Το μάθημα της Λιζ και η ευκαιρία του Ερντογάν...

Του Κώστα Στούπα

1) Το μάθημα της Λιζ και η ευκαιρία του  Ερντογάν...

Οι γενιές που δεν έχουν ζήσει έναν πόλεμο είναι πιθανότερο να βιώσουν έναν, έλεγαν οι παλαιότεροι. Το ίδιο συμβαίνει με τις γενιές που δεν έχουν ζήσει μια πληθωριστική καταιγίδα και μια μεγάλη οικονομική κρίση.

Πριν λίγες εβδομάδες η νέα πρωθυπουργός του Η.Β., Λιζ Τρας, αναλαμβάνοντας καθήκοντα, ανακοίνωσε  δια του Υπουργού της ένα τεράστιο πρόγραμμα φορολογικών περικοπών χωρίς να ανακοινώσει αντίστοιχες μειώσεις των δαπανών. Οι αγορές αντέδρασαν αμέσως αρνητικά, τα ομόλογα εκτινάχθηκαν και η ισοτιμία της στερλίνας κατέρρευσε σε ιστορικά χαμηλά...

Η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου αναγκάστηκε να πάρει τις φορολογικές περικοπές πίσω απολύοντας τον Υπουργό Οικονομικών, ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας βγήκε στις αγορές και αγόραζε ομόλογα όπως τις καλές εποχές της ποσοτικής χαλάρωσης, προ πληθωρισμού...

Η "καταιγίδα" στις αγορές κόπασε και η ισοτιμία της στερλίνας σταθεροποιήθηκε λίγο υψηλότερα από τα ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου. Το Η.Β. που πριν λίγες δεκαετίες ηγούνταν μιας αυτοκρατορίας στον πλανήτη, τόσο εκτεταμένης που ο ήλιος έλαμπε πάντα πάνω από κάποια περιοχής της, το τελευταίο εξάμηνο έχει αλλάξει 5-6 υπουργούς των οικονομικών και δυο πρωθυπουργούς...

Το σκηνικό που έλαβε χώρα τις τελευταίες εβδομάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο χρήζει προσοχής γιατί είναι πολύ πιθανό να μοιάζει με το σκηνικό που θα αναγκαστούν σε λίγους μήνες να επαναλάβουν όλες οι ανεπτυγμένες οικονομίες.

Τούτο για τους εξής λόγους:

Τους τελευταίους μήνες έχουμε γίνει μάρτυρες της επιθετικής επανόδου του πληθωρισμού. Δεν είναι διόλου τυχαίο που η επάνοδος του πληθωρισμού έλαβε χώρα ένα-δυο χρόνια μετά το πρώτο εξώφυλλο που ανήγγειλε το θάνατό του...

Οι κεντρικές τράπεζες ως μαθητευόμενοι μάγοι προχωρούν σε επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων γιατί άπαντες διαβάζουν τα εγχειρίδια πως με τον τρόπο αυτό στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ο επικεφαλής της FED Πολ Βόλκερ κατάφερε να θέσει τον πληθωρισμό υπό έλεγχο...

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 όμως το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος στις περισσότερες οικονομίες της Δύσης ήταν ανύπαρκτο. Ο Ανδρέας Παπανδρέου π.χ. το παρέλαβε το 1982 περί το 25% του ΑΕΠ.

Σήμερα το Δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι περί το 200% του ΑΕΠ, ενώ έχουν διαγραφεί πάνω από 100 δισ. ευρώ με τα περίφημα PSI. Αν προσθέσουμε και το ιδιωτικό χρέος το συνολικό ξεπερνά κατά πολύ το 300% του ΑΕΠ παρά την "τακτοποίηση" τα τελευταία χρόνια "κόκκινων δανείων" περί τα 100 δισ. ευρώ.

Η Ελλάδα, όμως, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της είναι στα χέρια των "θεσμών" με σταθερό και χαμηλό επιτόκιο για πολλά χρόνια, είναι σε σχετικά ευνοϊκότερη θέση... Όσο σε ευνοϊκή κατάσταση μπορεί να είναι μια "τράτα" που δεν κουβαλάει καύσιμα και πυρομαχικά, αλλά είναι δεμένη ανάμεσα σε τρικάταρτες  "φρεγάτες" που είναι παραφορτωμένες με εύφλεκτα υλικά...

Το συνολικό χρέος του ιδιωτικού και Δημόσιου τομέα των ΗΠΑ π.χ. φτάνει στο 290% του ΑΕΠ. Στη Γαλλία ξεπερνά το 370% του ΑΕΠ και στις περισσότερες μεγάλες δυτικές οικονομίες είναι πάνω από 250% του ΑΕΠ.

Σε τέτοια επίπεδα το χρέος έχει φτάσει μόνο σε περιόδους πολέμου. Αυτές είναι οι "φρεγάτες" ανάμεσα στις οποίες είναι δεμένη ή ελληνική "τράτα" και αν πάρουν "φωτιά" δεν θα υπάρξουν εξαιρέσεις...

Η άνοδος των επιτοκίων προκειμένου να τιθασευτεί ο πληθωρισμός αυξάνει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους και είναι θέμα χρόνου, ίσως και εβδομάδων, να ακουστούν οι πρώτες χρεοκοπίες και η βουτιά της οικονομίας σε ύφεση...

Το σύστημα λόγω του υψηλού χρέους είναι τόσο ασταθές που δεν αντέχει τις φυσιολογικές  παροδικές αναγκαίες υφέσεις και απειλείται διαρκώς με ντόμινο ανεξέλεγκτων καταρρεύσεων όπως το 2008.

Όπως πέρυσι οι Κεντρικές Τράπεζες δεν ήταν σε θέση να προβλέψουν την έκταση του πληθωρισμού, έτσι και τώρα δεν είναι σε θέση να προβλέψουν την έκταση της επικείμενης ύφεσης. Όπως συνέβη και με τον πληθωρισμό, όταν το αντιληφθούν θα αντιδράσουν με πανικό...

Τότε λοιπόν  (κάπου το 2023) οι Κεντρικές Τράπεζες θα αναγκαστούν να κάνουν αυτό που έκανε η BoE (Τράπεζα της Αγγλίας), θα βγουν να αγοράσουν ό,τι ομόλογο και μετοχή δεν βρίσκει αγοραστή στις αγορές...

Ο πληθωρισμός θα επανέλθει δριμύτερος και οι τιμές χρηματιστηρίων, χρυσού και εμπορευμάτων θα εκτοξευθούν εν μέσω νευρικών αναταράξεων...

Όπως η Λιζ Τράς οδηγήθηκε σε παραίτηση χθες, έτσι και άλλες κυβερνήσεις δεν θα αντέξουν τις οικονομικές και πολιτικές αναταράξεις.  

Μοιραία θα προκύψουν κενά εξουσίας και τότε είναι πιθανό να προσπαθήσουν να επωφεληθούν αναθεωρητικές δυνάμεις όπως η Ρωσία, η Τουρκία και η Κίνα, στην Αν. Ευρώπη, το Αιγαίο και την Ταϊβάν...

Αν βέβαια δεν έχουν καταρρεύσει νωρίτερα τα χωρίς βαλβίδες εκτόνωσης  αυταρχικά καθεστώτα που τις κυβερνούν.  Αλλά σε τέτοιες εποχές η ανάδειξη ενός εξωτερικού κινδύνου εκτονώνει τις εσωτερικές πιέσεις.

Υ.Γ. Οι οπαδοί του Brexit λίγα χρόνια νωρίτερα ονειρεύονταν πως με ανταγωνιστικές φορολογικές πολιτικές θα μετέτρεπαν το Η.Β. σε μια Σιγκαπούρη στα σύνορα της Ε.Ε. η οποία θα την απομυζούσε. Λίγα χρόνια αργότερα το Η.Β. τείνει να εξελιχθεί στη δίνη του κυκλώνα της επόμενης παγκόσμιας κρίσης.

2)  Ψηφιακή κάρτα εργασίας...

Γεια σου Κώστα,

Είμαι αναγνώστης της στήλης στο capital σχεδόν μία εικοσαετία. Τα τελευταία χρόνια βιοπορίζομαι ως διευθυντικό στέλεχος Αμερικάνικης πολυεθνικής στο χώρο της τεχνολογίας.

Ο λόγος που σου γράφω είναι η παράνοια -- που ελπίζω με κάποιο μαγικό τρόπο να αποφύγουμε -- της ψηφιακής κάρτας εργασίας.

Συνοπτικά, ο νέος νόμος θα επιβάλει όλοι οι εργαζόμενοι να χτυπάνε κάρτα κατά την είσοδο και την έξοδο τους στο χώρο εργασίας, εντός ενός αυστηρά καθορισμένου χρονικού πλαισίου το οποίο ορίζεται βάσει του ωραρίου του εργαζομένου(ων) και της λειτουργίας της εταιρείας, με ελάχιστες εξαιρέσεις (διευθυντικά στελέχη).

Στην περίπτωση δε αυτών που εργάζονται από το σπίτι, μια αντίστοιχη διαδικασία θα λαμβάνει χώρα μέσω online υπηρεσίας όπου ο εργαζόμενος θα σκανάρει ένα QR code με κάποιο application.

Στο δια ταύτα, το πρόβλημα είναι πως ενώ μπορεί αυτό το σύστημα να είναι εφαρμόσιμο σε ένα χώρο εργασίας όπου τα ωράρια των εργαζομένων παρουσιάζουν ομοιογένεια, είναι πρακτικά αδύνατον να εφαρμοστεί για πολυεθνικές στο χώρο της τεχνολογίας / ICT.

Για παράδειγμα, όταν έχεις εκατοντάδες ανθρώπους που συνεργάζονται - συμμετέχουν σε πρότζεκτ με ομάδες εργασίας που εδρεύουν στην Αμερική, θα πρέπει να υπάρχει η ευελιξία να προσαρμοστούν τα ωράρια τους για το διάστημα του έργου (π.χ. είναι συχνά κάποιος που συνεργάζεται με ομάδα που εδρεύει στην Καλιφόρνια σε κάποιο έργο, αντί για 09:00 - 17:00 να ακολουθήσει το 12:00 - 20:00). Τέτοιες μεταβολές δεν επιβάλλονται πάντα από τις εταιρείες (τουλάχιστον όχι στη δική μας), αλλά προκύπτουν οργανικά από τις ανάγκες -- που μεταβάλλονται διαρκώς -- σε συνεργασία πάντα με τους ανθρώπους στις άλλες χώρες (κάμποσοι καλιφορνέζοι αντίστοιχα ξεκινούν τη δουλειά τους αντίστοιχα στις 7:00).

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου ο νόμος είναι πρακτικά ανεφάρμοστος είναι η περίπτωση των εξωτερικών πωλητών (B2B), οι οποίοι το μεγαλύτερο διάστημα της ημέρα είναι σε πελάτες. Για να χτυπάνε την κάρτα εξόδου θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα να επιστρέψουν εγκαίρως στο γραφείο αντί να εκμεταλλευτούν το χρόνο τους όσο πιο παραγωγικά και βολικά για αυτούς γίνεται.

Η εφαρμογή της κάρτας εργασίας με τον τρόπο που προδιαγράφεται μας αναγκάζει πρακτικά είτε να παρανομήσουμε, ή να σταματήσουμε τη δραστηριότητα μας (και τη σχεδιαζόμενη επέκταση) στην Ελλάδα.

Την εποχή όπου ο ανταγωνισμός για ανθρώπινο δυναμικό από εταιρείες που εδρεύουν στο εξωτερικό, οι οποίες χωρίς καμία παρουσία στην Ελλάδα δίνουν δουλειά σε εργαζομένους με καθεστώς contractors (μπλοκάκι - ΙΚΕ) είναι αδυσώπητος, η κυβέρνηση προσπαθώντας να λύσει ένα πρόβλημα (των εργοδοτών που αυθαιρετούν κατά των εργαζομένων) πάει να δημιουργήσει ένα ακόμη μεγαλύτερο - να καταστρέψει πολλές καλές δουλειές - στη λογική του πονάει χέρι - κόβει χέρι.

Εύλογη η απορία: Έχουν την παραμικρή επαφή με την αγορά οι νομοθετούντες στο υπουργείο εργασίας;

Χαιρετισμούς,

Ν

Υ.Γ. Ενδεχόμενη δημοσίευση θα ήθελα να είναι ανώνυμη.

kostas.stoupas@capital.gr