Πρέπει να μάθουμε να επιβιώνουμε...

Του Κώστα Στούπα

1) Πρέπει να μάθουμε να επιβιώνουμε...

_{Οι εννιά πιο τρομακτικές λέξεις είναι: "είμαι από την κυβέρνηση και είμαι εδώ για να βοηθήσω"...}

_{Ρόναλντ Ρήγκαν}

Πιστεύω πως η διαμάχη  για το αν  η έκταση των καταστροφών από τα ακραία καιρικά φαινόμενα των τελευταίων εβδομάδων οφείλεται στην κλιματική αλλαγή ή την ανικανότητα της μη αξιολογούμενης κομματοκρατούμενης δημόσιας διοίκησης αποτελεί απόδειξη της ρηχότητας της πολιτικής μας αντιπαράθεσης...

Το πιθανότερο είναι πως οφείλεται και στα δύο...

Την Πέμπτη το βράδυ π.χ. ενώ τα καιρικά φαινόμενα στην Αθήνα είχαν αρχίσει από νωρίς το απόγευμα, η ειδοποίηση στα κινητά τηλέφωνα έφτασε, κατόπιν εορτής, μεταξύ 8 και 9 το βράδυ, ενώ οι σκηνές στο Βόλο, τη Λάρισα και το κέντρο της Αθήνας ήταν τραγικές...

Η γενικότερη πεποίθηση που αναδύεται είναι πως και η παρούσα κυβέρνηση ακολουθεί την νεοελληνική πεπατημένη των 4-5 χρεοκοπιών: Υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις, κομματοκρατία, παροχές, αλαζονεία, διαφθορά κλπ.  

Η αλήθεια είναι όμως πως υπάρχει ένα όριο στην ικανότητα των αρμόδιων υπηρεσιών να αναχαιτίσουν παρόμοια ακραία καιρικά  φαινόμενα.

Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους στις πλαγιές πάνω από το Βόλο η βροχόπτωση μέσα σε λίγες ώρες έφτασε τους 60-80 πόντους (cm) (600-800  χιλιοστά -ml). Αν κοιτάξει κάποιος ένα χάρτη το ύψος της ετήσιας βροχόπτωσης στην Ελλάδα, αυτή φτάνει τους 100-110 πόντους σε κάποια σημεία στην Ήπειρο και την Κέρκυρα...

80 πόντοι νερό σημαίνει περίπου  ένα κυβικό ανά τετραγωνικό μέτρο. Σε μερικές ώρες έπεσε σε κάποιες δεκάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα επικλινούς εδάφους οι ποσότητες νερού που συνήθως πέφτουν σε 2-3 χρόνια.

Μιλάμε για εκατομμύρια τόνους νερού τα οποία συγκεντρώθηκαν από τις λεκάνες απορροής που συνθέτει η μορφολογία του εδάφους και μέσω χειμάρρων και ρυακιών κατευθύνονται προς το χαμηλότερο σημείο που είναι η επιφάνεια της θάλασσας… Ο Βόλος, ο Παλαμάς κλπ ήταν στον δρόμο τους...

 

Καθώς οι χείμαρροι και τα ποτάμια έχουν διαμορφωθεί από πολύ μικρότερους όγκους ροής, δεν επαρκούν για να διοχετεύσουν αυτές τις ποσότητες νερού...

Η άποψη πως αν υπήρχαν επαρκή έργα αποστράγγισης θα είχαν προληφθεί οι καταστροφές, δεν ευσταθεί. Ρωτήστε όποιον μηχανικό γνωρίζετε και είναι σε θέση να κατανοήσει τα μεγέθη για τα οποία μιλάμε...

Οι υποδομές αποστράγγισης έχουν κάποιο κόστος και η σχέση κόστους και  οφέλους είναι μη αποδοτική.

Υποθέστε π.χ. πως έχετε ένα σπίτι που κοστίζει 200 χιλ. ευρώ σε μια ζώνη όπου για να προστατευθεί χρειάζεται να φτιάξετε αντιπλημμυρικά ή αντιπυρικά έργα 500 χιλ. ευρώ. Συμφέρει να το εγκαταλείψετε και να χτίσετε αλλού ή να κοιμάστε με μια φουσκωτή βάρκα δίπλα στο κρεββάτι...

Εξάλλου τα ακραία φαινόμενα δεν συμβαίνουν κάθε μέρα. Την τελευταία φορά που είχαμε ακραία φαινόμενα στην πόλη του Βόλου ήταν το 1955 με πάνω από 21 νεκρούς.

Αν παλαιότερα παρόμοια ακραία φαινόμενα τα είχαμε μια-δύο φορές σε κάθε αιώνα, τώρα λόγω κλιματικής αλλαγής θα τα  έχουμε συχνότερα…

Κλιματική αλλαγή σημαίνει πως λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα στον αέρα, αυξάνεται η θερμοχωρητικότητα της ατμόσφαιρας και ανεβαίνει η μέση θερμοκρασία. Τούτο αυξάνει τις πιθανότητες μια πυρκαγιά να γίνει ανεξέλεγκτη.

Άλλη μια από τις συνέπειες αυτού π.χ. είναι η αύξηση των υδρατμών που έχει σαν συνέπεια την αύξηση των πιθανοτήτων σφοδρότερων βροχοπτώσεων.

Η πεποίθηση της στήλης μετά από τη συμπερίληψη των απόψεων πολλών ειδικών, ενίοτε με διαφορετικές γνώμες, είναι πως η κλιματική αλλαγή είναι υπαρκτή και θα συνεχίσει να αυξάνει τις πιθανότητες ακραίων φαινομένων.

Επίσης, εν αντιθέσει με την κρατούσα αντίληψη των κυβερνήσεων της Δύσης πως είναι εφικτό μέχρι το 2050 να περιοριστούν δραστικά οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και να αντιστραφεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, η στήλη είναι εγγύτερα στην εκτίμηση πως αυτό δεν είναι εφικτό. Άρα καλό είναι να αρχίσουμε να λαμβάνουμε τα μέτρα μας, πρώτα ως άτομα και νοικοκυριά και μετά ως κράτη...

Στο παρακάτω διάγραμμα μπορείτε να δείτε γιατί δεν είναι εφικτή η έγκαιρη αντιστροφή της αύξησης της θερμοκρασίας. Είναι απίθανο τα απόμενα 20-30  χρόνια οι ΑΠΕ να υποκαταστήσουν την ενέργεια που καταναλώνει ο πλανήτης από υδρογονάνθρακες και άνθρακα. Ακόμη και αν συμβεί αυτό, το κόστος θα είναι απαγορευτικό και θα προκαλέσει επαναστάσεις και πολέμους. Η εκτίμηση της στήλης παραμένει πως από κάποιο σημείο και μετά στις ΑΠΕ θα προστεθούν τεράστιες επενδύσεις και στην πυρηνική ενέργεια. Η εκμηδένιση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ακόμη και αν επιταχυνθούν οι επενδύσεις μπορεί να χρειαστεί περισσότερο από 100 χρόνια.

 

Τι να κάνουμε...

Πριν λοιπόν προλάβουν να σβήσουν οι πυρκαγιές στον Έβρο μας βρήκαν οι πλημύρες στο Βόλο. Από τη Σιβηρία μέχρι την Αλάσκα τα τελευταία χρόνια οι πυρκαγιές παρουσιάζονται περισσότερο απειλητικές από ποτέ. Το λιώσιμο των πάγων στον Αρκτικό Κύκλο επιβεβαιώνει τις ανησυχίες πως κάτι συμβαίνει με το κλίμα...

Οι διαφωνίες μερίδας επιστημόνων και πλήθους ακτιβιστών για το αν η κλιματική αλλαγή διεθνώς είναι ανθρωπογενής ή όχι είναι γνωστή. Επί της ουσίας όμως δεν μας απασχολεί. Όταν το σπίτι του κινδυνεύει να καεί ή να πλημμυρίσει λίγο σε ενδιαφέρει αν ευθύνεται η υπερθέρμανση που προκαλεί η άνετη διαβίωση ή κάποιος μακροπρόθεσμος κλιματικός και γεωλογικός  κύκλος...

Σημασία έχει να λάβεις τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να προλάβεις δυσάρεστες εξελίξεις. Το πρώτο που πρέπει να φροντίσει κάποιος είναι να μην βρίσκεται ο ίδιος και οι δικοί τους την ώρα που δεν πρέπει στο σημείο που δεν πρέπει.

Το δεύτερο είναι να προστατέψει τα περιουσιακά του στοιχεία από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που θα επαναλαμβάνονται όλο και πιο συχνά.

Η ασφάλιση κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων σε μια  ασφαλιστική εταιρεία για καταστροφές από ακραία φαινόμενα είναι μια λύση...

Μια άλλη λύση έχει να κάνει με την θέση που βρίσκονται τα περιουσιακά στοιχεία. Όταν κάποιος αγοράζει ένα ακίνητο, πλέον θα πρέπει να αξιολογεί πόσο ευάλωτο είναι στην περίπτωση μιας ανεξέλεγκτης δασικής πυρκαγιάς ή μιας μεγάλης πλημύρας...

Αν δεν μπορεί να αξιολογήσει ο ίδιος, καλό είναι να ρωτήσει έναν με περισσότερες γνώσεις όπως κάποιον αξιωματικό της πυροσβεστικής πυροσβέστη ή κάποιον μηχανικό...

Θα πρέπει να εξετάζει π.χ. πόσο κοντά στο ακίνητο υπάρχουν δένδρα που μπορεί να πάρουν φωτιά. Αν πάρουν φωτιά είναι δυνατόν να τη μεταδώσουν στο ακίνητο; Αν είναι πολύ κοντά, οι υψηλές θερμοκρασίες μήπως προκαλέσουν προβλήματα στη στατικότητα του κτηρίου;

Όταν βρέχει τα νερά έχουν εύκολη δίοδο διαφυγής πέριξ του κτηρίου ακόμη και σε ακραία σενάρια ύψους βροχόπτωσης; Παρατηρήστε προς τα πού κινούνται ή λιμνάζουν τα νερά όταν βρέχει. Μετά πολλαπλασιάστε τις ποσότητες επί 1.000 ή 10.000. Επαρκούν οι διαφυγές;

Αν κάποιος θέλει να αγοράσει εξοχικό δίπλα στη θάλασσα καλό είναι να προσέξει αυτό να βρίσκεται αρκετά μέτρα ψηλότερα της στάθμης. Αν έχουν δίκιο αυτοί που υποστηρίζουν πως κλιματική αλλαγή και λιώσιμο των πάγων θα ανεβάσουν τη στάθμη μπορεί να βρεθεί μέσα στη θάλασσα...

Όταν η ΕΜΥ έχει προαναγγείλει ακραία καιρικά φαινόμενα η θέση που αφήνει κάποιος το αυτοκίνητο θα πρέπει να είναι ασφαλής σε κάθε ακραίο ενδεχόμενο.

Την ώρα των ακραίων φαινομένων θα είναι επικίνδυνο κάποιος να βγει από το "καταφύγιο" προκειμένου να σώσει το αυτοκίνητο.

Αν κάποιος βρεθεί την ώρα που λαμβάνουν χώρα ακραία φαινόμενα στον δρόμο καλό είναι να αποφύγει να εγκλωβιστεί με χιλιάδες άλλους σε κάποιο επικίνδυνο σημείο. Αν πρόκειται για βροχή και πλημμύρες καλό είναι να αναζητήσει προσωρινό καταφύγιο σε κάποιο ύψωμα... Αν πρόκειται για πυρκαγιά να αποφύγει να βρεθεί στο πέρασμά της...

Φοβάμαι πως τα επόμενα χρόνια τα  ακραία φαινόμενα θα εντείνονται και πως από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες περιμένουμε περισσότερα απ΄ όσα μπορούν να προσφέρουν...

Επίσης, όλα αυτά θα πρέπει να αρχίσουν να διδάσκονται στα σχολεία και να μεταδίδονται σαν διαφημίσεις στα Μέσα Μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης…

Το χειρότερο στο οποίο μπορεί να ελπίζει κάποιος είναι πως την κρίσιμη στιγμή, όπως συμβαίνει στις αμερικάνικες ταινίες με το ιππικό, θα εμφανιστεί η κρατική αρωγή...

Τα επιδόματα αποκοιμίζουν δεν χτίζουν...

 

2) Συναλλαγές με μετρητά

Καλό απόγευμα κύριε Στούπα,

Είμαι τακτικός αναγνώστης σας και χαίρομαι πραγματικά που καθώς περνούν οι δεκαετίες, δεν έχετε χάσει τη γενναία και καθαρή ματιά σας στα δρώμενα. Τα άρθρα σας παραμένουν μια όαση λογικής σε μια χώρα/κοινωνία/οικονομία παραλογισμού, για αυτό κι ενίοτε μοιάζουν 'επαναστατικά'. Αν και δε θεωρώ τον εαυτό μου επαναστάτη, ταυτίζομαι σε μεγάλο βαθμό με τις απόψεις που εκφράζετε.

Ήθελα λοιπόν να μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία μου από μια πολύ πρόσφατη επίσκεψη στο Λονδίνο, την πρώτη μετά τον Covid19. Με έκπληξη μου διαπίστωσα πως τα μετρητά δεν έχουν απλά παραγκωνιστεί ως μέθοδος πληρωμής, αλλά βρίσκονται κυριολεκτικά υπό διωγμό. Ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων (ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφέ, ρουχάδικα κλπ) δεν τα αποδέχεται καν πλέον ως μέσο συναλλαγής, χρησιμοποιώντας τον οξύμωρο όρο 'cash free business'. Αλλά και στις επιχειρήσεις που εξακολουθούν να τα αποδέχονται, οι ταμίες την ώρα της πληρωμής προτάσσουν το POS χωρίς καν να ρωτήσουν και αποδέχονται σχεδόν με δυσαρέσκεια τα μετρητά. Πρακτικά, αισθάνεσαι σχεδόν πληβείος εφόσον κυκλοφορείς με μετρητά στην τσέπη, κι όχι με μια χρεωστική/πιστωτική κάρτα, ή μάλλον με ένα κινητό με NFC technology.

Βλέποντας αυτή την πραγματικότητα, αναλογίστηκα πόση εντύπωση μου είχε κάνει πάλι στο Λονδίνο πριν 15-20 χρόνια, όταν ακόμα στην Ελλάδα οι κάρτες δεν είχαν ευρεία χρήση, να βλέπω να πληρώνονται οι καφέδες και τα σάντουιτς με κάρτα. Μας πήρε κι εμάς μια δεκαετία, αλλά φτάσαμε στο σημείο που πρακτικά δεν υπάρχει πλέον επιχείρηση στην Ελλάδα που να μη δέχεται πληρωμή με κάρτα. Αν λοιπόν δεχθούμε πως το Λονδίνο μας δίνει ένα preview του θα συμβεί κι εδώ μετά από δέκα(?) χρόνια, τότε ο διωγμός των μετρητών έρχεται, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται...

ΜΦΧ

Πάνος Λέκκας

3) Άνθρωπος στη θάλασσα...

Καλημέρα Κώστα,

Σχετικά με το πρόσφατο άρθρο σου για την εγκληματική πράξη στο λιμάνι θα ήθελα να καταθέσω στο τραπέζι κάποιες σκέψεις.

Το πρόβλημα στην Ελλάδα γενικότερα είναι ότι δεν τηρούνται οι διαδικασίες. Κάθε καλοκαίρι βλέπω ότι όλα ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ τα πλοία κάνουν το ίδιο πράγμα: ξεκινάνε και η μπουκαπόρτα κλείνει ενώ φεύγει το πλοίο. Για να μην κοροϊδευόμαστε (επειδή εμφανίστηκαν στα κανάλια κάποιοι καπετάνιοι "σοκαρισμένοι" που δεν τηρούνται οι διαδικασίες). Εάν είχε κλείσει η πόρτα όταν έπρεπε, όπως σωστά επισήμανες, τώρα ο άνθρωπος θα ζούσε. Όσον αφορά τους λιμενικούς πάντα είναι στο λιμάνι, αλλά μόλις τελειώσει η επιβίβαση και βάλει μπρος το πλοίο φεύγουν. Οι διαδικασίες δεν υπάρχουν για πλάκα και είναι πολύ σημαντικό να τηρούνται. Αλλά στην Ελλάδα του "δεν βαριέσαι" που τα αυτοκίνητα περνάνε το φανάρι με κόκκινο και τα μηχανάκια πάνε ανάποδα (σιγά, αφού δεν περνάει κανένας τώρα μωρέ)...

Η φράση "άνθρωπος στην θάλασσα" ισχύει ότι είναι ιερή φράση, αλλά και η πειθαρχία στο πλοίο είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Όταν πουν ότι η επιβίβαση τελείωσε σημαίνει ότι δεν μπαίνει κανένας άλλος, τελεία. Αν δεν πρόλαβες να μπεις πάρε το επόμενο πλοίο. Και αν κάποιος προσπαθεί να μπει με το ζόρι, παρόλο που του λένε δεν μπαίνεις, τότε φυσικά και πρέπει να του ασκήσουν βία. Τι πρέπει να έκαναν δηλαδή όταν ο άλλος πάει να μπει με το ζόρι; Εάν τον άφηναν να περάσει αλλά εκείνος έχανε την ισορροπία του και έπεφτε στην θάλασσα, δεν θα λέγαμε όλοι μας ότι αυτοί φταίνε που δεν τον σταμάτησαν; Είναι και ζήτημα ασφαλείας. Από την στιγμή που έχουν κατέβει οι προστατευτικές μπάρες και έχει ξεκινήσει το πλοίο τέλος, δεν μπαίνει κανένας.

Προφανώς δεν σκόπευαν να τον ρίξουν στην θάλασσα, όπως φαίνεται από το βίντεο, αφού και αυτός που τον έσπρωξε παραλίγο να πέσει. Από την στιγμή όμως που έπεσε, εφόσον μάλιστα δεν ξέρεις καν αν ο άνθρωπος ξέρει κολύμπι, θα έπρεπε να κάνουν κάτι. Να του ρίξουν π.χ. ένα σωσίβιο, ένα σκοινί. Σίγουρα όχι να φύγουν. Έπρεπε τουλάχιστον να περιμένουν εκεί μέχρι να σιγουρευτούν ότι ο άνθρωπος είναι ασφαλής. Αυτό ήταν το λάθος του πληρώματος.

Εφόσον το πλοίο είχε ξεκινήσει και είχαν λύσει τα σχοινιά δεν νομίζω ότι είναι εύκολο να σβήσει μηχανή ή να μείνει στάσιμο, διότι αυτό προφανώς είναι επικίνδυνο. Αν π.χ. το σπρώξει η θάλασσα και το ρίξει πάνω στο λιμάνι πόσοι άνθρωποι θα κινδυνέψουν;

Τέλος, αναρωτιέμαι εάν θα έπρεπε να απαγορεύεται άτομα με νοητικά προβλήματα να ταξιδεύουν ασυνόδευτα. Όπως ακριβώς ανήλικα παιδιά δεν ταξιδεύουν μόνα τους. Δεν είναι επικίνδυνο;

Και όλα αυτά επειδή δεν θέλουν να χάνουν χρόνο περιμένοντας να κλείσει η μπουκαπόρτα μέχρι να ξεκινήσει το πλοίο. Είναι μεγάλη αλήθεια τελικά ότι ενός κακού μύρια έπονται...

Φιλικά,

Αλέξανδρος

kostas.stoupas@capital.gr