Το αποτύπωμα του Κυριάκου...

Του Κώστα Στούπα 

1) Το αποτύπωμα του Κυριάκου...

Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη κάποια στιγμή θα ολοκληρώσει τον κύκλο της, όπως συμβαίνει με όλες τις κυβερνήσεις.

Στις δημοκρατίες άλλωστε όλες οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται. Αυτό  που μένει στο τέλος είναι το "απόσταγμα" της διακυβέρνησης εκάστης.

Δηλαδή, κάποια έργα και μεταρρυθμίσεις που σηματοδοτούν την εποχή τους. Για την ακρίβεια κάποιες αλλαγές που σηματοδοτούν το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας άλλης...

Από τη σκοπιά αυτή η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν είναι τυχαία. Έχει βάλει βάσεις να αφήσει μεταρρυθμίσεις και έργα που θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν τη μετάβαση της χώρας σε μια νέα εποχή...

Παρά το γεγονός πως δεν εφαρμόζει κάποια "θεραπεία σοκ" (η στήλη συνεχίζει να συμφωνεί με όσους τη θεωρούν αναγκαία για την ελληνική περίπτωση...), έχει κάνει κάποια ουσιαστικά βήματα τα οποία αν ολοκληρωθούν μπορούν να αφήσουν εποχή.

Η απαγκίστρωση της ΔΕΗ από το κράτος χωρίς να ανοίξει "ρουθούνι" είναι μια από αυτές. Οι παλαιότεροι θυμούνται τη σύγκρουση του πατρός Μητσοτάκη με το παρακράτος των συνδικαλιστών πριν 30 χρόνια περίπου...

Η σημαντικότερη μεταρρύθμιση της κυβέρνησης του Κυριάκου είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους. Η ολοκλήρωση του έργου αυτού από τη μια θα κάνει τη ζωή του πολίτη ευκολότερη αλλά και από την άλλη θα "βραχυκυκλώσει" τον γραφειοκρατικό κρατικό παρασιτισμό.

Το δίκαιο θα ήταν να αξιολογηθούν και να απολυθούν οι ανεπαρκείς και απρόθυμοι του δημόσιου τομέα. Τούτο όμως, όπως έδειξαν οι συγκρούσεις, και συσχετισμοί της τελευταίας δεκαετίας, δεν θεωρείται εφικτό.  Αντί της  διαιώνισης της ίδιας κατάστασης είναι προτιμότερη η σταδιακή μείωση του προσωπικού μέσω της σταδιακής συνταξιοδότησης. Καθώς αυτό δεν είναι βέβαιο και το πολιτικό προσωπικό παραμένει πάντα ευάλωτο στις πιέσεις των ψηφοφόρων οι πιέσεις από το προοδευτικό μεταρρυθμιστικό μέτωπο της κοινωνίας πρέπει να παραμείνουν αμείωτες.

Στην Παιδεία παρά τις καθυστερήσεις επιβολής της δημοκρατικής νομιμότητας και της αξιολόγησης υπάρχουν έστω και κάποια δειλά βήματα προόδου.  Για πρώτη φορά άρχισαν να λειτουργούν ξενόγλωσσα τμήμα με την καταβολή διδάκτρων που προσελκύουν το ενδιαφέρον ξένων φοιτητών.

Οι ουσιαστικότερες εξελίξεις όμως αφορούν το πεδίο της άμυνας και της διπλωματίας όπου έχει καταγραφεί τεράστια πρόοδος για τη χώρα η οποία μέχρι πρότινος εθεωρείτο "ξέφραγο αμπέλι".

Ο εκσυγχρονισμός των ενόπλων δυνάμεων, η συμφωνία με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ και κυρίως ο επιτυχής χειρισμός της προσπάθειας υβριδικής εισβολής από τον Έβρο αναβάθμισαν τη θέση της χώρας στην περιοχή και ευρύτερα.

Σε μια περίοδο ρευστοποίησης του γεωπολιτικού "στάτους" στην ευρύτερη περιοχή μας αλλά και διεθνώς η χώρα όφειλε να ενισχύσει την αποτρεπτική της ισχύ και να διευρύνει το γενικότερο αποτύπωμά της. Μέχρι τώρα το επιχειρεί με επιτυχία...

Επιτυχής σε γενικές γραμμές παραμένει παρά τις παραφωνίες των τελευταίων μηνών και ο χειρισμός της πανδημίας. Θα πρέπει να αξιολογούμε τις επιδόσεις της κυβέρνησης και με βάση τις δυνατότητες της χώρας και του συνόλου του λαού της. Η Ελλάδα  δεν είναι Δανία ούτε Γερμανία, ούτε και θα γίνει ποτέ...

Παρ’ όλα αυτά έχει διαχειριστεί την Πανδημία καλύτερα από πολλές χώρες με καλύτερα συστήματα Δημόσιας Υγείας και  Δημόσιας Διοίκησης.

"Σε σύγκριση με άλλες χώρες με ίδιο πληθυσμό, η Ελλάδα απέφυγε τις χειρότερες πιθανές συνέπειες της πανδημίας. Η Ελλάδα πέτυχε ανώτερες θέσεις στις κλίμακες αξιολόγησης και είναι ένα από τα εκπληκτικά επιτυχημένα κράτη στη διαχείριση της πανδημίας".

Αυτά είναι μεταξύ άλλων τα συμπεράσματα πρόσφατης αξιολόγησης  συγκριτικής μελέτης για τη διαχείριση κρίσεων και την ανθεκτικότητα σε 29 χώρες του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διενεργήθηκε από το Ίδρυμα Bertelsmann. Η Ελλάδα βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις της κατάταξης της σχετικής αξιολόγησης.

Βλέπε: Διακυβέρνηση στη διάρκεια της κρίσης - Στις κορυφαίες θέσεις η Ελλάδα

Υπάρχει βέβαια και το χρέος που σε συνδυασμό με το συνταξιοδοτικό φαλκιδεύουν το μέλλον της χώρας... Παρ’ όλα αυτά αν η κυβέρνηση καταφέρει να ολοκληρώσει με μετρήσιμα μεγέθη κάποιους από τους παραπάνω κρίσιμους τομείς τότε θα διεκδικεί να αφήσει ευδιάκριτα θετικό ισοζύγιο αποτυπώματος όπως άφησαν παλαιότερα οι κυβερνήσεις Σημίτη, Καραμανλή (πρεσβύτερου) κλπ.

Ο Τύπος οφείλει να εντοπίζει και να αναδεικνύει τις αδυναμίες περισσότερο σε σχέση με τα πλεονεκτήματα όπως και να ελέγχει την εξουσία. Τούτο δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να ενθαρρύνει τα θετικά βήματα…

Το ισοζύγιο των "αποτυπωμάτων"...

Το ισοζύγιο του αποτυπώματος των κυβερνήσεων του Κωνσταντίνου Καραμανλή  πριν τη μεταπολίτευση, με παρακαταθήκη τη βάση που άφησε το δίδυμο Παπάγου-Μαρκεζίνη, είναι θετικό κυρίως για τα  έργα υποδομής και τις βιομηχανικές επενδύσεις που ανέσυραν την Ελλάδα από τα ερείπια της Κατοχής και του εμφυλίου και την εκτόξευσαν στις 30 πλουσιότερες χώρες του κόσμου.

Πολλοί οικτίρουν εκείνη την περίοδο σαν περίοδο αντιπαροχής και τσιμεντοποίησης, παραβλέποντας πως πριν από αυτήν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού διέμενε σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης εκτός δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροδότησης.

Οι κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή μετά τη μεταπολίτευση σηματοδοτούν την ομαλή εμπέδωση της καλύτερης περιόδου δημοκρατίας για τη χώρα αλλά και τη δημοσιονομική πειθαρχία που την κρατούσε ακμαία και υγιή. Το σημαντικότερο επίτευγμα βέβαια είναι η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΟΚ που ολοκλήρωσε τρόπον τινά τις προσπάθειες της προς "Δυσμάς Πορείας" που είχαν ξεκινήσει από τους Παλαιολόγους και εντάθηκαν με την επανάσταση του ’21.  

Οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου θα μείνουν στην ιστορία βέβαια  για το τέλος του κράτους (και παρακράτους)  της Δεξιάς αλλά και για μεταρρυθμίσεις όπως ο πολιτικός γάμος (παρά το γεγονός της ατολμίας να το καταστήσει υποχρεωτικό) που έβαλαν την Ελλάδα στην ομάδα των ανεπτυγμένων κοινωνιών.  

Πάνω απ’ όλα όμως οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου θα μείνουν στην ιστορία κυρίως για τη διόγκωση του δημοσίου και την ευημερία με δανεικά  που οδήγησε στη χρεοκοπία και την φαλκίδευση του μέλλοντος των νεότερων...

Επίσης, αρνητική εξέλιξη αποτελεί πως το τέλος του παρακράτους της Δεξιάς ακολούθησε η άνθιση του παρακράτους της Αριστεράς ιδίως στα Πανεπιστήμια τα οποία παραμένουν στο έλεος της αυθαιρεσία και του κοινού ποινικού εγκλήματος.

Η διακυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη χαρακτηρίσθηκε από τις συγκρούσεις με το συνδικαλιστικό παρακράτος και την ανατροπή της και από συμφέροντα που δεν επιθυμούσαν να προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις γιατί θα έχαναν το ρόλο τους ως προμηθευτές. 

Οι κυβερνήσεις του Κώστα Σημίτη θα μείνουν στην ιστορία για την είσοδο της χώρας στο Ευρώ (κάτι που δεν ήταν καθόλου αυτονόητο) αλλά και για εμβληματικά έργα υποδομής όπως το Μετρό, η Αττική Οδός, το αεροδρόμιο κλπ. που άλλαξαν την εικόνα της χώρας.  Επίσης, η επιτυχημένη οργάνωση της Ολυμπιάδας του 2004  δεν ήταν  αυτονόητο κατόρθωμα για μια μικρή χώρα με τα προβλήματα της Ελλάδας...

Οι κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή στη συνέχεια δεν άφησαν σημαίνοντα  έργα υποδομής ούτε σπουδαίες μεταρρυθμίσεις. Κάποια βήματα στις ιδιωτικοποιήσεις βέβαια έγιναν αλλά αυτό που τις χαρακτηρίζει είναι η πικρή γεύση από το "ξεσάλωμα" των δαπανών που οδήγησαν στη χρεοκοπία του 2010.

Καθ’ όλη τη διάρκεια των κυβερνήσεων αυτών, η διαφθορά και το πελατειακό κομματικό κράτος αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία του πολιτικού συστήματος. Απλά σε περιόδους σημαντικών έργων όπως την περίοδο Σημίτη αναλογικά τα φαινόμενα πολλαπλασιάστηκαν.

Η περίπτωση του Γ. Α. Παπανδρέου θα μείνει ως case study στα παγκόσμια χρονικά για το πώς μια χώρα μπορεί να οδηγείται με ταχύτητα σε ανεξέλεγκτη χρεοκοπία, χωρίς η πολιτική της ηγεσία να μπορεί να το αντιληφθεί και για μήνες να τυρβάζει περί άλλων...

Οι περιπτώσεις Καραμανλή του νεότερου και ΓΑΠ αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις "κληρονόμων" οι οποίοι όχι απλά σπατάλησαν το "κεφάλαιο" που κληρονόμησαν, αλλά απείλησαν να τα τινάξουν όλα  στον αέρα...

Τα περιθώρια των κυβερνήσεων Σαμαρά που ακολούθησε ήταν ιδιαίτερα περιορισμένα. Ξεκίνησε βέβαια ως ευκαιριακός αντιμνημονιακός με τα Ζάππεια και εφάρμοσε το δεύτερο μνημόνιο και τη μεγαλύτερη διευθέτηση χρέους που έχει κάνει χώρα ποτέ. Η μείωση των δαπανών υγείας στο μισό (αν και γενναία πράξη με κόστος) όμως δεν είναι από τα έργα που μένουν στην ιστορία...

Από τη διακυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα αυτό που θα μείνει είναι η περίφημη "κωλοτούμπα" και οι γονυκλισίες του Λαφαζάνη σε κάποιο Ρώσο ολιγάρχη τον οποίο παρακαλούσαν να πάρει τον έλεγχο της χώρας αντί 4-5 δισ.

Η κυβέρνηση Τσίπρα έφερε το τρίτο μνημόνιο που στέρησε τη χώρα από ταχύτερη έξοδο από την ύφεση και την κρίση και δίχασε και πόλωσε την κοινωνία.

Οι περισσότεροι βέβαια θυμούνται την "προδοσία" των Πρεσπών. Η στήλη διαφωνεί. Με βάση τις εξελίξεις που ακολούθησαν σε σχέση με την Τουρκία η χώρα έπρεπε να κλείσει όσο το δυνατόν περισσότερα μέτωπα και να εστιάσει τις δυνάμεις στις εξ ανατολών απειλές...

2) Άνοδος για λίγους...

Παρά τα απανωτά ιστορικά ρεκόρ του NASDAQ ο αριθμός των μετοχών του δείκτη η τιμή των οποίων βρίσκεται πάνω από τον Κινητό Μέσο Όρο των 200 ημερών συνεχίζει να μειώνεται από τις αρχές του 2021.

Τούτο αποτελεί ένα σημάδι αδυναμία μιας αγοράς...

kostas.stoupas@capital.gr