Ένα μήνυμα για τον Ταγίπ...

Του Κώστα Στούπα

1) Ένα μήνυμα για τον Ταγίπ...

"Κατά τη διάρκεια της επόμενης εικοσαετίας βλέπω την Ελλάδα να ενισχύει και να εμβαθύνει περαιτέρω τον ρόλο της ως περιφερειακός ηγέτης της Ανατολικής Μεσογείου, διαδραματίζοντας έναν ολοένα πιο σημαντικό ρόλο ως πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή προς όφελος ολόκληρης της Ευρώπης" τούτο δεν είπε κάποιος Έλληνας υποψήφιος πρωθυπουργός, αλλά ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ σε συνέντευξη που έδωσε στο Πρώτο Θέμα της Kυριακής.

Η Γερουσία των ΗΠΑ είναι ένας από τους ισχυρούς μοχλούς που διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική της Υπερδύναμης μαζί με το Υπουργείο των Εξωτερικών και τον Πρόεδρο.

Η άποψη του Μενέντεζ φαίνεται πως περικλείει την εκτίμηση ότι η Τουρκία είναι χαμένη υπόθεση για τη Δύση. Κατά τη διάρκεια του "Ψυχρού Πολέμου" Τουρκία και Ελλάδα αποτελούσαν τον αδιαίρετο  Ν.Α. πυλώνα  του ΝΑΤΟ με τη γείτονα να έχει τον σημαντικότερο ρόλο λόγω των Δαρδανελίων και της εγγύτητας προς την ΕΣΣΔ.

Στα πλαίσια αυτά οι ισχυροί της Δυτικής Συμμαχίας είχαν επιβάλει σε Ελλάδα και Τουρκία μια κατάσταση "παγώματος" των όποιων διαφορών μεταξύ τους. Εξαίρεση αποτέλεσε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο μετά την αφορμή που έδωσε το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου από τη Χούντα των Αθηνών, η οποία δεν είχε προετοιμαστεί για αυτό που σήμερα μοιάζει αυτονόητο: Την επέμβαση της Τουρκίας...

Η Τουρκία του 2020 όμως δεν είναι η Κεμαλική Τουρκία του 1950. Έχει πληθυσμό πάνω από 80 εκατ. έχει αποκτήσει βιομηχανική υποδομή και κυρίως δεν ελέγχεται από τους φιλοδυτικούς Κεμαλιστές. Η πλειοψηφία της χώρας έχει μετακινηθεί προς το ριζοσπαστικό ισλάμ και γεωπολιτικά προσπαθεί να ηγηθεί των μουσουλμανικών χωρών και πληθυσμών της ευρύτερης περιοχής.

Υπάρχουν φωνές στα κέντρα ισχύος των ΗΠΑ που θεωρούν πως με τους κατάλληλους χειρισμούς και ανταλλάγματα η Τουρκία μπορεί να παραμείνει στη Δυτική Συμμαχία και να παίξει ξανά τον σημαντικό  ρόλο της.

Υπάρχουν όμως και αυτές όπως του πρόεδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας που θεωρούν πως είναι χαμένη υπόθεση και πως η Δύση πρέπει να αναπτύξει τις εναλλακτικές επιλογές της που είναι η ενίσχυση της Ελλάδας και των συμμάχων της στην περιοχή.

"Εννοείται ότι οι ισχυρές συνεργασίες με τους εταίρους μας όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ στο πλαίσιο του σχήματος "3+1" είναι κρίσιμης σημασίας για τις ΗΠΑ υπό τις διαμορφούμενες συνθήκες", τόνισε επίσης  ο κ. Μενέντεζ στην ίδια συνέντευξη.

Αν τους πολιτικούς πρέπει να τους υπολογίζει κάποιος με βάση αυτά που κάνουν και λιγότερο από αυτά που λένε, πάλι οι ενδείξεις είναι πως η θέση των ΗΠΑ μεταβάλλεται έναντι των ίσων αποστάσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Η παρουσία των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων σε διάφορα σημεία της ελληνικής επικράτειας και η ανάδειξη του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης σε εναλλακτική δίοδο προς τα Βαλκάνια, αποτελούν ενδείξεις πως η πλευρά που θεωρεί την Τουρκία χαμένη υπόθεση είναι ισχυρή και λαμβάνει τα μέτρα της.

Ακόμη και αν η Τουρκία επανακάμψει. η Δύση θα θελήσει να κρατήσει τις εναλλακτικές λύσεις σε ισχύ γιατί η εμπιστοσύνη έχει κλονιστεί.

Η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση ακυρώνει και τη μέχρι τώρα στάση της Δύσης που επέβαλε στις δύο χώρες να  διατηρούν τις μεταξύ τους διαφορές "παγωμένες" προκειμένου να παραμένει το Ν.Α. μέτωπο της Συμμαχίας αρραγές.

Αν μάλιστα η Δύση θελήσει να δείξει σε διάφορους συμμάχους και φίλους της στον πλανήτη ποιες είναι οι συνέπειες όποιου απομακρύνεται από το "μαντρί" δεν αποκλείεται σε κάποια φάση που η γειτονική χώρα αντιμετωπίσει προβλήματα σε κάποιο από τα πολλά μέτωπα που έχουν ανοίξει να ωθήσει τις χώρες συμμάχους που έχουν διαφορές με την Τουρκία να τις λύσουν και με δυναμικό τρόπο αν χρειαστεί.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όταν η Δύση είχε διαφορές με την Τουρκία στήριξε αρχικά τις προτάσεις του Ελ.  Βενιζέλου να χρησιμοποιηθεί η Ελλάδα σαν αιχμή του δόρατος εναντίον της παραπαίουσας αυτοκρατορίας  με ανταλλάγματα τη συμπερίληψη στον εθνικό κορμό των ελληνικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας και των εδαφών τους...

Για τη δυσμενή κατάληξη οι ευθύνες βαρύνουν πολλούς εντός και εκτός Ελλάδας.

Μια επιφύλαξη  που θα μπορούσε να έχει κάποιος έναντι των ΗΠΑ είναι πως αυτές βρίσκονται μακριά από την περιοχή μας και η επικράτηση στο μέλλον ενός απομονωτιστή Προέδρου που θα αποσύρει την επιρροή της υπερδύναμης από πολλά σημεία του πλανήτη, μπορεί να μας αφήσει στα "κρύα του λουτρού" με έναν ισχυρότερο γείτονα και μια Ευρώπη με τη γεωπολιτική αντίληψη σε νηπιακή φάση.

Το πρόσφατο παράδειγμα της εγκατάλειψης των Κούρδων από τον Τραμπ πρέπει να μας προβληματίσει.

Η Γαλλία αν και δύναμη λιγότερο ισχυρή από τις ΗΠΑ έχει συμφέροντα στη Μεσόγειο που απειλούνται από την ενίσχυση της Τουρκίας και ως προ τούτο αποτελεί σταθερότερο σύμμαχο. Τούτο δεν σημαίνει πως πρέπει να μην ενδυναμωθεί η σχέση με τις ΗΠΑ. Τουναντίον, το πιθανότερο είναι οι ΗΠΑ να  παραμείνουν ισχυρός γεωπολιτικός παράγων για δεκαετίες ακόμη.

Το φρόνιμο είναι η παράλληλη ενδυνάμωση των πολιτικών και αμυντικών συμμαχιών με όλες τις δυνητικές  πλευρές, της Γερμανίας μη εξαιρουμένης.

Στην Ελλάδα είναι διαδεδομένη η αντίληψη πως η Γερμανία ανήκει στο αντίπαλο στρατόπεδο, όπως ήταν και στους δύο μεγάλους πολέμους. Τούτο είναι λάθος. Όσο η Γερμανία είναι προσανατολισμένη στην Ε.Ε. δύσκολα θα αφήσει ένα μέλος της  χωρίς την αλληλεγγύη της Ένωσης λόγω των οικονομικών δεσμών που υπάρχουν με τη Γερμανία ή γιατί στη Γερμανία ζουν και ψηφίζουν πολλοί Τούρκοι. Μια σημαντική μερίδα της γερμανικής κοινής γνώμης και της πολιτικής σκηνής εκφράζει προβληματισμούς σε σχέση με την Τουρκία.

Όπως και να έχει μέχρι σήμερα οι προτεραιότητες της Γερμανίας παραμένουν η Ε.Ε. και ο άξονας με τη Γαλλία. Τούτο δεν φαίνεται να έχει μετατοπιστεί.

2) Δείξε μου το χρήμα να σου πως ποιος κυβερνά...

Οι αυτοκρατορίες και τα πολιτικά και οικονομικά μοντέλα έρχονται και παρέρχονται. Ο καλύτερος μάρτυρας των γεωπολιτικών μετατοπίσεων της ισχύος είναι τα αποθεματικά νομίσματα που εμπιστεύεται η υφήλιος. Τα τελευταία 120 χρόνια οι μετατοπίσεις ισχύος ήταν περισσότερες από αυτές που αποτυπώνουν τα δύο διαγράμματα.

kostas.stoupas@capital.gr