H Τουρκία έχει πρόβλημα…

Του Κώστα Στούπα 

Αν η Ελλάδα αναμένεται φέτος να υποστεί ισχυρό οικονομικό πλήγμα από την καθίζηση του τουρισμού λόγω των συνεπειών της πανδημίας, η Τουρκία που στηρίζεται και σε εξαγωγές βιομηχανικών ειδών δεν φαίνεται να πάει καλύτερα...

Κάτι ανησυχητικό συμβαίνει με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας, έγραφε πριν από λίγες μέρες στον λογαριασμό του  στο Twitter o Robin Brooks του Chief Economist του IIF και παλαιότερα στέλεχος της GoldmanSachs: "Αν και η τιμή του πετρελαίου έπεσε απότομα τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και για έναν εισαγωγέα πετρελαίου όπως η Τουρκία, αυτό θα έπρεπε να συμβάλει στη βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αντί αυτού το έλλειμμα διευρύνθηκε στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τελευταία φορά πριν την κρίση του Αυγούστου 2018".

Η ερμηνεία που δίδεται στην εκτίναξη του ελλείμματος είναι πως η χαλαρή νομισματική πολιτική της πιστωτικής επέκτασης που ακολουθεί η Τράπεζα της Τουρκίας βοήθησε οι εισαγωγές να μειωθούν λιγότερο απ’ ό,τι μειώθηκαν οι εξαγωγές.

Η δραστική μείωση των εισαγωγών από την Τουρκία σε ευρωπαϊκές οικονομίες όπως η Γερμανία και το Η.Β. επί της ουσίας αχρήστευσαν το ρίσκο της τουρκικής κυβέρνησης να μην λάβει αυστηρά μέτρα για την επιδημία του "κορονοϊού" προκειμένου να μείνουν ανοιχτές οι παραγωγικές μονάδες για να μην πληγεί η οικονομία.

Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας Ιανουαρίου - Απριλίου 2020 είναι μεγαλύτερο από το 2019, 2017, 2016 & 2015. Ο ρυθμός επιδείνωσης από το 2019 είναι ένας από τους ταχύτερους που έχει καταγραφεί ποτέ για την Τουρκία.

Δεν είναι όμως μόνο τα προσωρινά στοιχεία για την εκτίναξη του ελλείμματος που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη γείτονα. Η τουρκική λίρα συνεχίζει τον κατήφορο των τελευταίων χρόνων. Πρόσφατα κατέγραψε και νέο αρνητικό ρεκόρ ισοτιμίας έναντι του δολαρίου καθώς ξεπέρασε τις 7 λίρες ανά δολάριο. Τον Σεπτέμβριο του 2015 η ισοτιμία ήταν στις 3 λίρες ανά δολάριο. Φέτος μόνο από την αρχή του χρόνου η λίρα έχει χάσει το 15% της αξίας της.

Η τρέχουσα ισοτιμία είναι πολύ χαμηλότερα από τα επίπεδα που κατρακύλησε η λίρα τον Αύγουστο του 2018 όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε Τούρκους αξιωματούχους ως αντίποινα για την κράτηση του  Αμερικανού πάστορα.

Παράλληλα στην Τουρκία έχουν επιβάλει περιορισμούς στην τουρκική ειδησεογραφία σε σχέση με την κατάσταση της οικονομίας, με τη δικαιολογία τον περιορισμό "παραπλανητικών και λανθασμένων πληροφοριών". 

"Θέλουν να αποθαρρύνουν τους ανθρώπους να μιλάνε για αυτά τα ζητήματα" δήλωσε πρόσφατα ο Mustafa Sonmez, στον Economist. Οι άνθρωποι "δεν πρέπει να επικρίνουν".

Αυτός και δεκάδες άλλοι, συμπεριλαμβανομένων δύο δημοσιογράφων του Bloomberg, κατηγορήθηκαν πέρυσι πως προσπάθησαν να "αποσταθεροποιήσουν την οικονομία" κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2018.

Βλέπε: Turkey’s defence of the lira has been unwise and ineffective

Πριν από μερικούς μήνες ο Υπουργός Οικονομικών είχε επιβάλει περιορισμούς στις δραστηριότητες ξένων τραπεζών όπως η BNP Paribas, η UBS και η Citigroup για τη στάση απέναντι στη λίρα.

Οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της τουρκικής λίρας με ανορθόδοξους τρόπους.

Κατά την Global Source Partners, μια εταιρεία συμβούλων, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας, μέσω των κρατικών τραπεζών έχει ξοδέψει περί τα 35 δισ. δολάρια για να στηρίξει την ισοτιμία της τουρκικής λίρας. Τα αποτελέσματα είναι πενιχρά...

Σύμφωνα με τον Economist τα "ακαθάριστα" ξένα περιουσιακά στοιχεία της χώρας (συμπεριλαμβανομένου του χρυσού) στις 12 του Μαΐου ήταν περί τα 87 δισ. δολάρια και από την άλλη πλευρά του ισολογισμού της, η κεντρική τράπεζα είχε  ξένες υποχρεώσεις 71,3 δισ. δολαρίων.

Αν προσθέσει κάποιος και τις υποχρεώσεις τα καθαρά συναλλαγματικά διαθέσιμα είναι αρνητικά.

Η Τουρκία θα πρέπει να "εγκαταλείψει αυτήν τη στρατηγική", υποστηρίζει ο Piotr Matys, στρατηγός αναλυτής της Rabobank.

"Η πιο λογική κίνηση θα ήταν να αφήσουν τη λίρα στην ελεύθερη διαπραγμάτευση να βρει την ισοτιμία, λαμβάνοντας παράλληλα αποφάσεις για μεταρρυθμίσεις, ιδανικά υπό την εποπτεία του ΔΝΤ" υποστηρίζει ο ίδιος.

Ο Ερντογάν όμως δεν θέλει να ακούσει για "συγκυβέρνηση" με ΔΝΤ και περικοπές στις αμυντικές δαπάνες και τα κόστη των επεμβάσεων στη Συρία και τη Λιβύη.

Όσο η κατάσταση της οικονομίας στην Τουρκία χειροτερεύει τόσο κλιμακώνει την αντιπαράθεση με τις γειτονικές χώρες και χειραγωγεί την κοινή γνώμη της Τουρκίας με το σχέδιο της αναδυόμενης περιφερειακής δύναμης.

Η Τουρκία έχει πρόβλημα και αυτό δεν είναι καλό και για εμάς... 

kostas.stoupas@capital.gr