Ο πιο αδύναμος κρίκος του ευρώ...

Του Κώστα Στούπα

1) Ο πιο αδύναμος κρίκος του ευρώ...

Το μήνυμα του πρόσφατου  "γαλλοϊταλικού" συμφώνου  δεν αφορά μόνο τις νοικοκυρεμένες δημοσιονομικά χώρες του βορρά αλλά έχει πολλούς αποδέκτες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Τουρκία, οι χώρες της βορείου Αφρικής και κυρίως το ίδιο το  μέλλον της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης και τη θέση της Ιταλίας εντός τους.

Αν η ελληνική κρίση πριν μια δεκαετία συντάραξε την Ευρωζώνη, η κυοφορούμενη ιταλική είναι ικανή να την πλήξει θανάσιμα. Η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης με ΑΕΠ περί τα 2 τρισ. ευρώ και χρέος πάνω από το 150% του ΑΕΠ, άρα περί τα 3 τρισ. ευρώ.

Η Ελλάδα μπορεί να έχει με 200% επί του ΑΕΠ μεγαλύτερο χρέος αλλά αυτό ονομαστικά βρίσκεται λίγο πάνω από τα 300 δισ. και ως εκ τούτου ήταν εύκολα διαχειρίσιμο από τους "θεσμούς".

Τι θα συμβεί όταν αλλάξουν οι συνθήκες στις διεθνείς αγορές και οι επενδυτές αρνηθούν να δανείσουν χώρες όπως η Ιταλία με χρέος στο 150% του ΑΕΠ ή ακόμη και η Γαλλία το χρέος της οποίας έχει πλησιάζει στο 120% του ΑΕΠ;

Αν αυτό σας μοιάζει απίθανο, σκεφτείτε απλά πόσα πράγματα που πριν δέκα χρόνια φαινόντουσαν απίθανα σήμερα θεωρούνται δεδομένα...

Ενδιαφέρον έχει ο τρόπος με τον οποίο "διάβασε" ο γερμανικός τύπος τη συμφωνία Γαλλίας και Ιταλίας. Έγραφε λοιπόν η μεγαλύτερη οικονομική εφημερίδα της Γερμανίας την επομένη:

"Και οι δύο χώρες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του χρέους της ευρωζώνης. 

Το επίπεδο χρέους της Γαλλίας είναι τώρα περίπου 115% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), αυτό της Ιταλίας γύρω στο 155%.

Σε απόλυτους αριθμούς, οι δύο χώρες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του συνολικού χρέους των 11,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ στη νομισματική ένωση...

Ένα πράγμα είναι σαφές: Για τη δεύτερη και την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, το όριο χρέους του 60% του ΑΕΠ δεν θα είναι εφικτό στο άμεσο μέλλον.

Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λεμέρ πρόσφατα σε συνέντευξή του στην Handelsblatt χαρακτήρισε το όριο αυτό  ως "παρωχημένο".

Οι κυβερνήσεις του Παρισιού και της Ρώμης βλέπουν με θετικό μάτι την ιδέα οι μελλοντικές δαπάνες για  επενδύσεις  να μην υπολογίζονται στο όριο του 3% για το έλλειμμα του προϋπολογισμού...".

Βλέπε: Das neue Bündnis: Emmanuel Macron und Mario Draghi vereinbaren ein historisches Abkommen

Οι άξονες και το τρίγωνο...

Το πρόβλημα είναι περισσότερο περίπλοκο σε σχέση με τον τρόπο που το βλέπουν οι Γερμανοί που ως συνήθως το βλέπουν (και με το δίκιο τους) από τη σκοπιά αυτού που στο τέλος θα κληθεί να πληρώσει τα "σπασμένα"...

Η Ιταλία ήταν και παραμένει ο μεγάλος "αδύναμος" κρίκος της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. και είναι αυτός που απειλεί να την τινάξει στον "αέρα".

Η Ιταλία είναι να λάβει από το πρόγραμμα "Next Generation EU" πάνω από 200 δισ. ευρώ που είναι μακρά το μεγαλύτερο πακέτο. Όπως συμβαίνει όμως στις περιπτώσεις αυτές έχει αναλάβει μεταξύ 2022 με 2026 σημαντικές μεταρρυθμίσεις.

Στην Ελλάδα μετά τη χρεοκοπία του 2010 καταλάβαμε πόσο δύσκολο είναι να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις όταν έχουν δημιουργηθεί συμφέροντα τα οποία έχουν εδραιωθεί. Καταλάβαμε επίσης πόσο εύκολα διάφοροι "λαϊκιστές" με συνθήματα "δεν πληρώνω" και "ανάκτηση της οικονομικής ανεξαρτησίας" μπορεί μια κρίση να την εξελίξουν σε καταστροφικό παρανάλωμα...

Προκειμένου να εγκριθεί το σχέδιο ανάκαμψης της Ιταλίας για να λάβει τα 200 δισ. από την Ε.Ε. το πολιτικό σύστημα της γειτονικής χώρας όρισε στη θέση του Πρωθυπουργού τον Μάριο Ντράγκι.

Το ερώτημα είναι αν ο κος Ντράγκι είτε ως πρωθυπουργός είτε ως πρόεδρος (στην Ιταλία έχει ισχυρές αρμοδιότητες ειδικά όταν δεν υπάρχουν ισχυρές κυβερνητικές πλειοψηφίες) θα παραμένει στο τιμόνι της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Η εκλογή του προέδρου στην Ιταλία θα λάβει χώρα σε λίγους μήνες, ενώ οι επόμενες γενικές εκλογές θα είναι κανονικά τον Ιούνιο του 2023.

Αν κάποιος παρακολουθήσει τις δημοσκοπήσεις θα καταλάβει, παρά την αποδυνάμωση του κινήματος των "5 αστέρων", ότι το ρεύμα του Ευρωσκεπτικισμού της άρνησης μεταρρυθμίσεων και των εύκολων λύσεων παραμένει ισχυρό...

Πρόσφατα ο Νουριέλ Ρουμπινί έθετε το ζήτημα στη πραγματική του διάσταση.

"...Η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του σχεδίου ανάκαμψης της Ιταλίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είναι πλέον πρωθυπουργός της Ιταλίας. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς θα διασφαλιστεί ότι ο Ντράγκι θα συνεχίσει να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην εφαρμογή της ατζέντας μεταρρυθμίσεων.

Η Ιταλία παραμένει ο πιο αδύναμος κρίκος στην ευρωζώνη, πράγμα που σημαίνει ότι η ιταλική πολιτική και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων πίσω από αυτήν θα είναι το κλειδί για την επιβίωση και την ευημερία της ΕΕ τα επόμενα χρόνια.

Εάν τα λαϊκιστικά κόμματα επέστρεφαν στην εξουσία με επίπεδα χρέους και ελλείμματος ήδη τόσο υψηλά, η ένταξη της Ιταλίας στην ευρωζώνη θα μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση...".

Βλέπε: Why Italy's Presidential Election Matters

Το πρόσφατο "Γαλλοιταλικό" σύμφωνο ενισχύει τη θέση του Ντράγκι στις πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία αλλά και τη θέση της Ιταλίας στον χειρισμό της κατάστασής της στα πλαίσια της Ε.Ε.  Τούτο βοηθά και στην καλύτερη διαχείριση της υπόθεσης του ελληνικού χρέους.

Ως παράπλευρο κέρδος αυτής της συμφωνίας, στον βαθμό που πάει καλά, θα είναι η ενίσχυση του ευρωπαϊκού βραχίονα στις εξελίξεις στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Αυτή η εξέλιξη στηρίζει ακόμη περισσότερο τις ελληνικές επιδιώξεις σε σχέση με την Τουρκία...

Ο "άξονας" Ρώμης-Παρισιού συμπληρώνει εκείνον του Παρισιού με το Βερολίνο... Στην ουσία βάζει τις βάσεις για ένα ισχυρό τρίγωνο που μπορεί να προωθήσει αλλαγές στην Ευρωζώνη και την Ε.Ε.

Το ερώτημα είναι η Ρώμη θα αντέξει;

2) Η εποχή Μέρκελ...

Την περίοδο της διακυβέρνησης της κας Μέρκελ από το 2005 μέχρι το 2021 η Γερμανία παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση του κατά κεφαλήν Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος...

kostas.stoupas@capital.gr