Σαν να μοιράζεις κόλυβα σε γάμο...

Του Κώστα Στούπα 

1) Σαν να μοιράζεις κόλυβα σε γάμο...

Ο ίδιος θεωρώ παράλογους και ενδεχομένως προσχηματικούς  τους περισσότερους ενδοιασμούς που κατά καιρούς εκφράζονται από τοπικές και μη κοινωνίες  για τα Αιολικά και τα Φωτοβολταϊκά πάρκα...

Θεωρώ  πως οι  ανεμογεννήτριες π.χ. δεν αποτελούν σοβαρή αισθητική υποβάθμιση  του περιβάλλοντος και η διασπορά τους στην επικράτεια αποτελεί μια δικαιότερη κατανομή του ισοζυγίου κόστους - οφέλους μιας κοινωνίας και μιας οικονομίας.

Όποιος θέλει να προσφέρει π.χ. τουριστικές υπηρεσίες εκμεταλλευόμενος τις φυσικές ομορφιές του τόπου του θα πρέπει να αναλαμβάνει το κόστος της ενεργειακής υποστήριξης αυτών των υπηρεσιών.

Η ύπαρξη και λειτουργία ΑΠΕ (και ειδικότερα  ανεμογεννητριών) ιδίως σε απρόσιτες περιοχές ακόμη και τουριστικών προορισμών όπως οι κορυφογραμμές αναβαθμίζει την ελκυστικότητά τους κατά τη γνώμη μου.  Ούτε αισθητικά αισθάνομαι αποστροφή στο να υπάρχουν στον ορίζοντα τα περιγράμματα μηχανών που δεν εκπέμπουν καυσαέρια και δεν μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα. Πόσο μάλλον όταν  εξασφαλίζουν ένα από τα πολυτιμότερα βασικά αγαθά του σύγχρονου τρόπου ζωής όπως είναι η ηλεκτρική ενέργεια.

Από αυτή την οπτική γωνία λοιπόν βρίσκω παράλογες τις αντιδράσεις στις κατά τόπους επενδύσεις σε ΑΠΕ.

Οι προβληματισμοί μου σε σχέση με τις ΑΠΕ έχουν να κάνουν με το αν αποτελούν επαρκείς λύσεις για το  πρόβλημα των ενεργειακών αναγκών μιας περιοχής ή της χώρας και με ποιο κόστος.

Διαβάζω λοιπόν για μια μεγάλη επένδυση ύψους 2 δισ. ευρώ περίπου που θα αφορά την εγκατάσταση 33-36 ανεμογεννητριών ισχύος 15 MW σε θαλάσσια περιοχή βάθους έως 50 μέτρων κοντά σε ελληνικό νησί και σε απόσταση από 3,5 έως 12 χλμ. έως το πλησιέστερο σημείο στην ξηρά.

Το συγκεκριμένο αιολικό πάρκο σχεδιάζεται να συνδεθεί με την ηπειρωτική χώρα με γραμμή 132 χλμ. εκ των οποίων τα 117 χλμ θα είναι υποβρύχια και τα 15 χλμ υπόγεια.

Η τοποθεσία των ανεμογεννητριών έχει επιλεγεί ώστε να είναι εκτός των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών (Natura,  φυσικοί βιότοποι κλπ.) αλλά και αρχαιολογικών χώρων.

Το ύψος της επένδυσης, σύμφωνα με την εταιρεία, φτάνει τα 2 δισ. ευρώ εκ των οποίων τουλάχιστον το 30% θα είναι εγχώρια προστιθέμενη αξία και συγκεκριμένα αφορά σε υπηρεσίες σε έρευνες και μελέτες, σε μεταφορές, σε επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό, σε καλώδια και μηχανήματα ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, λιμενικές εγκαταστάσεις κλπ.

Το ύψος της επένδυσης είναι μυθικών διαστάσεων για τα ελληνικά δεδομένα. Η δε εγχώρια προστιθέμενη αξία ιδιαίτερα ικανοποιητική. Επιπλέον προβλέπει τη δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας.

Η ετήσια παραγωγή προβλέπεται να είναι 2100GWh που σημαίνει ότι θα καλύπτει τις ανάγκες 600 χιλιάδων νοικοκυριών, όσο δηλαδή η πόλη της Θεσσαλονίκης.

Είμαι όμως οικονομικός συντάκτης πάνω από 30 χρόνια, τα περισσότερα από τα οποία στη χρηματιστηριακή ανάλυση που σε μαθαίνει να προσπαθείς πάντα να προεξοφλείς τις μελλοντικές ροές και να προσπαθείς να υπολογίσεις αν αυτές θα είναι ανταγωνιστικές.  

Διαβάζω λοιπόν πως σύμφωνα με τις μελέτες για να επιτευχθεί IRR 12% θα πρέπει η τιμή της ενέργειας να κινηθεί στα επίπεδα των 194 €/MWh ενώ αντίστοιχα για IRR 16% η τιμή θα πρέπει να φτάσει τα 223,98€/MWh.

Οι αριθμοί αυτοί υποδηλώνουν ένα κόστος εξόδου από το πάρκο  περί τα 0,19 - 0,23  ευρώ η κιλοβατώρα. Το μέσο κόστος για ένα νοικοκυριό που καταναλώνει μέχρι 1.600 KWh είναι περί τα 0,17 ευρώ και πάνω από 2.000 KWh φτάνει τα 0,21 ευρώ η κιλοβατώρα.

Οι τιμές αυτές καθιστούν την επένδυση οριακά μη ζημιογόνα πριν ακόμη ξεκινήσει.

Μιλάμε για την τιμή εξόδου από το πάρκο. Για να φτάσει στον καταναλωτή θα χρειαστεί να προστεθούν πολλά ακόμη κόστη...

Ένα αιολικό πάρκο παράγει ισχύ όταν έχει αέρα, όταν πέσει ο αέρας για λίγες ώρες και έχει συννεφιά δεν παράγει. Για να μπορεί το σύστημα να είναι σταθερό θα πρέπει να υπάρχει πάντα στήριξη από μονάδες βάσης. Οι μονάδες φυσικού αερίου πρέπει να βρίσκονται σε λειτουργία ή ετοιμότητα οπότε το κόστος των ΑΠΕ είναι μεγαλύτερο απ΄ ό,τι υπολογίζεται.

Ο πλέον ασφαλής για το σύστημα τρόπος αξιοποίησης των ΑΠΕ είναι να αποθηκεύεται η ενέργεια που παράγουν όταν έχει αέρα ή ήλιο και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανάλογα με τη ζήτηση.

Άρα, οι μονάδες ΑΠΕ είναι μισές επενδύσεις όταν δεν συνοδεύονται από μονάδες αποθήκευσης της ενέργειας που είναι είτε αντλησιοταμιευτήρες είτε  πάρκα γιγαντιαίων μπαταριών που μπορούν να διατηρούν ενέργεια για αρκετές ώρες όταν δεν φυσά ή έχει συννεφιά.

Αμφότεροι αυτοί οι τρόποι αποθήκευσης απαιτούν ιδιαίτερα υψηλές επενδύσεις οι οποίες ανεβάζουν ακόμη υψηλότερα το κόστος της ενέργειας.

Αυτό που θα' πρεπε να μας προβληματίζει είναι αν κάποιος έχει καθίσει να υπολογίσει το κόστος της ενέργειας στη χώρα σε λίγα χρόνια όταν οι ΑΠΕ θα έχουν αυξήσει το μερίδιο στην κατανάλωση και πόσοι θα μπορούν να είναι συνεπείς στην πληρωμή των λογαριασμών του ηλεκτρικού;

Τα τελευταία χρόνια οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού έχουν αυξηθεί σημαντικά αποσπώντας σημαντικό μερίδιο από τις δαπάνες των νοικοκυριών.

Τα δεδομένα  δείχνουν πως θα αυξηθούν περαιτέρω τα επόμενα χρόνια.

Φοβάμαι πως όλα αυτά δημιουργούν ένα ιδιαίτερα εύφλεκτο υπόστρωμα στην κοινωνία που θα "κοκκινίζει" συνεχώς τις απαιτήσεις των εταιρειών και θα τροφοδοτεί διάφορους "λαϊκιστές" δημαγωγούς που θα υπόσχονται διαγραφές χρεών και δωρεάν ηλεκτρικό...

Ας μην ξεχνάμε πως τα "κίτρινα γιλέκα", το μεγαλύτερο εσωτερικό αγκάθι της διακυβέρνησης του Εμ. Μακρόν, προέκυψε από την αύξηση των τιμών των καυσίμων...

Δεν υποστηρίζω την απλοϊκή άποψη να συνεχίσουμε να καταναλώνουμε λιγνίτη, αλλά νομίζω πως χρειάζεται ένα αρτιότερο σχέδιο για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας τα επόμενα χρόνια προκειμένου να μην φτάσουμε στην ανάγκη να παρακαλάμε την Τουρκία για να μας προσφέρει ρεύμα από τα πυρηνικά εργοστάσια που κατασκευάζει...

Το να επενδύουμε μόνο σε ανεμογεννήτριες είναι σαν να αρμέγουμε χωρίς να έχουμε προμηθευτεί καρδάρες. Αν οι καρδάρες κοστίσουν "χρυσάφι" πάλι θα μείνουμε χωρίς γάλα...

2) Ανοδικό κύμα...

Κύριε Στούπα καλημέρα,

Είμαι συχνός αναγνώστης σας και συμφωνώ με τις απόψεις που εκφράζετε.

Μέχρι πρόσφατα ήμουν σίγουρος για μια μεγάλη επικείμενη διόρθωση των αγορών μέχρι που είδα τα δύο διαγράμματα που σας επισυνάπτω.

Το ένα είναι το IWM ETF και το άλλο το XRT ETF κλαδικός δείκτης λιανικής. Και το δύο διαγράμματα είναι 5μηνα. Και στα δύο φαίνεται καθαρά ένα ανοδικό κύμα μετά τα χαμηλά του 2009 με επαρκή διόρθωση 20 μηνών.

Επίσης η τελευταία αντίδραση μετά την πτώση (2) είναι ιδιαίτερα έντονη.

Η συμπεριφορά των άλλων δεικτών είναι όντως θολή και μάλλον οδηγεί στα αντίθετα συμπεράσματα. Θα δούμε ποιο τελικά θα επικρατήσει.

Με εκτίμηση

Βασίλης Παπαγεωργίου

3) Καλύτερα  άμυνα Βασίλη...

Το υπερβολικό σωματικό βάρος ως γνωστόν ενοχοποιείται για πολλές ασθένειες και σίγουρα περισσότερους θανάτους απ’ όσα όλα τα πυρηνικά ατυχήματα.

Ένας εύλογος τρόπος για να καταλάβει κάποιος πότε είναι υπέρβαρος είναι ο συνδυασμός της ένδειξης που δείχνει η ζυγαριά σε συνάρτηση με το ύψος του.

Ένας εύκολος τρόπος να πειθαρχεί κάποιος σε μια δίαιτα είναι να βάζει ένα στόχο και να ζυγίζεται τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Μόλις παρατηρήσει κάποια παρέκκλιση ή απόκλιση από τον στόχο μπορεί να εντείνει την προσπάθεια με ακόμη μεγαλύτερη πειθαρχία.

Σκεφτείτε όμως μια κατάσταση που κάποιος έχει "πειράξει" όλες τις ζυγαριές έτσι ώστε αυτές να δείχνουν μηδέν...

Είτε κάποιος που ζυγίζει 50 κιλά ανεβαίνει πάνω είτε κάποιος που ζυγίζει 200 ο δείκτης δείχνει μηδέν.

Η διατήρηση των επιτοκίων κοντά στο μηδέν από τις κεντρικές τράπεζες, τηρουμένων των αναλογιών, είναι σαν να έχει πειράξει κάποιος τις ζυγαριές έτσι ώστε κανείς δεν μπορεί να καταλάβει αν είναι χοντρός, κανονικός η αδύνατος...

Αν κάποιος όμως ζυγίζει 200 κιλά και η ζυγαριά τον δείχνει αδύνατο δεν σημαίνει πως δεν κινδυνεύει από τις συνέπειες της παχυσαρκίας.

Αν πέσει π.χ. θα τραυματιστεί ευκολότερα από ό,τι ένας κανονικού βάρους άνθρωπος ή ένας νεότερος. Το ότι δεν γνωρίζει πως είναι παχύσαρκος δεν σημαίνει πως δεν κινδυνεύει από ένα ξαφνικό έμφραγμα...

Το γεγονός λοιπόν πως τα ονομαστικά επιτόκια είναι στο μηδέν σημαίνει πως τα πραγματικά είναι κάτω από το μηδέν. Αυτό αναγκάζει ακόμη και τους πλέον συντηρητικούς αποταμιευτές να αναζητούν καταφύγιο στις μετοχές.

Ασχέτως με το πού διατηρούν οι Κεντρικές Τράπεζες τα επιτόκια, όταν οι αγορές ανησυχούν ανεβάζουν τα επιτόκια των μακροπρόθεσμων ομολόγων που διαπραγματεύονται σε αυτές.

Αυτό το κάνουν γιατί φοβούνται πως υφέρπουν πληθωριστικές πιέσεις και οι Κεντρικές Τράπεζες θα αναγκαστούν να ανεβάσουν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια για να αποφύγουν καταστάσεις που θα θυμίζουν Βαϊμάρη στο μεσοπόλεμο.

Πωλούν λοιπόν οι επενδυτές τα μακροπρόθεσμα για να έχουν χρήματα να αγοράσουν βραχυπρόθεσμα με καλύτερες αποδόσεις. Σαν συνέπεια οι τιμές των μακροπρόθεσμων πέφτουν και οι αποδόσεις ανεβαίνουν.

Όταν συμβαίνει αυτό η καμπύλη της απόδοσης μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων ομολόγων αυξάνεται.

 

Τα τελευταία πολλά χρόνια όταν η καμπύλη της απόδοσης αυξάνεται οι χρηματιστηριακές αγορές στην καλύτερη περίπτωση παθαίνουν νευρική κρίση...

Επιπλέον, όπως γράφαμε χθες, οι αγορές έχουν κατακλυστεί από "μαριδέους" μικρούς ιδιώτες που επενδύουν τα επιδόματα ανεργίας. Τούτο είναι σύμπτωμα μιας αγοράς που είναι σε κατάσταση "φούσκας".

Κανένας δεν γνωρίζει πότε μπορεί να σκάσει μια "φούσκα". Μπορεί να πάρει μήνες ή και χρόνια...

Η άποψη της στήλης είναι πως όταν κάθεσαι σε ένα τραπέζι που παίζουν πόκερ και δεν έχεις ιδέα ποιος από τους παρόντες θα πληρώσει αυτά που θα κερδίσεις εσύ, τότε αυτός μάλλον είσαι εσύ...

Καλύτερα να περιμένεις το επόμενο λεωφορείο... και ας φτάσουν οι άλλοι νωρίτερα.

Αντιλαμβάνομαι πως το να γίνεται πάρτι στις αγορές και να συνιστάς άμυνα είναι να σαν μοιράζεις κόλυβα σε γάμο, αλλά ο πρώτο κανόνας όταν προσεγγίζουμε τις αγορές είναι ο: Πώς δεν θα χάσω...

kostas.stoupas@capital.gr