Μια μεγάλη ευκαιρία έναντι της Τουρκίας...

Του Κώστα Στούπα 

1) Μια μεγάλη ευκαιρία έναντι της Τουρκίας...

Τα περί της υψηλής ανταγωνιστικότητας της τουρκικής οικονομίας και της δήθεν  απόλυτης υπεροπλίας της  έναντι της Ελλάδας  δεν είναι ακριβή.

Το ουσιαστικό  πεδίο στο οποίο η Τουρκία υπερισχύει με διαφορά έναντι της Ελλάδας είναι αυτό του 8πλάσιου πληθυσμού και το πλεονέκτημα του φθηνού εργατικού κόστους που έχει επιτείνει η οικονομική εξαθλίωση μετά την κατάρρευση της λίρας...

Τα περί υψηλής τεχνολογικής ειδίκευσης όμως είναι υπερβολές. Στο πεδίο της πολυπλοκότητας της οικονομίας η διαφορά είναι μικρή και η ανατροπή της εφικτή.

Οι αριθμοί...

Ένα μύθος ο οποίος καλλιεργείται π.χ. σχετικά με την Τουρκία είναι αυτός της εξαγωγικής υπερδύναμης, χάρη και στην ευελιξία που προσφέρει η εξαέρωση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας.

Όντως η Τουρκία το 2019 είχε πραγματοποιήσει συνολικά εξαγωγές 187 δισ. δολ. έναντι 193 δισ. εισαγωγών.  Η Ελλάδα την αντίστοιχη χρονιά είχε πραγματοποιήσει εξαγωγές 37 δισ. δολ. και εισαγωγές 62,5 δισ. δολ. (στις ελληνικές εισαγωγές πρέπει να υπολογιστούν και αυτές που καταναλώνουν οι ξένοι επισκέπτες).

Η εικόνα αυτή όμως των συνολικών μεγεθών είναι αρκετά παραπλανητική καθώς η Ελλάδα είναι μια χώρα 10 εκατ. και με το 1/8 του πληθυσμού οι εξαγωγές της αντιπροσωπεύουν το 1/5 αυτών της γείτονος.

Οι κατά κεφαλήν εξαγωγές της Τουρκίας την ίδια περίοδο ήταν  μόλις 2,25 χιλ. δολ. έναντι 2,31 χιλ. δολ. κατά κεφαλήν εισαγωγών. Οι κατά κεφαλήν εξαγωγές της Ελλάδας ήταν  αντίστοιχα 3,46 χιλ. έναντι 5,83 χιλ. κατά κεφαλήν εισαγωγών.

Κατά κεφαλήν η Ελλάδα πραγματοποιεί μεγαλύτερες εξαγωγές ακόμη και στους τομείς που η Τουρκία υπερισχύει συνολικά, δηλ. τους τομείς που αφορούν το εμπορικό ισοζύγιο των υλικών αγαθών.

Οι υπηρεσίες

Στον τομέα των Υπηρεσιών οι εξαγωγές της Τουρκίας ήταν μόλις 8,48 δισ. δολ. έναντι 3,87 δισ. εισαγωγών.

Οι εξαγωγές υπηρεσιών της Ελλάδας (όπου περιλαμβάνονται οι τουριστικές υπηρεσίες και οι μεταφορές) το 2019 ήταν 43,2 δισ. έναντι 20,3 δισ. των εισαγωγών.

Βλέπε: The Observatory of Economic Complexity (OEC)

Από τη σύγκριση των παραπάνω στοιχείων προκύπτει πως η Τουρκία στην  καλύτερη εξαγωγική της περίοδο με την ισοτιμία της λίρας στα "τάρταρα" και τους Τούρκους εξαθλιωμένους να αγοράζουν βασικά αγαθά σε δολάρια ή ευρώ, δεν αποτελεί ακριβώς την εξαγωγική υπερδύναμη που προπαγανδίζουν τα μέσα του τουρκικού καθεστώτος.

Τα βασικά πλεονεκτήματα της τουρκικής ανάπτυξης παραμένουν η πληθυσμιακή έκρηξη και το χαμηλό εργατικό κόστος.

Στην ευρύτερη περιοχή όμως υπάρχουν χώρες με πολύ πιο ισχυρούς ανταγωνιστικούς δείκτες που δεν αφήνουν πολλά περιθώρια βελτίωσης της θέσης της Τουρκίας ως "εργοστασίου" της Ευρώπης που φιλοδοξεί να γίνει, υποκαθιστώντας την Κίνα.

Η Ρουμανία π.χ. το 2019 είχε εξαγωγές περί τα 79 δισ. δολ. που μεταφράζονται σε 4,07 χιλ. κατά κεφαλήν και είναι σχεδόν διπλάσιες από αυτές της Τουρκίας.

Η Σλοβακία την ίδια χρονιά σημείωσε εξαγωγές 90,3 δισ. δολ. που μεταφράζεται σε κατά κεφαλήν εξαγωγές 16,5 χιλ. δολ. που είναι οκταπλάσιες των τουρκικών.

Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν τον "μύθο" του τουρκικού οικονομικού θαύματος. Η Τουρκία έχει καταφέρει αρκετά τα τελευταία χρόνια αλλά αυτό απέχει από το να μπορεί κάποιος να την χαρακτηρίσει οικονομικό "τίγρη" της περιοχής.

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν χώρες με ισχυρότερα πλεονεκτήματα και ενδεχομένως άλλες όπως η Αίγυπτος που φιλοδοξούν να την ανταγωνιστούν.

Τούτο δεν σημαίνει επ ουδενί πως η Ελλάδα πρέπει να  εφησυχάσει. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει αρκετές προκλήσεις με μεγαλύτερες αυτές του δυσλειτουργικού και δαπανηρού Δημόσιου Τομέα και του συνταξιοδοτικού.

Η Ελλάδα πρέπει να διορθώσει το ταχύτερο αυτές τις ανισορροπίες και να συνεχίσει να επικεντρώνεται στην προσέλκυση επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας έστω και μηδενίζοντας την φορολογία σε κάποιους τομείς αιχμής.

Φυσικά η Ελλάδα πρέπει  να συνεχίσει να εξοπλίζεται και να προωθεί την αξιοκρατία στις ένοπλες δυνάμεις καθώς τα αδιέξοδα της γείτονος αποτελούν τον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο για την εδαφική ακεραιότητα και την οικονομική και  πολιτική σταθερότητα της χώρας μας.

Η απόσταση μεταξύ της ανταγωνιστικότητας που αποτελεί τη βάση της ισχύος μιας χώρας έχει αρχίσει να μειώνεται.

2) Η οικονομική Πολυπλοκότητα...

Η δυναμική οικονομική ανάπτυξη απαιτεί τη συσσώρευση παραγωγικής γνώσης και τη χρήση της σε όλο και πιο σύνθετους κλάδους.

Ο δείκτης οικονομικής πολυπλοκότητας είναι ένας από τους πλέον αξιόπιστους δείκτες μέτρησης της πορείας της οικονομίας μιας χώρας αφού δεν μετρά απλά το ΑΕΠ αλλά την πολυπλοκότητα των προϊόντων που παράγει και εξάγει...

Με βάση τον δείκτη πολυπλοκότητας του Εργαστηρίου Ανάπτυξης του Χάρβαρντ που αξιολογεί την τρέχουσα κατάσταση της παραγωγικής γνώσης μιας χώρας, η διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχει αρχίσει να μειώνεται τα τελευταία χρόνια.

Βλέπε: Country & Product Complexity Rankings

Το 2005 η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονταν στη θέση 50 και 48 αντίστοιχα.

Το 2011 η Τουρκία βρέθηκε στη θέση 38 που είναι και η καλύτερη που βρέθηκε ποτέ, ενώ η Ελλάδα το 2014 βρέθηκε στην θέση 60 που είναι η χειρότερη που βρέθηκε ποτέ.

Από το 2015 και μετά η Ελλάδα βελτιώνει την θέση της χάρη στις μεταρρυθμίσεις που επέβαλαν τα μνημόνια και το 2019 επανήλθε στη θέση 50 όπου ήταν και το 2005 που είναι και η καλύτερη που βρέθηκε ποτέ.

Επενδύσεις όπως της Pfizer, της Microsoft, της Amazon, αλλά και των δικών  μας δυο  διυλιστηρίων, του Μυτιληναίου, της Cenergy, ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, της Ρεβυθούσας, της Intracom Defence, EFA Group  κλπ αναμένεται να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο την θέση της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Η συνέχιση και επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων είναι το ζητούμενο προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση. Το αδιέξοδο στο οποίο έχει οδηγήσει την Τουρκία η πολιτική Ερντογάν αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία της ελληνικής οικονομίας να φτάσει και να ξεπεράσει την τουρκική μέσα στη δεκαετία.

Τούτο ισχύει για την Τουρκία γιατί χώρες όπως η Ρουμανία, η Σλοβακία ή η Πολωνία βελτιώνουν την θέση τους ταχύτερα από την Τουρκία και την  Ελλάδα...

kostas.stoupas@capital.gr