Η ώρα της αλήθειας έφτασε...

Του Κώστα Στούπα

1) Η ώρα της αλήθειας έφτασε...

Η διαφαινόμενη διόρθωση στα διεθνή χρηματιστήρια έχει αρκετές πιθανότητες να εξελιχθεί σε ένα κραχ μέσα στους επόμενους μήνες. Τούτο, όπως υποστηρίζουμε από αυτή τη στήλη εδώ και αρκετό καιρό, θα έχει καταλυτικές συνέπειες στο ήδη επιδεινούμενο  κλίμα της διεθνούς οικονομίας.

Αν επαληθευτεί αυτό, οι αδύναμες οικονομίες της Ευρωπεριφέρειας θα δεχτούν ισχυρούς κλυδωνισμούς. Ακόμη και οικονομίες ισχυρών χωρών, όπως η Ιταλία, που έχουν υψηλό χρέος, θα αντιμετωπίσουν προβλήματα. Οικονομίες όπως της Τουρκίας με αδύναμο νόμισμα και σημαντικό εξωτερικό χρέος σε δολάρια θα υποστούν "ασφυξία".

Οι πιθανότητες ενός χρηματιστηριακού κραχ λοιπόν αυξάνονται και τούτο είναι το νέο στοιχείο που θα πρέπει να προσθέσουμε στις εξελίξεις του β' εξαμήνου του ’22 εν μέσω γεωπολιτικών αναταράξεων, πληθωριστικών πιέσεων...

Ένα χρηματιστηριακό κραχ θα πολλαπλασιάσει τις αρνητικές συνέπειες όλων των παραπάνω εξελίξεων.

Στη στήλη αυτή μιλάμε για το ενδεχόμενο αυτό τουλάχιστον  από πέρυσι όταν οι περισσότεροι προέβλεπαν μια δεκαετία αλματώδους ανάπτυξης μετά την πανδημία, χάρη στα κεφάλαια του "NextGenerationEU" που θα εισρεύσουν από την Ευρώπη.

Κυβέρνηση, τράπεζες και επιχειρηματική τάξη εκτίμησαν πως η εισροή περί των 70 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια θα αλλάξει τα δεδομένα για την ελληνική οικονομία. Τούτο δεν θα απείχε από την πραγματικότητα, αν εξασφαλιζόταν ένα θετικό ή ουδέτερο διεθνές περιβάλλον.

Σε ένα περιβάλλον "στασιμοπληθωρισμού" τα επόμενα 2-5 χρόνια τα οφέλη του "NextGenerationEU"  ίσως δεν καταφέρουν να ισοφαρίσουν  τις  απώλειες απ’ όλα τα άλλα μέτωπα…

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως στον οικονομικό τύπο δημιουργήθηκαν τόσο μεγάλες προσδοκίες που την τελευταία διετία εμφανίστηκαν  μια-δυο ντουζίνες νέα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία φιλοδοξούσαν να ασκήσουν επιρροή και να αποσπάσουν μερίδιο από την "πίτα" που θα δημιουργούνταν.

Τούτο δεν φαίνεται να εξασφαλίζεται...

Τώρα με τον πληθωρισμό να καλπάζει και τις αλυσίδες εφοδιασμού να αντιμετωπίζουν προβλήματα, η ανάληψη και παράδοση μεγάλων έργων έχει καταστεί απρόβλεπτη και ως εκ τούτου διαδικασία με υψηλό ρίσκο. 

Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως παραμένει μια διόρθωση στις διεθνείς αγορές, η οποία όμως συνέβη μεταξύ 2007-8, από κάποιο σημείο και μετά μπορεί να επιταχυνθεί και να εξελιχθεί σε κραχ.

Οι διεθνείς αγορές μετά από έναν υπερδωδεκαετή ανοδικό κύκλο έγραψαν τα ιστορικά υψηλά στα τέλη του ’21. Μοιάζουν αφελείς όσοι πιστεύουν πως ένας ανοδικός κύκλος για τον S&P 500 από τις 700 στις 4.800 μονάδες θα τελειώσει με διόρθωση στις παρυφές του 20-30%.

Ένα κραχ στις αγορές θα αυξήσει τη διάθεση για αποφυγή ρίσκου από τα διεθνή κεφάλαια τα οποία ούτως ή άλλως θα αρχίσουν να συρρικνώνονται λόγω του τέλους των ποσοτικών χαλαρώσεων και των μηδενικών επιτοκίων.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια εκλάβαμε την πλημμυρίδα ρευστότητας που αψηφούσε το ρίσκο, ως βελτίωση των συνθηκών της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με την προσέλκυση επενδύσεων.

Παρά τα όποια θετικά βήματα, η χώρα χρειάζεται ακόμη ριζικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να ξεφύγει από τις συνθήκες που την οδήγησαν στη χρεοκοπία την περασμένη δεκαετία.

Το επόμενο κραχ στις αγορές αποτελεί την ώρα της αλήθειας για οικονομίες όπως της Ελλάδας...

Τούτο χωρίς να συνυπολογίσουμε την εκτράχυνση της λεκτικής αντιπαράθεσης με την Τουρκία ή κάποια άλλη σημαντική διεθνή γεωπολιτική ανατροπή.

2) Επιδείνωση προσδοκιών…

Οι προσδοκίες των μικρών επιχειρήσεων (NFIB) στις ΗΠΑ για τους επόμενους 6 μήνες είναι οι χειρότερες των τελευταίων 30-40 ετών.

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τον αριθμό των επιχειρήσεων που αναμένουν οικονομική βελτίωση τους επόμενους 6 μήνες. Αυτός ο αριθμός έπεσε στο χαμηλότερο ποσοστό που έγινε ποτέ.

Οι μικρές επιχειρήσεις σε μια οικονομία είναι αυτές που δημιουργούν τις περισσότερες θέσεις εργασίας...

3) Μετά τη "φούσκα"...

Το Bitcoin διαπραγματεύεται ήδη περί το 1/3 από την υψηλότερη τιμή που έγραψε. Η εκτόξευση από τα 5.000 δολ. στα 65.000 σε δυο χρόνια ήταν πρόδηλο πως τον είχε καταστήσει στόχο άγριας κερδοσκοπίας.

Συνήθως το σκάσιμο τέτοιου είδους "φουσκών" οδηγεί τις τιμές αργά ή γρήγορα στα επίπεδα απ’ όπου ξεκίνησαν και ακόμη χαμηλότερα.

Η στήλη με δυο άρθρα το 2021 είχε προειδοποιήσει για την αποτυχία του Bitcoin και τα χαρακτηριστικά "φούσκας"...

Βλέπε: To "Bitcoin" έχει αποτύχει...

Βλέπε: Μετά τη "φούσκα"…

kostas.stoupas@capital.gr