Η επόμενη μέρα έχει ξεκινήσει...

Του Κώστα Στούπα

Η επόμενη μέρα…

(6 Οκτ 2020: Απαγχονισμένος βρέθηκε λίγο πριν τις 9.00 το βράδυ της Τρίτης... Τον αυτόχειρα εντόπισε πρώτη η γυναίκα του...Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το πρωί της Τετάρτης είχε προγραμματιστεί η δίκη του 68χρονου για χρέη...)…

Ειδήσεις σαν την παραπάνω είχαν παρουσιάσει αύξηση και στα πρώτα χρόνια της κρίσης της χρεοκοπίας στις αρχές της περασμένης δεκαετίας. Οι ενδείξεις συγκλίνουν πως θα αυξηθούν και τους επόμενους μήνες και χρόνια.

Η επιδημία του κορονοϊού θα αφήσει πίσω της μια μεγάλη οικονομική καταστροφή καθώς δισεκατομμύρια άνθρωποι θα γίνουν φτωχότεροι αλλά και ένα ψυχολογικό τραύμα που θα επηρεάσει τις συμπεριφορές δισεκατομμυρίων ανθρώπων για πολλά χρόνια.

Όλες οι κρίσεις πολιτικές, οικονομικές, πολεμικές και επιδημιολογικές αφήνουν "τραύματα" στην κοινωνία.

Παρατηρείστε τον τρόμο της γερμανικής κοινωνίας έναν αιώνα αργότερα για τον υπερπληθωρισμό της περιόδου της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ή διαβάστε για την εξαχρείωση των ηθών (συμπεριφορών) κατά τη διάρκεια του λιμού των Αθηνών το 430 π.Χ. Θυμηθείτε το κατοχικό σύνδρομο των μεταπολεμικών γενιών στην Ελλάδα...

Αν το δεύτερο κύμα είναι τόσο ισχυρό όσο οι πρώτες μέρες του Νοεμβρίου δείχνουν πως μπορεί να είναι, τότε ακόμη και αν την Άνοιξη υποχωρήσει όπως είναι φυσιολογικό, οι περισσότεροι θα περιμένουν το τρίτο και τέταρτο κύμα με αβεβαιότητα και ανησυχία.

Η αβεβαιότητα και η ανησυχία έχουν παραλυτική επίδραση στην οικονομία και αυξάνουν τις εντάσεις και τις τριβές μεταξύ ατόμων και λαών.

Ακόμη και τεχνητή (με κυκλοφορία εμβολίων) ή  φυσική ανοσία (με αύξηση όσων περάσουν χωρίς σημαντικές συνέπειες την επαφή με τον ιό) να προκύψει μετά το μέσον του 2021, η επιστροφή σε κάποιου είδους κανονικότητα δεν προβλέπεται χωρίς σοβαρό αριθμό κρουσμάτων και θανάτων παρά μετά από 1-2 χρόνια.

Οι κυβερνήσεις σωστά κάνουν και λαμβάνουν μέτρα περιορισμού της ταχείας εξάπλωσης προκειμένου να αποφύγουν τη συμφόρηση στα συστήματα υγείας. Μπροστά στο ενδεχόμενο του θανάτου όλοι είναι ίσοι. Σε μια δύσκολη ώρα λοιπόν όλοι έχουν δικαίωμα κρατικής ή ιδιωτικής υγειονομικής υποστήριξης.

Η πιθανή αδυναμία μιας κοινωνίας να προσφέρει ένα κρεββάτι ή έναν αναπνευστήρα σε κάποιον που κινδυνεύει από ασφυξία θα πυροδοτήσει ισχυρές αντικοινωνικές συμπεριφορές.

Επίσης ορθά πράττουν οι κυβερνήσεις και μοιράζουν επιδόματα σε όσες επιχειρήσεις οι ίδιες αναγκάζουν να κλείσουν ή σε όσους αναγκάζουν να μην εργαστούν. Δεν έχουν όλοι (επιχειρήσεις και ιδιώτες) αποταμίευμα για μια δύσκολη ώρα. Πολλοί χωρίς το βδομαδιάτικο δεν θα έχουν ούτε τα απαραίτητα.

Χωρίς μέτρα "καραντίνας" θα είχαμε χάος και αν  αυτοί που τώρα διαμαρτύρονται για το "κλείδωμα" αντίκριζαν μαζικούς τάφους ή δεν θα έβρισκαν κρεββάτι στο νοσοκομείο θα εξεγείρονταν, και με το δίκιο τους. Τους πολιτικούς και τους επιστήμονες τους πληρώνουμε κυρίως  για να προλαμβάνουν.

Η διανομή επιδομάτων όμως, είτε με αύξηση του χρέους είτε με εκτύπωση χρημάτων έχει κόστος που θα κληθούμε να πληρώσουμε την επόμενη μέρα. Τα χρέη θα αυξηθούν, η εξυπηρέτησή τους θα δυσκολέψει, πολλά νοικοκυριά, επιχειρήσεις  και  χώρες θα χρεοκοπήσουν ή θα βρίσκονται πιο κοντά σε μια χρεοκοπία.

Όπως ακριβώς με τα μέτρα "καραντίνας" οι γιατροί και οι κυβερνήσεις προσπαθούν να εξομαλύνουν την καμπύλη όσων χρειάζονται νοσοκομειακή υποστήριξη, προκειμένου να αντέξει το σύστημα υγείας και να προσφέρει σε όσους το χρειαστούν ένα κρεββάτι, έτσι συμβαίνει  και με το χρέος…

Με την  εκτόξευση του χρέους την περίοδο της επιδημίας και της "καραντίνας" εξομαλύνουν την καμπύλη των πτωχεύσεων αλλά επιβαρύνουν τις χρονιές που έπονται της επιδημίας.

Όσες χώρες όπως π.χ. η Ελλάδα, η Ιταλία, η Αργεντινή  κλπ είχαν ήδη υψηλό χρέος θα βρεθούν σε ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία. Η  Ελλάδα και η Ιταλία έχουν πίσω την ΕΚΤ που διαθέτει σκληρό νόμισμα το οποίο είναι αποθεματικό. Σημαίνει πως έχουν υψηλότερα περιθώρια για δημιουργία χρέους.

Η Τουρκία που έχει υψηλό ιδιωτικό χρέος σε ξένο νόμισμα θα έχει μεγαλύτερο πρόβλημα.

Η οικονομική εξαθλίωση θα προκαλέσει κοινωνική δυσαρέσκεια με την εξουσία. Σε μια δημοκρατία η εκάστοτε κυβέρνηση που έχει προκαλέσει (δικαίως ή αδίκως) δυσαρέσκεια αποπέμπεται με εκλογές και η κρίση εν μέρει εκτονώνεται.

Σε δικτατορίες όμως η Τουρκία, η Ρωσία, η Κίνα  όπου έχουν φυλακιστεί και διωχθεί εκατομμύρια άνθρωποι, η εξουσία θα προτιμήσει να συσπειρώσει το έθνος με μια εξωτερική απειλή. Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες ενός πολέμου κατακόρυφα…

Η επόμενη μέρα έχει ξεκινήσει…  ελέγξτε ζώνες ασφαλείας και αερόσακους, η διαδρομή εκτός από μεγάλη είναι από αυτές που κόβουν την ανάσα…

kostas.stoupas@capital.gr