Ο Ζούγκεμπεργκ, ο Μασκ και ο πίθηκος...

Του Κώστα Στούπα 

1) Ο Ζούγκεμπεργκ, ο Μασκ και ο πίθηκος...

Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως το μέλλον ανήκει στην ηλεκτροκίνηση με ή χωρίς υδρογόνο, με  ή χωρίς  πυρηνική ενέργεια. Αν για κάτι δεν μπορώ να  είμαι βέβαιος είναι για το ποια θα είναι η μεγαλύτερη κατασκευάστρια μεταφορικών μέσων στον κόσμο η Tesla, η Toyota, η VW ή κάποια άλλη που θα έρθει από το πουθενά όπως η πρώτη...

Αν θα υπάρχει ακόμη καπιταλισμός και ελεύθερος ανταγωνισμός κάποια από τις παραπάνω (ή και τις υπόλοιπες) μπορεί να μην υπάρχουν μετά από 20 χρόνια ή κάποιες μπορεί να έχουν  περιθωριοποιηθεί.

Σχεδόν βέβαιο είναι πως θα υπάρχει ακόμη η γνωστή σοβιετική εταιρεία και ακόμη πιο βέβαιο πως θα κατασκευάζει το ίδιο πρωτόγονα και αναξιόπιστα τροχοφόρα.

Το ευρύ κοινό πιστεύει πως η εποχή που διάγουμε είναι μοναδική καθώς οι καταιγιστικές τεχνολογικές καινοτομίες τείνουν να απογειώσουν την οικονομία και την ανθρωπότητα.

Τούτο είναι αλήθεια. Αλήθεια είναι όμως πως έχουν υπάρξει πολλές φορές καταιγιστικές εποχές προόδου  στο παρελθόν όπου οι τεχνολογικές καινοτομίες επαναστατικοποίησαν τις οικονομικές εξελίξεις.

Το 1908 π.χ. ήταν μια τέτοια χρονιά σταθμός στην ιστορία όταν ο Χένρι Φόρντ έθεσε σε μαζική κυκλοφορία το μοντέλο Τ, κάτι που έμελλε να αλλάξει για πάντα τη σχέση του ανθρώπινου είδους με τους περιορισμούς του γεωγραφίας...

Την ίδια χρονιά ένας Γερμανός, ο Φριτς Χάμπερ ανακάλυψε τη διαδικασία τεχνητής παραγωγής νιτρικών, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή λιπασμάτων. Στις επόμενες δεκαετίες η γεωργική παραγωγή αυξήθηκε αλματωδώς και μαζί με τη διατροφική επάρκεια αυξήθηκε και ο πληθυσμός του πλανήτη.

Η αύξηση του πληθυσμού είναι ο σημαντικότερος συντελεστής οικονομικής ανάπτυξης καθώς περισσότερα άτομα σημαίνει περισσότερα στόματα που χρειάζονται τροφή, περισσότερα σώματα που χρειάζονται ρούχα, περισσότερα πόδια που χρειάζονται υποδήματα και αυτοκίνητα...

Στη συνέχεια τα "στόματα" εξελίσσονται σε χέρια που αναζητούν απασχόληση και το ΑΕΠ αυξάνεται με εκρηκτικούς ρυθμούς.

Περισσότεροι άνθρωποι σημαίνει επίσης περισσότερα μυαλά τα οποία σε συνθήκες εγωιστικής επιδίωξης του πλούτου και της διάκρισης συντελούν στην έκρηξη καινοτομιών και τεχνολογίας.

Ο σπόρος της πτώσης...

Όσο συμβαίνουν αυτά όμως οι άνθρωποι ανταγωνίζονται μεταξύ τους ποιος θα επωφεληθεί περισσότερο. Οι επιχειρήσεις δανείζονται για να επεκτείνουν τις γραμμές παραγωγής προκειμένου να προλάβουν να καλύψουν πρώτες την αυξανόμενη ζήτηση.

Οι τράπεζες που κερδίζουν επίσης αγωνίζονται ποια θα δώσει τα περισσότερα δάνεια σε επιχειρήσεις και τις ιδιώτες. Αυτοί που πουλάνε τα δάνεια λαμβάνουν παχυλές προμήθειες και κάνουν ό,τι μπορούν για να πουλήσουν περισσότερα.

Το μοντέλο Τ της Φορντ και τα λιπάσματα του Χάμπερ είναι δυο από τις εμβληματικές καινοτομίες που έδωσαν ώθηση στην οικονομία της εποχής. Υπήρχαν και δεκάδες άλλες οι οποίες συνεισέφεραν ανάλογα…

Η δεκαετία του ’20 ξεκίνησε με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Κάθε επόμενη χρονιά ήταν καλύτερη από την προηγούμενη και ο κόσμος έπλεε σε πελάγη ευδαιμονίας. Οι φούστες των γυναικών κόνταιναν και τα ήθη χαλάρωσαν. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που καθιερώθηκε η τζαζ, η οποία αργότερα μαζί με το μπλουζ δεκαετίες αργότερα συνέβαλαν στη γέννηση του Ροκ-Εντ-Ρολ και της πολιτισμικής επανάστασης που το συνόδευε.  

Πριν φτάσουμε εκεί όμως, ξαφνικά ένα πρωί του ’29  οι υπερδανεισμένες επιχειρήσεις ανακάλυψαν πως είχαν χτίσει πολύ περισσότερες γραμμές παραγωγής απ΄ όσες χρειάζονταν για να καλυφθεί και το πλέον αισιόδοξο σενάριο αύξησης της ζήτησης.

Οι επιχειρήσεις αυτές κατέβασαν ρολά συμπαρασύροντας μαζί και τις τράπεζες οι οποίες τις είχαν δανείσει.

Πολύς κόσμος έμεινε χωρίς δουλειά, με αποτέλεσμα η ζήτηση να μειωθεί κι άλλο. Η επιπλέον πτώση της ζήτησης συμπαρέσυρε και τις υγιείς επιχειρήσεις και η ευδαιμονική δεκαετία του ’20 κατέληξε στο κραχ του ’29 και την τραγική δεκαετία του ’30.

Η κρίση του ’29 δημιούργησε θυμό και απόγνωση καθώς (όπως συμβαίνει σε αυτό το σύμπαν...) το κόστος της δεν το πλήρωσαν αναλογικά αυτοί που είχαν κερδίσει τα περισσότερα στη δεκαετία που προηγήθηκε...

Οι προνοητικοί έλαβαν τα μέτρα τους όσο ήταν νωρίς. Οι λιγότερο προσεχτικοί επέλεξαν την εύκολη λύση έγιναν αγανακτισμένοι μαζί με όσους ούτως ή άλλως δεν είχαν επιλογή.

Οι θυμωμένοι ακολούθησαν δημαγωγούς που "πωλούσαν" θυμό και εκδίκηση.  Το κοινότερο χαρακτηριστικό των δημαγωγών είναι πως "πουλάνε" απλοϊκές λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα. Το σχέδιο στην αρχή λειτουργεί γιατί περιλαμβάνει τη δήμευση του έτοιμου "πλούτου" αλλά καθώς δεν δημιουργεί νέο πλούτο μακροπρόθεσμα αποτυγχάνει...

Έτσι οι μοναδικές διέξοδοι που απομένουν στα καθεστώτα των δημαγωγών είναι η στοχοποίηση κάποιων ως εχθρών, η βία και ο πόλεμος που ως υπέρτερες συμφορές μηδενίζουν το κοντέρ των κεκτημένων και άρα και των απαιτήσεων.

Πώς μπορεί κάποιος να προσανατολιστεί όμως αν είμαστε κάπου στο τέλος μιας εποχής που θυμίζει τη δεκαετία του ’20 ή στην αρχή μιας δεκαετίας υψηλού πληθωρισμού ή στην αρχή μιας μεγάλης περιόδου ευημερίας όπως η δεκαετία του ’90 που μοιραία θα καταλήξει σε μια "φούσκα";

Μάλλον ο καλύτερος δείκτης είναι ο κύκλος του χρέους... γιατί τα βασικά συστατικά μιας "φούσκας" εκτός από τη ζηλόφθονη και ακόρεστη ανθρώπινη φύση  είναι το χρέος.

Μεταξύ 1923 και 1928 λοιπόν το ΑΕΠ των ΗΠΑ είχε αυξηθεί από 85 δισ. δολ. στα 97 δισ. δολ.  κατά 11,7 δισ. δολ.

Καίτοι την ίδια περίοδο το δημόσιο χρέος μειώθηκε από 22,4 δισ. στα 17,6 δισ. δολ., το ιδιωτικό εκτοξεύθηκε κατά 40 δισ. από τα 116,4 δισ. στα 156,4 δισ. δολ.  Για κάθε ένα δισ. δολάρια παραγωγής ΑΕΠ μεταξύ 1923 και 1928 δαπανήθηκαν περίπου 4 δισ. χρέος.

Σας θυμίζει τίποτα;

Μεταξύ 2010 και 2020 το ΑΕΠ των ΗΠΑ αυξήθηκε από 15,5 τρισ. δολ. στα 22,9 τρισ. δολ. κατά 7,4 τρισ. δολάρια. Στην ίδια περίοδο το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ αυξήθηκε από 13,5 τρισ. δολ. σε 28,4 τρισ. δολ.  Αν προσθέσει κάποιος και το ιδιωτικό χρέος που από 212% του ΑΕΠ αυξήθηκε στο 235% για τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη  αθροίζεται ένα συνολικό χρέος περί τα 70 τρισ. δολάρια που αναζητά ευκαιρία να συμπαρασύρει τα πάντα στο διάβα του.

Αν το υπερβάλλον χρέος είναι δημόσιο ή ιδιωτικό μικρή πρακτική σημασία έχει. Όταν ξεφεύγει το κρατικό ακολουθεί η αύξηση της φορολογίας που οδηγεί σε ύφεση και μεταμορφώνεται σε ιδιωτικό και το αντίστροφο με τις κρατικές παρεμβάσεις για διασώσεις των πολύ μεγάλων, για να αφεθούν στην τύχη τους, ομίλων.

Και όμως είναι αυτές οι Κρίσεις που λειτουργούν ως προσκρούσεις μετεωριτών στην  επιφάνεια της γης και εξαφανίζουν τους επιχειρηματικούς  δεινόσαυρους αφήνοντας χώρο να ανθίσουν νέες καινοτομίες που μοιραία κάποια στιγμή θα οδηγήσουν σε νέες "φούσκες".

Οι "φούσκες", τα  κραχ και οι μεγάλες υφέσεις αποτελούν την αιτία της προόδου. Τα αίτια των κραχ όμως οφείλονται στα αδάμαστα ζωικά μας ένστικτα. Τουτέστιν, στον πίθηκο που κρύβουμε μέσα μας.

Δεν έχω καμιά αμφιβολία λοιπόν πως η ηλεκτροκίνηση π.χ. θα κυριαρχήσει στο μέλλον αλλά αν η παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων συνεχίσει να υπερτερεί σημαντικά της δημιουργίας σταθμών φόρτισης μια από τις προσεχείς χρονιές οι πωλήσεις μπορεί να μειωθούν, δημιουργώντας έμφραγμα σε ένα μεγάλο κομμάτι της εύθραυστης από το υπερβολικό χρέος οικονομίας.

Αν δεν είναι η ηλεκτροκίνηση, μπορεί να είναι το ενεργειακό βραχυκύκλωμα που δημιούργησαν οι ΑΠΕ ή κάτι άλλο που δεν έχουμε προσέξει.

Όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις η αφορμή θα προκύψει...

2) Μας τα έδωσε τα χαρτιά ο Ζούγκεμπεργκ πατριώτες...

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τα σημεία που πραγματοποίησε σημαντικές πωλήσεις ο βασικός μέτοχος της Facebook τα τελευταία χρόνια...

 

3) κ. Οικονομικό εισαγγελέα ενταύθα…

Καλησπέρα σας κε Στούπα

Ονομάζομαι (το όνομα είναι στη διάθεση της στήλης)  και διατηρώ επιχείρηση με εργαλεία από το 1994.

Στις αρχές του περασμένου έτους έλαβα έναν φάκελο ελέγχου από την εφορία για ατακτοποίητες εμπορικές και τραπεζικές κινήσεις  900.000 ευρώ του έτους 2015

Μου ζητήθηκε λοιπόν να αποδείξω κάθε μια από αυτές με αιτιολόγηση.

Για 7 μήνες παρατώντας τη δουλειά μου, παρέδωσα έσοδα έξοδα, κλειστή απογραφή, τιμολόγια, και απέδειξα την καθαρότητα της επιχείρησής μου.

Έμεινε ένα κενό ποσό τραπεζικών κινήσεων που αφορούσε μεταφορά από λογαριασμούς μου σε αγορές ομολόγων ή αμοιβαίων που έκανα εκείνο το έτος για να προστατεύσω από το επικείμενο "κούρεμα" το κεφάλαιο  της  επιχείρησης  μου.

Παρέδωσα με κάθε λεπτομέρεια κάθε αγοροπωλησία και όμως η υπάλληλος /ελέγκτρια μου έβγαλε προσημείωση προστίμου στο τέλος Οκτωβρίου για 420.000 ευρώ, δηλαδή το σπίτι μου και ό,τι έχω δουλέψει.

Παρόλα αυτά δεν υπέκυψα στον εκβιασμό της, και στο δεκαήμερο που μου δόθηκε μάζεψα ακόμα πιο αναλυτικά και διευκρινιστικά ό,τι χρειαζόταν για να αποδείξω αυτονόητα πράγματα που αν σας τα έδειχνα θα παραμιλούσατε.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι 1 τραπεζικό  ομόλογο που αγόρασα 71.000  και πούλησα  στα 70.000 μου το κατέγραψε ΟΛΟΚΛΗΡΟ ως υπεράξια, δηλαδή ότι κέρδισα και δεν δήλωσα 70.000 ευρώ !!!

Με αυτές τις παραποιήσεις με έφτασε σε ένα πρόστιμο 120.000 (από 900.000 στις 420.000 και από εκεί στις 120.000 με σωρεία παραποιήσεων) το οποίο εκβιαστικά να μου μειώσει με το γνωστό τρόπο, αρνήθηκα και πήγα με ενδικοφανη φάκελο στη ΔΕΔ.

Ενώ τον παρέδωσα εντός 15 ημέρων με τα πλήρη στοιχεία παραβάσεων και παραποιήσεων που έκανε η ελέγκτρια, η ΔΕΔ  μάλλον ξαναστέλνει  το φάκελο μου πίσω στο κέντρο ελέγχου;

Γιατί, ενώ υποτίθεται ότι ο έλεγχος έληξε και μένει η δικαστική απόφαση, με καλεί σήμερα η τμηματάρχης και μου ζητά, ενώ δεν το δικαιούται,  κάποια στοιχεία πάλι για το φάκελο μου;

Και όλα αυτά τη στιγμή που στην πολύ κακή κατάσταση της αγοράς (ανατιμήσεις, έλλειψη εμπορευμάτων, δική μου αδυναμία εμπορική αφού για 9 μήνες παράτησα τη βασική μου εργασία) πρέπει να καταβάλω το 50%  περί των 60.000 χιλ.  γιατί έτσι είναι ο νόμος.

Ειλικρινά έχοντας απολυτή σιγουριά των στοιχείων που παρέδωσα και έχοντας ένα μαγαζί που μετά από εξοντωτικό έλεγχο στάθηκε όρθιο χωρίς ούτε μια  εμπορική παράβαση δεν ξέρω τι πρέπει να κάνει κάποιος άνθρωπος για να αμυνθεί -αντισταθεί στην όρεξη της κάθε ελεγκτικής σπείρας που χρησιμοποιώντας απειλή, εκβιασμό και τρομοκρατικό ύφος σε οδηγεί σε απόγνωση με εξοντωτικά πρόστιμα. 

Σκέφτηκα να καταγγείλω τις ελέγκτριες της  περίπτωσης μου, αλλά  ξέρω ότι πιθανά θα πληρώσω τίμημα μη αναστρέψιμο,  πιθανά ολικής  καταστροφής μου.

Αναλογιστείτε απλά, αν μου συνέβαινε κάτι (κορονοϊός, αρρώστια) και δεν κατάφερνα να μαζέψω όλα τα εξτρά έγγραφα, τι θα συνέβαινε; θα κυνηγούσαν την οικογένειά μου για 420.000 που ήταν η προσημείωση προστίμου;

Δεν ξέρω τι άλλο να σας πω.

Να ευελπιστώ στη διαιτησία της ΔΕΔ με την ελπίδα ότι κάποιος θα ασχοληθεί και θα διαβάσει το φάκελο μου;

Σας ευχαριστώ και συγνώμη αν κούρασα... 

Για προφανείς λογούς δεν θέλω προς το παρόν να δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία μου... 

kostas.stoupas@capital.gr