Του Κώστα Στούπα 

1) Ας τελειώνουμε, να πάμε παρακάτω...

Σε μια σκηνή από την τελευταία σαιζόν της ξεχωριστής ελληνικής αστυνομικής σειράς "Έτερος Εγώ", ο ηθοποιός  Γεράσιμος Γεννατάς που υποδύεται τον Γρίπα, έναν τοπικό  αρχηγό συμμορίας μαστροπών, σε κάποια στροφή λέει στα μέλη της συμμορίας του, προκειμένου να δικαιολογήσει τη δολοφονία του προκατόχου του, πως κάποιος που δεν ελέγχει το "πουλί"  και το στομάχι του δεν μπορεί να δίνει εντολές σε άλλους...

Σαφές και σοφόν καθώς η άσκηση εξουσίας είναι ένα πεδίο ισχύος που αν δεν ξεκινάει από τον ίδιο μας τον εαυτό, σπάνια έχει καλό τέλος όταν ασκείται πάνω σε άλλους.

Το σεξ, η δύναμη και το χρήμα αποτελούσαν στη διαδικασία της βιολογικής ανέλιξης τις πλέον σταθερές αλλά και σκοτεινές επιδιώξεις του ανθρώπου και τηρουμένων των αναλογιών και κάθε μορφής ζωής στο σύμπαν.

Πράγματι, ο έλεγχος των ορμών αναπαραγωγής και η μέθοδος εξασφάλισης της επιβίωσης αποτελούν ένα πρωταρχικό στοιχείο προόδου που χαρακτηρίζει μια εξελιγμένη κοινωνία από μια πρωτόγονη.

Αυτά που παρατηρούμε τις τελευταίες εβδομάδες με σεξουαλικούς βιασμούς και παρενοχλήσεις αδύναμων από ισχυρούς που καταχρώνται την ισχύ τους, κατά μια ανάγνωση αποτελούν συμπτώματα της παρακμής μιας κοινωνίας όπως αποτυπώνεται μέσα από την παρακμή των ελίτ της...

Αυτό που σοκάρει είναι πως η δημόσια εικόνα κάποιων προσώπων που τυχαίνει να είναι δημοφιλή, μπορεί να απέχει τόσο, από την πραγματικότητα της ιδιωτικής τους ζωής.

Τούτο είναι σύνηθες σε μια κοινωνία θεάματος όπου τα μέσα μαζικής επικοινωνίας αποτελούν έναν βασικό κρίκο της αυτεπίγνωσης και αυτοπροσδιορισμού της κοινωνίας.

Η μεθόδευση των κομματικών παρατάξεων να επιδεικνύει τους "βιαστές" και επιδειξίες των άλλων προκειμένου να το εκμεταλλευτούν πολιτικά ή να πείσουν  το κοινό τους πως η εγκληματικότητα και αντικοινωνική συμπεριφορά έχει πολιτικό πρόσημο είναι ατυχής και ένδεια υλικού για πολιτική αντιπαράθεση.

Homo homini lupus...

Πάντα υπήρχαν άνθρωποι που εκμεταλλεύονταν τους άλλους παντοιοτρόπως. Όσο δε το ρίσκο της εκμετάλλευσης εκμηδενιζόταν τόσο η  απληστία και η απανθρωπιά εκτοξεύονταν στα ύψη.

Στην εποχή της φεουδαρχίας π.χ. όταν οι άνθρωποι λογίζονταν σαν περιουσιακά στοιχεία, η σεξουαλική εκμετάλλευση ήταν το λιγότερο που μπορούσε να υποστεί κάποιος δουλοπάροικος και ενίοτε έμοιαζε και με καλή τύχη γιατί εξασφάλιζε προνόμια...

Η μοναδική αναστολή που υπήρχε στις δουλοκτητικές και φεουδαρχικές κοινωνίες ήταν οι θρησκευτικές απαγορεύσεις σε σχέση με το τι επιτρέπεται και δεν επιτρέπεται να κάνει ένας αφέντης στον δούλο του.

Το γεγονός πως η κοινωνική και οικονομική ιεράρχηση, εκτός της επιβολής δια της βίας, νομιμοποιούνταν από την πεποίθηση των εξουσιαζόμενων πως αυτή ήταν η Θεία Τάξη της Φύσης, έκανε τους εξουσιαστές να υποκρίνονται συνήθως πως τηρούν τον λόγο του Θεού. Ενίοτε μάλιστα τον πίστευαν και τον τηρούσαν...

Στις σύγχρονες δημοκρατίες όπου υπάρχει μεν πολιτική ισότητα αλλά διαφορές οικονομικής ισχύος,  η αξιοπρέπεια των αδυνάμων εξασφαλίζεται κυρίως από τα ατομικά δικαιώματα όπως τα ορίζουν τα συντάγματα...

Η εκμετάλλευση  της θέσης ισχύος που είναι κανόνας στη φύση υπόκειται περιορισμούς στις ανθρώπινες κοινωνίες και αυτό ίσως συνιστά ένα βασικό λόγο προόδου.

Είναι προφανές ότι οι κοινωνίες βρίθουν από ανθρώπους που δεν μπορούν να ελέγξουν, ούτε τις ορμές ούτε το στομάχι τους.

Όλα αυτά για τα οποία διαβάζουμε δεν συμβαίνουν για πρώτη φορά. Απλά η ύπαρξη οργανωμένων κοινωνιών με ισχυρούς θεσμούς αποτελούν αιτία να έρχονται στην επιφάνεια.

Η ανάπτυξη των κοινωνικών δικτύων δημοσιοποίησης αληθών και ψευδών ειδήσεων έχει τη συνεισφορά της σε αυτά τα κύματα αποκαλύψεων. 

Τούτο επ’ ουδενί δεν σημαίνει πως παρόμοιες συμπεριφορές θα πρέπει να γίνονται ανεκτές...

Σε μια οργανωμένη κοινωνία όμως η δικαιοσύνη αποφαίνεται ποιος είναι ένοχος και ποιος αθώος και όχι ο κάθε παρατηρητής, ο κάθε θύτης ή έστω κάθε θύμα...

Ισχύς και γοητεία...

Σε όλες τις εποχές υπήρχε μια ευάριθμός "αριστοκρατία" η οποία μπορούσε να αναπαράγεται ή να εξουσιάζει μέσω της εξασφάλισης συναίνεσης με την άσκηση  πειθούς και γοητείας και όχι της ωμής ισχύος.

Ίσως αυτή και να είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ έρωτος και βιασμού, δημοκρατίας και απολυταρχίας ή έστω ηγέτη και δημαγωγού...

Η διαφορά έγκειται πως όποιος θέλει να γοητεύσει κάποιον μεταβάλει τη συμπεριφορά του ανάλογα και αλλάζει ο ίδιος αντί να συμπεριφέρεται σαν Προκρούστης.

Επί του πρακτέου σε σχέση με το κύμα #Meetoo που έχει προκύψει τις τελευταίες εβδομάδες, μια πρώτη παρατήρηση είναι να αφήσουμε τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της...

Τη δουλειά της οφείλει να κάνει και η εκκλησία με όσους δημοσίως σταυροκοπιούνται και ιδιωτικώς εξευτελίζονται εξευτελίζοντας άλλους...

Κάποιες επιχειρήσεις και σωματεία το πράττουν ήδη.

Σαν κοινωνία όμως εκτός από αυστηρούς νόμους για τη σεξουαλική κακοποίηση (όπως και κάθε είδους κακοποίηση), παρενόχληση κλπ. οφείλουμε να προσδιορίσουμε σαφώς τι συνιστά παρενόχληση και κακοποίηση και τι όχι...

Όταν μας φλερτάρει κάποιος ή κάποια που δεν μας αρέσει π.χ. δεν αποτελεί παρενόχληση, αρκεί  το φλερτ να σταματά στην υπόδειξη ενδιαφέροντος με χαριτωμένο ή έστω όχι ατυχή τρόπο.

Σε αθλητικές δραστηριότητες, ιατρικές εξετάσεις, επαγγελματικούς χώρους κ.λ.π, όπου κάποιος μεγαλύτερος ή όχι απαιτείται να βρίσκεται σωματικά κοντά με άλλους, χρειάζεται να υπάρχει σαφές πλαίσιο συμπεριφοράς και δεοντολογίας.

Αλλιώς, ο καθένας μπορεί να βγαίνει και να υποστηρίζει δημόσια ό,τι θέλει εκμεταλλευόμενος κάποιον συγκυριακό συρμό μιας επικαιρότητας όπου η ζήτηση για ειδήσεις και συγκινήσεις μπορεί να είναι μεγαλύτερη από την προσφορά.

Αυτό που χρειάζεται πρωτίστως όμως είναι οι οικογένειες και οι κοινωνίες να εκπαιδεύουν τα παιδιά κυρίως και τους νεότερους, να μπορούν  να διαχειρίζονται παρόμοιες άβολες καταστάσεις που μπορεί να τους συμβούν.

Αν κάποιος δεν έχει προετοιμαστεί από νωρίς να αντιμετωπίζει διάφορες δύσκολες καταστάσεις γίνεται θύμα των περιστάσεων και αυτό δεν αφορά μόνο τη σεξουαλική παρενόχληση...

Για κάθε μια περίπτωση παρενόχλησης ή κακοποίησης  που δημοσιοποιείται και μαθαίνουμε υπάρχουν πολλαπλάσιες περιπτώσεις οι οποίες δεν θα δημοσιοποιηθούν. Πέραν αυτών όμως υπάρχουν και εκατομμύρια  περιπτώσεις ανθρώπων (δυνητικών θυτών ή θυμάτων) που στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και δεν καταχράστηκαν την ισχύ τους ή την αδυναμία τους ή χειρίστηκαν άβολες καταστάσεις με επιτυχία.

Αυτούς δεν θα τους δούμε στα πρωτοσέλιδα και τις οθόνες... Ας τελειώνουμε, να πάμε παρακάτω...

2) Το "μαύρο"  πληρώνει το κόστος...

Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σχεδιάζει να αυξήσει τον κατώτατο μισθό στα 15 δολάρια την ώρα. Τούτο εκ πρώτης όψεως μοιάζει προοδευτικό μέτρο που θα βοηθήσει τη μείωση των ανισοτήτων και άρα ίσως και των κοινωνικών εντάσεων...

Για τους αριστερούς Δημοκρατικούς για την ακρίβεια το νομοσχέδιο του Μπάιντεν "Raise the Wage Act of 2021"  που προβλέπει τη σχετική  αύξηση του κατώτερου μισθού θα βγάλει 900.000 Αμερικανούς από τη φτώχεια το 2025.

Κατά την αρμόδια Επιτροπή του Κογκρέσου (CBO) η αύξηση αυτή θα μειώσει τις θέσεις εργασίας κατά 1,4 εκατομμύριο την αναφερόμενη χρονιά και θα αυξήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατά 54 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.

Η CBO εκτιμά ότι η πρόταση θα αυξήσει τις συνολικές πληρωμές των καθαρών ποσών προς τους δικαιούχους κατά 333 δισεκατομμύρια δολάρια για τη δεκαετία 2021-2031, σημειώνοντας ότι η εκτίμηση αυτή αντιπροσωπεύει και ένα αυξημένο κόστος μισθοδοσίας για τις εταιρίες που απασχολούν τους εργαζόμενους...

Βέβαια η αύξηση του κόστους μισθοδοσίας μπορεί να πετύχει τη μείωση των ανισοτήτων καθώς μειώνοντας την κερδοφορία  των επιχειρήσεων θα πιέσει τις τιμές των μετοχών χαμηλότερα. Η εξίσωση όμως θα γίνει προς τα κάτω και αυτό ενδεχομένως αντί να κατευνάσει τη νευρικότητα στις ΗΠΑ να την αναζωπυρώσει...

Η αποτελεσματικότερη μέθοδος σε σχέση με το ύψος των μισθών και τα περιθώρια των κερδών είναι να αφεθούν η προσφορά και η ζήτηση ελεύθερες να κάνουν τη δουλειά τους και να αποτιμήσουν το κόστος της εργασίας στην πραγματική του διάσταση.

Οι παρεμβάσεις δημιουργούν στρεβλώσεις και συνήθως επιτυγχάνουν τα αντίθετα από τις επιδιώξεις αποτελέσματα.

Ο παρακείμενος πίνακας παρουσιάζει παραστατικά τη σχέση μεταξύ αύξησης του κατώτατου μισθού και της ανεργίας των μαύρων…

 

kostas.stoupas@capital.gr