Μυρίζει μπαρούτι και χρέος...

Του Κώστα Στούπα

Μυρίζει μπαρούτι και χρέος...

Η  δεκαετία του 2020 ξεκίνησε με τη μεγαλύτερη πανδημία μετά την Ισπανική Γρίπη, η οποία  εξαπλώθηκε στον κόσμο πριν από έναν περίπου αιώνα...

Στη συνέχεια ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία που αφύπνισε τη Δύση από τον λήθαργο της αδιαφορίας για τις γεωπολιτικές εξελίξεις...

Η Γερμανία ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα επανεξοπλισμού ύψους 100 δισ. ευρώ το οποίο από την κυβέρνηση που πλειοψηφούν οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι υλοποιείται με ρυθμούς χελώνας...

Η αλήθεια είναι όμως πως το Ουκρανικό λειτούργησε σαν καμπανάκι αφύπνισης. Όλες οι χώρες αυξάνουν λιγότερο ή περισσότερο τις αμυντικές δαπάνες.

Μετά ακολούθησε ο εμφύλιος στη Λιβύη όπου η Ρωσία και η Τουρκία μετέχουν με μονάδες μισθοφόρων και παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού.

Εν τω μεταξύ μεσολάβησε ο πόλεμος Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας με την εκδίωξη των Αρμενίων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Πριν λίγες μέρες οι δυνάμεις των ΗΠΑ κατέρριψαν ένα drone της Τουρκίας που έπληττε στόχους των Κούρδων στη Βόρεια Συρία...

Αμέσως μετά, η στηριζόμενη από μουσουλμανικές χώρες Χαμάς εξήλθε του ορμητηρίου της Γάζας και βίασε και σφαγίασε, σε ζωντανή μετάδοση, πάνω από 1.000 άμαχους Ισραηλινούς από τις γύρω περιοχές. Είναι προφανές πως επιδιώκει μια σκληρή απάντηση από το Ισραήλ, προκειμένου να αντιδράσουν οι Άραβες και να ναυαγήσουν οι συμφωνίες του Αβραάμ.

Οι συμφωνίες του Αβραάμ αποτελούν το κλειδί για την ανάδειξη της Ινδίας σε "εργοστάσιο" της Δύσης στη θέση της Κίνας.

Όλα αυτά ενισχύουν το σενάριο πως κινούμαστε σε μια κατάσταση αντιπαράθεσης μεταξύ Δύσης και Ανατολής όπου το καλό σενάριο είναι ένας νέος "ψυχρός πόλεμος" και το χειρότερο ένα νέος θερμός πόλεμος...

Παρά τη γεωπολιτική ένταση, όμως, τα χρηματιστήρια συνεχίζουν να ίπτανται κοντά στα υψηλότερα των τελευταίων ετών, η αγορά του πετρελαίου παραμένει σε ηρεμία, όπως και η αγορά του χρυσού, αν και το κίτρινο μέταλλο παραμένει κοντά στα ιστορικά υψηλά πέριξ των 2.000 δολ. η ουγκιά...

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο το οποίο οι αγορές και τα πρωτοσέλιδα επιμένουν να αγνοούν επιδεικτικά είναι οι πιθανές συνέπειες που δρομολογούν για την οικονομία καταστάσεις όπως ο υψηλός πληθωρισμός, τα υψηλά επιτόκια και υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος...

Τα υψηλά επιτόκια λόγω πληθωρισμού π.χ. έχουν αυξήσει το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιους χρέους των ΗΠΑ από τα 300-350 δισ. δολάρια το έτος σε 600 με 650 δισ. δολάρια το έτος.

Τούτο σημαίνει πως οι δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ τείνουν να προσεγγίσουν και να ξεπεράσουν τις ετήσιες αμυντικές δαπάνες της δυτικής υπερδύναμης, που είναι οι υψηλότερες στον κόσμο και κινούνται πέριξ του 50% των παγκόσμιων αμυντικών δαπανών.

Το πλέον ενδιαφέρον είναι όμως πως οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ είναι εγγύτερα στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων  50 ετών.

Την εποχή του Ψυχρού Πολέμου οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ αντιπροσώπευαν περίπου το 7-8% του ΑΕΠ. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετίας και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου οι αμυντικές δαπάνες έπεσαν μέχρι το 2-2,5% του ΑΕΠ περίπου.

Αν το 2% των 30 τρισ. δολαρίων που είναι το ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι τα 600 δισ. των σημερινών αμυντικών δαπανών, πόσα δισεκατομμύρια δολάρια θα απαιτηθούν αν χρειαστεί να φτάσουν στο 7-8% που  ήταν κατά την περίοδο του "Ψυχρού Πολέμου";

Σε αυτή την περίπτωση οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να εκτοξευθούν περί τα 2-2,5 τρισ. τον χρόνο...  Αυτό μόνο αν η διεθνής γεωπολιτική ένταση καταλήξει στο καλό σενάριο, ένα "ψυχρό πόλεμο".

Αυτού του μεγέθους όμως η εκτίναξη των αμυντικών δαπανών όπως και των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους, θα τινάξουν τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ και μαζί τους προϋπολογισμούς των περισσοτέρων χωρών του κόσμου.

Τις τελευταίες μέρες με την αναθέρμανση της Μεσανατολικής Κρίσης, από τις συνέπειες μιας επέμβασης του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, οι διεθνείς αναλυτές ανησυχούν, για την τιμή του πετρελαίου.

Οι συνέπειες της αύξησης του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους για τις ΗΠΑ (και όχι μόνο) και η πίεση που συνεπάγεται στις κοινωνίες η αύξηση των αμυντικών δαπανών, είναι το πρόβλημα της επόμενης ημέρας.  Οι συνέπειες θα καθορίσουν τις οικονομικές, τις χρηματιστηριακές, τις  πολιτικές και τις  γεωπολιτικές εξελίξεις.

Τουτέστιν, αν παλαιότερα λέγαμε δέστε τις ζώνες ασφαλείας και απολαύστε τη διαδρομή, τώρα ίσως χρειαστεί να πούμε: Δέστε τις ζώνες και κλείστε τα μάτια...

kostas.stoupas@capital.gr