Του Κώστα Στούπα

1) Μιας πανδημίας μύρια έπονται

Αυτές τις μέρες συμπληρώνεται  σχεδόν ένας χρόνος από την εμφάνιση της απειλής της πανδημίας "Covid-19" στη Δύση και η χρονική αυτή περίοδος μοιάζει αρκετή για την εξαγωγή μερικών πρώτων συμπερασμάτων...

Οι εκτιμήσεις των ειδικών συγκλίνουν πως η επιστροφή σε κάποιο είδος κανονικότητας για τις δυτικές χώρες θα ξεκινήσει μετά το Καλοκαίρι του 2021 όταν θα έχει εμβολιαστεί ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Ε.Ε. και των ΗΠΑ.

Καλώς εχόντων των πραγμάτων η πλήρης επιστροφή στην πραγματικότητα δεν προβλέπεται πριν το τέλος του επόμενου έτους και αυτό υπό κάποιες προϋποθέσεις...

Οι ίδιες εκτιμήσεις για τον εμβολιασμό του συνόλου του πληθυσμού του πλανήτη κάνουν λόγο για πάνω από μια πενταετία.

Αν σε ένα χρόνο διάδοσης της πανδημίας σε μικρό ποσοστό του πληθυσμού είχαμε τρεις-τέσσερις μεταλλάξεις του ιού, μια πενταετία ελεύθερης μετάδοσής του στον υπόλοιπο πλανήτη ίσως μας επιφυλάσσουν επιπλέον εκπλήξεις σε σχέση με τις μεταλλάξεις και τη δυνατότητα κάλυψής τους από τα υπάρχοντα εμβόλια...

Αρκετοί διαπρεπείς ειδικοί προτείνουν την εξαγορά ή επίταξη των πατεντών των εμβολίων προκειμένου αυτά να παραχθούν ταχύτερα και μαζικότερα προκειμένου να καλύψουν μεγαλύτερο εύρος πληθυσμού.

Η αλήθεια είναι πως σε  συνθήκες έκτακτης ανάγκης χρειάζονται και έκτακτες αποφάσεις.

Η πρόταση αυτή όμως ενέχει τον κίνδυνο την επόμενη φορά που θα χρειαστεί ένα εμβόλιο ή ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση των αναγκών μιας ανάλογης περίστασης να υπάρξει μικρότερο ενδιαφέρον από επιχειρήσεις και ερευνητές...

Με την εμφάνιση του "Covid-19" κινητοποιήθηκαν εκατοντάδες μικρές και μεγάλες εταιρείες φαρμάκων και ερευνητές. Λίγους μήνες αργότερα είχαμε πάνω από 100-150 εμβόλια και φάρμακα σε πρώιμα στάδια διερεύνησης.

Μέχρι το τέλος του χρόνου περίπου είχαμε 2-3 εμβόλια σε κυκλοφορία και μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2021 θα έχουμε διπλάσιο αριθμό και ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού εμβολιασμένο.

Το ερώτημα είναι  αν οι εταιρείες και οι ερευνητές που το πέτυχαν (με τα ιδιοτελή ή αλτρουιστικά κίνητρα) δεν ανταμειφθούν όπως υπολόγιζαν, την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να πράξουν κάτι αντίστοιχο, θα ανταποκριθούν αναλόγως;

Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις...

Αν ένα χρόνο νωρίτερα είχαμε τη γνώση και εμπειρία που έχουμε σήμερα, ίσως θα είχαμε φροντίσει να περιορίσουμε τη διασπορά του ιού εκτός των επαρχιών της Κίνας που εκδηλώθηκε.

Τους πρώτους δυο μήνες της εκδήλωσης της πανδημίας στη Δύση δείξαμε αδικαιολόγητη ολιγωρία πολιτικές ηγεσίες, επιστήμονες και κοινωνίες.

Ίσως ένα αυστηρό "κλείδωμα" τον Φεβρουάριο του 2020 θα είχε περιορίσει τη διασπορά στον υπόλοιπο κόσμο και θα είχε επιτρέψει στις οικονομίες να λειτουργήσουν τους υπόλοιπους δέκα μήνες με καλύτερες προϋποθέσεις...

Η πρώτη πανδημία του αιώνα του υπερπληθυσμού και της υπερκινητικότητας  που "τρέχει" κατέδειξε την ανάγκη μιας παγκόσμιας αρχής για την αποτελεσματική αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων. Τούτο όμως σε με περίοδο υποχώρησης της παγκοσμιοποίησης και ανάδυσης των περιφερειακών ανταγωνισμών μοιάζει απίθανο...

Η ύπαρξη της Ε.Ε. παρά την κριτική που ασκείται στην ηγεσία της για πιθανά λάθη στους χειρισμούς, έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

Φανταστείτε ποια κατάσταση θα επικρατούσε αν π.χ. στο ζήτημα των εμβολίων 27 κράτη ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για το ποιο θα αποκτήσει ταχύτερη και επαρκέστερη πρόσβαση;

Τα αποτελέσματα θα ήταν ακόμη καλύτερα αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχαν μεγαλύτερες εξουσίες και δεν  στελεχώνονταν κυρίως με όσους δεν τα κατάφεραν στις τοπικές πολιτικές σκηνές των κρατών μελών.

Η πρώτη πανδημία του 21ου αιώνα βρήκε τον πλανήτη με υπερτριπλάσιο σχεδόν πληθυσμό σε σχέση με τη μεγάλη πανδημία των αρχών του περασμένου αιώνα (την Ισπανική Γρίπη) τον μεγαλύτερο πληθυσμό ανθρώπων που φιλοξένησε η βιόσφαιρα του πλανήτη και μια άνευ προηγουμένου δυνατότητα μετακίνησης μεταξύ των διαφόρων περιοχών του.

Παρ΄ όλα αυτά οι συνέπειες μέχρι στιγμή είναι μικρότερες και αυτό σηματοδοτεί πρόοδο, παρά το γεγονός πως μεγάλα τμήματα του πληθυσμού παραμένουν αιχμάλωτα των ίδιων προλήψεων και "ψεκασμένων" θεωριών.

Τα πράγματα θα ήταν ακόμη καλύτερα αν στις ΗΠΑ που ατύπως ηγείται της Δύσης την περίοδο που εκδηλώθηκε η πανδημία δεν ήταν Πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ, μια τραγική αντιπροσωπευτική φιγούρα των απανταχού "ψεκασμένων"...

Στην Ελλάδα, παραδόξως τα έχουμε πάει καλύτερα από κάθε προσδοκία στον χειρισμό και την αντιμετώπιση της πανδημίας, παρά τα λάθη και τις παραλείψεις.

Το γεγονός πως συμβάντα σαν τον κακό επικοινωνιακό χειρισμό της επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Ικαρία, αναδεικνύονται στα ουσιώδη σφάλματα της κυβέρνησης αποτελούν την καλύτερη απόδειξη γι’ αυτό.

Η  πανδημία έχει αλλάξει δραστικά τον τρόπο που βλέπουμε το μέλλον, την εργασία, την εκπαίδευση  και τον κόσμο γενικότερα. Ο κόσμος  μετά το πέρας αυτής  της περιπέτειας θα διαφέρει πολύ από αυτόν που ήταν πριν την έλευσή της και αυτό που οφείλουμε τους επόμενους μήνες είναι να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Όσο ταχύτερα το κάνουμε σαν χώρα και άτομα τόσο καλύτερα..

2) Κομματοκρατικός εμβολιασμός...

Κύριε Στούπα καλημέρα σας,

Είμαι τακτικός αναγνώστης σας και θα ήθελα να ρωτήσω την άποψή σας σε σχέση με το ακόλουθο γεγονός: Πριν από περίπου ένα μήνα, παρακολουθήσαμε εκτός από τον πρωθυπουργό, τη σύζυγό του, τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, όλο το υπουργικό συμβούλιο και τις οικογένειες τους, τους γενικούς γραμματείς και διάφορα στελέχη του κρατικού μηχανισμού (τα οποία αποτελούνταν από μετακλητούς δημόσιους υπαλλήλους, δηλαδή όχι τους κανονικούς δημόσιους υπαλλήλους που διορίζονται μέσω ΑΣΕΠ, αλλά τα κομματικά στελέχη και οι συγγενείς που προσλαμβάνουν ή διορίζουν τα κόμματα), να προσέρχονται με θαυμαστή ταχύτητα και να εμβολιάζονται κατά του COVID -19. Ο εμβολιασμός αυτός, που υποθέτω αφορούσε πολλές εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες άτομα, έλαβε χώρα μπροστά στις κάμερες ή καταγράφηκε δημόσια και παρέκαμψε την κανονική σειρά εμβολιασμού, που είναι ο εμβολιασμός των υγειονομικών, ευπαθών ομάδων (ηλικιωμένοι, υποκείμενα νοσήματα) κλπ.  Σε αντίθεση με αυτήν την κατάσταση που συνέβη στη χώρα μας, είχα διαβάσει την ίδια περίοδο τυχαία στο internet, τη δήλωση της καγκελαρίου της Γερμανίας κας Μέρκελ όταν είχε ερωτηθεί από δημοσιογράφους, εάν θα κάνει το εμβόλιο  κατά του COVID -19, η οποία με αφοπλιστική ειλικρίνεια είχε απαντήσει: "Βεβαίως θα κάνω το εμβόλιο, όταν έρθει η σειρά μου..''.

Ποια είναι η γνώμη σας για το συγκεκριμένο γεγονός, σε συνδυασμό με άλλα 2 επίσης γεγονότα, πρώτον ότι η συγκεκριμένη κυβέρνηση θα ήταν μία κυβέρνηση ''αρίστων'' κατά επανειλημμένες δηλώσεις του πρωθυπουργού και δεύτερον ότι ελάχιστοι δημοσιογράφοι σχολίασαν το συγκεκριμένο γεγονός, στην πραγματική και εκλογικευμένη διάστασή του.

με εκτίμηση,

Γιάννης Γ.

Ευχαριστώ

Απάντηση: Αρνητική, στον βαθμό που έλαβε χώρα, αλλά η έκτασή του ήταν νομίζω μικρότερη από αυτή που αναφέρετε...

kostas.stoupas@capital.gr