Τι είναι και τι θέλει ο Πούτιν…

Του Κώστα Στούπα 

1) Τι είναι και τι θέλει ο Πούτιν...

Ενδεχομένως, η σημαντικότερη συνεισφορά της ομόδοξης Ρωσίας στην Ελλάδα, στα 200 χρόνια της ύπαρξης του νεοελληνικού κράτους (και νωρίτερα στον ελληνισμό) δεν είναι άλλη από την απόφαση του Πούτιν το 2015 να δώσει στον κ. Τσίπρα (και τον συνέταιρο κ. Καμμένο) "τα παπούτσια στο χέρι" όταν αναζητούσαν στην Αγία Πετρούπολη ασφαλή λιμάνια στο παγκόσμιο "Τρίγωνο των Βερμούδων" που συνιστά η αυτοαποκαλούμενη ως και Τρίτη Ρώμη...

Τούτο βέβαια δεν το έπραξε από ενδιαφέρον για την τύχη του ελληνισμού αλλά από ρεαλιστικό υπολογισμό. Το 2015 η Ρωσία δεν ήταν έτοιμη να έρθει σε σύγκρουση με τη Δύση. Επιπλέον η Ελλάδα βρισκόταν πάντα μακράν του πεδίου που θεωρεί ως ζωτικό της χώρο. Η Ελλάδα ήταν και παραμένει χρήσιμη για τη Ρωσία ως πεδίο αντιπερισπασμού στις διενέξεις της με την Τουρκία.

Επίσης όταν ο Τσώρτσιλ με τον Στάλιν μοίρασαν την Ευρώπη σε μια χαρτοπετσέτα, για την Ελλάδα είχε κληρώσει οριστικά η Δύση και έτσι απέφυγε και την περίοδο κομμουνιστικής εξαθλίωσης.

Η παρομοίωση της Ρωσίας και των χωρών που την ακολουθούν με "Τρίγωνο των Βερμούδων" έχει να κάνει κυρίως με τις συχνές "καταιγίδες", εμφυλίους και  χρεοκοπίες που παρατηρούνται στις ζώνες επιρροής της.

Οι χώρες που κινούνται γύρω από τη Ρωσία όπως και την άλλοτε Σοβιετία παλαιότερα σπαράσσονται συχνά από βίαιες αναταράξεις, είναι διχασμένες και οικονομικά  αν όχι εξαθλιωμένες δεν μπορεί να καταταχθούν σε ευημερούσες.

Αυτός είναι και ο λόγος που προσπαθούν να απομακρυνθούν ενίοτε με μεγάλο κόστος όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια με την Ουκρανία... και όπως συνέβη το ’68 με την Τσεχοσλοβακία, το ’56 με την Ουγγαρία ή τη δεκαετία του ’80 με την Πολωνία και το συνδικάτο Αλληλεγγύη.

Τούτο συμβαίνει γιατί η Ρωσία δεν διαθέτει ένα αποδοτικό και ελκυστικό οικονομικό και πολιτικό μοντέλο. Κυβερνάται από μια κλεπτοκρατία η οποία ληστεύει τους πλούσιους φυσικούς πόρους της χώρας και συσσωρεύει και φυλάσσει τα κλοπιμαία στις δημοκρατίες της Δύσης και τους φορολογικούς παραδείσους...

Είναι προφανές πως σε τριτοκοσμικές χώρες όπως η Ρωσία ο εθνικισμός και το θρησκευτικό συναίσθημα χρησιμοποιούνται από το καθεστώς, όπως παλαιότερα επί σοβιετίας  ο μαρξισμός, ως μέσα χειραγώγησης στο εσωτερικό και άσκησης επιρροής στο εξωτερικό.

Οι Έλληνες κομμουνιστές π.χ. την περίοδο του ψυχρού πολέμου θεωρούσαν σαν πρώτη πατρίδα τους την ΕΣΣΔ και αυτός είναι ο λόγος που όταν συλλαμβάνονταν με παράνομους ασυρμάτους να μεταδίδουν πληροφορίες σε εχθρική χώρα δεν θεωρούσαν πως διαπράττουν προδοσία. Το ίδιο συμβαίνει στη μετακομμουνιστική εποχή με παραθρησκευτικές σέχτες που χειραγωγούνται από τη Μόσχα.

Το μοντέλο

Χαρακτηριστικό της μη αποδοτικότητας του οικονομικού μοντέλου πέρα από τη φτώχεια, παρά τους πλούσιους πόρους, είναι η ένδεια τεχνολογικών καινοτομιών, με εξαίρεση ίσως  την αμυντική τεχνολογία.

Η Ρωσία εκτός από πλούσιους φυσικούς πόρους διαθέτει και αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό αν κρίνει κανείς από τους Ρώσους που ζουν και διαπρέπουν στο εξωτερικό ως επιστήμονες.

Οι ελίτ που κυβερνούσαν απολυταρχικά τη Ρωσία καθόλη τη διάρκεια της νεότερης ιστορίας, όπως σε όλα τα αυταρχικά καθεστώτα διοχέτευαν σημαντικούς πόρους στις ένοπλες δυνάμεις, την εσωτερική ασφάλεια και τους αμυντικούς εξοπλισμούς.  Παράλληλα ξόδευαν πόρους στη βιομηχανική, στρατιωτική και πολιτική κατασκοπεία.

Οι αδυναμίες που αποκάλυψε η πρόσφατη  στρατιωτική  εισβολή στην Ουκρανία δεν πρέπει να εκπλήσσουν. Μια οικονομία που δεν είναι σε θέση να σχεδιάσει και να αναπτύξει ούτε ένα "γούοκμαν" τεχνολογίας του ’80 από μόνη της είναι απίθανο να έχει καταφέρει να αναπτύξει σύγχρονα  αξιόπιστα οπλικά συστήματα.

Σίγουρα μέσω της κατασκοπείας και τις εισαγωγές τεχνολογίας έχουν συναρμολογήσει κάποια, αλλά αυτά δύσκολα μπορεί να υπερτερούν εκείνων των οικονομιών της Δύσης του ελεύθερου ανταγωνισμού ή της Κίνας που υπάρχουν ενδείξεις πως έχει κάνει σοβαρά βήματα...

Το χάος μεταξύ των μονάδων που εισέβαλαν στην Ουκρανία και της επιμελητείας εφοδιασμού είναι φυσιολογικό για μια χώρα που έχει χαμηλό δείκτη αποτελεσματικής  διοίκησης επιχειρήσεων και κράτους.

Η Ρωσία είναι μια οικονομία με ΑΕΠ  περί το 1,5 τρισ. και  πληθυσμό περί τα 150 εκατ. σε μια αχανή έκταση. Συγκριτικά η Ιταλία των 60 εκατ. έχει ΑΕΠ περί το 1,8 τρισ. και η Γαλλία 2,6, ενώ η Γερμανία των 80 εκατ. περί τα 3,8 τρισ. δολ.

Οι αμυντικές δαπάνες της Ρωσίας υπολογίζονται περί τα 60 δισ. δολ. όσο είναι περίπου της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ ξεπερνούν τα 700 δισ. δολ. τον χρόνο και της Κίνας τα 250 δισ. δολ.

Είναι φανερό πως ούτε το μέγεθος της οικονομίας ούτε τα δείγματα τεχνολογικής προόδου υποστηρίζουν την υπόθεση της ύπαρξης τεχνολογικά προηγμένων και  αποτελεσματικών οπλικών συστημάτων.

Με  βάση τη δυναμική των οικονομιών στους τομείς της τεχνολογίας, χώρες όπως οι μεγάλες της Ε.Ε., το Η.Β., η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν αποτελεσματικά σύγχρονα οπλικά συστήματα αν διαθέσουν πόρους.

Η Ρωσία σήμερα διαθέτει το παλαιό πυρηνικό οπλοστάσιο της ΕΣΣΔ και το περιφέρει ως απειλή. Τούτο αποτελεί λόγο ανησυχίας. Διαθέτει επίσης λίγα εκσυγχρονισμένα οπλικά συστήματα και πλήθος παλαιών που απ’ ό,τι φάνηκε κακοσυντηρούνται.

Τα οικονομικά μεγέθη της Ρωσία δεν αρκούν προκειμένου να συντηρηθεί μια πολεμική μηχανή σύγχρονης υπερδύναμης. Ενδεχομένως να αρκούν για μια περιφερειακή δύναμη όπως η Γαλλία, το Η.Β. ή η Ινδία. Τούτο σημαίνει πως κάποια στιγμή η Ρωσία θα χρειαστεί να ανασυνθέσει τις ένοπλες δυνάμεις από το μηδέν και με άλλες προτεραιότητες...

2) Σε φάση αποδρομής…

Απόσπασμα από ένα μήνυμα που έλαβα χθες από κάποιον με γνώση του αντικειμένου:

"….Αυτό που καταλάβαμε είναι ότι και σε 10 χρόνια και σε 20 χρόνια η Ρωσία δεν έχει τους πόρους να ακολουθήσει τις εξελίξεις και να φτιάξει ένα σύγχρονο στρατό εκστρατείας.

Μετά από την περιπέτεια της Ουκρανίας οι στρατιωτικοί θα βρεθούν σε δίλημμα, συνεχίζουμε ως έχουμε με πολλά αλλά αρχαία συστήματα που πλέον όλοι κατάλαβαν τη χαμηλή τους αξία ή τα αποσύρουμε μαζικά και φτιάχνουμε ένα στρατό πολύ μικρότερο αλλά σύγχρονο αλλά με το μειονέκτημα ότι δε θα φοβίζει με το μέγεθός του;

Ό,τι και αν αποφασίσουν δεν θα είναι εύκολο και καλώς ή κακώς βρίσκονται σε φάση αποδρομής με την Ευρώπη να ανατέλλει σιγά σιγά όχι μόνο ως οικονομική αλλά πλέον και ως στρατιωτική δύναμη..."

3) Η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα είναι πιο κοντά...

Οι τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με την ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία σε συνδυασμό με την απόφαση της Γερμανίας να επανεξοπλιστεί, φαίνεται πως θα λειτουργήσουν σαν καταλύτης στο ζήτημα της κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής.

Μετά την απόφαση της Γερμανίας για ένα πρόγραμμα αμυντικών δαπανών περί τα 100 δισ. ευρώ οι μετοχές των εταιρειών εξοπλισμού έχουν εκτοξευτεί τις τελευταίες μέρες.

Στη συνεδρίαση της Δευτέρας η μετοχή της γερμανικής Rheinmetall και της γαλλικής Dassault κυριολεκτικά εκτοξεύτηκαν...

Οι χώρες της Ε.Ε. συνολικά αθροίζουν αμυντικές δαπάνες πάνω από 200 δισ. Δολ. ποσό που τις κατατάσσει στην τρίτη θέση μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα που δαπανά περί τα 250 δισ. δολ.

Αν η Ε.Ε. αποκτήσει κοινή άμυνα το μέγεθος αυτό είναι σε θέση να την καταστήσει στρατιωτική υπερδύναμη.

kostas.stoupas@capital.gr