Τα 12 μίλια στο "τραπέζι"...

Του Κώστα Στούπα

Τα 12 μίλια στο "τραπέζι"...

Τα τελευταία δυο χρόνια παρατηρείται μια στρατηγικής σημασίας μετατόπιση της στάσης με την οποία αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις τουρκικές προκλήσεις, ενδεχομένως και τις διαφορές με την Τουρκία γενικότερα.

Οι ενδείξεις συγκλίνουν πως η νέα στρατηγική εμπεριέχει κινήσεις οι οποίες, πέραν της αποτροπής ή του κατευνασμού, ενέχουν "κόστος" για την άλλη πλευρά.

Η κυβέρνηση πέρυσι κατά την περίοδο κλιμάκωσης της έντασης από πλευράς της Τουρκίας τόσο με το "τουρκολιβυκό" μνημόνιο όσο  και με  τις έρευνες τουρκικών σκαφών σε αμφισβητούμενες περιοχές της Ν.Α. Μεσογείου, προχώρησε στην ανακήρυξη ΑΟΖ με την Αίγυπτο σε μια περιοχή που ακυρώνει την τουρκολιβυκή συμφωνία η οποία ακόμη δεν έχει επικυρωθεί από το λιβυκό κοινοβούλιο.

Η συμφωνία με την Αίγυπτο ήρθε μετά από εκείνη με την Ιταλία και με μια σημειολογία κινήσεων  που προαναγγέλλει πως υπάρχει συνέχεια.

Με απλά λόγια η ελληνική στάση, έχει μεταβληθεί από απλά καταγγελτική και παθητικά αποτρεπτική (π.χ. παρεμπόδιση υποθαλάσσιων ερευνών) σε οριοθετήσεις σε αμφισβητούμενες περιοχές σε κινήσεις που παράγουν μακροπρόθεσμες συνέπειες.  Τούτο αναμφίβολα συνιστά στρατηγικής σημασίας αναβάθμιση.

Με απλά λόγια το μήνυμα που φαίνεται να περικλείει η ελληνική στάση είναι πως κάθε πρόκληση θα έχει ανάλογη απάντηση η οποία θα έχει μόνιμες πρακτικές συνέπειες σε σχέση με τις διαφορές μεταξύ των δυο χωρών.

Την εκτίμηση αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνει το ρεπορτάζ του ανταποκριτή  της Καθημερινής Μανώλη Κωστίδη στη γειτονική χώρα στο φύλο της περασμένης Κυριακής: "Με ιδιαίτερη προσοχή παρατηρούν στην Άγκυρα τις διαδοχικές δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Νίκου Δένδια για την ανάγκη της άρσης της απειλής του casus belli (απειλή πολέμου), που έχει θέσει η Τουρκία προς την Ελλάδα από το 1995 σε περίπτωση της επέκτασης των χωρικών υδάτων της από 6 σε 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο.

Η Ελλάδα πολλές φορές στο παρελθόν έχει εκφράσει αυτή την απαίτηση, όμως στην Τουρκία τονίζουν πως τις τελευταίες εβδομάδες η ελληνική κυβέρνηση σχεδόν με κάθε ευκαιρία θέτει το συγκεκριμένο ζήτημα, και αυτό προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση.

Στη γειτονική χώρα εκφράζονται και "υποψίες" πως στην Αθήνα ενδέχεται να υπάρχουν απόψεις ότι τώρα είναι η στιγμή που μπορούν να γίνουν κάποιες κινήσεις στην περιοχή του Αιγαίου και πως ίσως μερικοί  κύκλοι να θεωρούν ότι εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων η αντίδραση της Τουρκίας να μην είναι ιδιαίτερα σκληρή λόγω συγκυριών..."

Βλέπε: Ελληνοτουρκικά: Λόγο και για τις γιορτές στο Αιγαίο θέλει να έχει η Άγκυρα

Είναι αλήθεια πως οι  αναφορές τις ελληνικής κυβέρνησης στην ανάγκη απόσυρσης του "Casus Belli" ακούγονται συχνότερα τις τελευταίες εβδομάδες και απευθύνονται κυρίως στη διεθνή κοινότητα εν αντιθέσει με τις τουρκικές αναφορές για αποστρατικοποίηση των νησιών.

Αυτό που φαίνεται σαν το πλέον πιθανό είναι πως η ελληνική κυβέρνηση στις αιτιάσεις περί παραβίασης των συνθηκών με την αμυντική θωράκιση αντιτάσσει το ενδεχόμενο ανακήρυξης  της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια σε μια περίοδο που η Τουρκία έχει προβληματικές σχέσεις με τη Δύση, αντιμετωπίζει τη χειρότερη εδώ και δεκαετίες οικονομική κρίση και είναι διχασμένη μεταξύ των υποστηρικτών του καθεστώτος Ερντογάν και της κεμαλικής αντιπολίτευσης.

Οι εξελίξεις αυτές επιβεβαιώνουν την εκτίμηση πως η ελληνική στάση έχει αλλάξει άρδην και έχει καταστεί δυναμικότερη. Φαίνεται πλέον πως τη στάση του "κατευνασμού" των όλο και περισσότερων τουρκικών απαιτήσεων έχει διαδεχθεί μια στάση όπου υπάρχουν απαντήσεις οι οποίες έχουν μακροπρόθεσμο  κόστος για τη γείτονα.

Κατά τα φαινόμενα το θέμα της επέκτασης στα 12 μίλια έχει πέσει στο τραπέζι και οι απέναντι το έχουν καταλάβει.

Το ερώτημα είναι αν η Τουρκία θα απαντήσει ανάλογα ή θα υποχωρήσει από προκλητικές απαιτήσεις και εμπρηστικές δηλώσεις;

Καμιά από τις δύο επιλογές δεν θα είναι εύκολο για το καθεστώς της Άγκυρας καθώς οι πιέσεις από τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό παραμένουν ασφυκτικές...

kostas.stoupas@capital.gr