Η Ελλάδα του επόμενου καπιταλισμού...

Του Κώστα Στούπα 

Τα τελευταία χρόνια στα περισσότερα ελληνικά νησιά οι δάσκαλοι, οι γιατροί, οι στρατιωτικοί, οι φοιτητές κ.λπ. που αναζητούσαν στέγη προς ενοικίαση δεινοπαθούσαν, καθώς η αυξημένη τουριστική κίνηση δημιουργούσε μια μεγάλη ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης...

Κάτι ανάλογο συνέβη στην Αθήνα και πολλές άλλες μεγάλες πόλεις της επικράτειας λόγω της άνθισης των μεθόδων βραχυχρόνιας μίσθωσης όπως π.χ. της πλατφόρμας Airbnb. Ακόμη και "κοτέτσια" σε παραμελημένες συνοικίες ανακαινίζονταν και αναζητούσαν εισόδημα στη βραχυχρόνια μίσθωση.

Φέτος η τουριστική κίνηση αναμένεται να είναι μειωμένη λόγω της επιδημίας. Οι ιδιοκτήτες και επενδυτές στη "βιομηχανία" της βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν μείνει κυριολεκτικά με τα "κλειδιά στο χέρι" και με τα χρέη των ανακαινίσεων να μην έχουν προλάβει να αποσβεστούν...

Την ανάγκη φιλοτιμία ποιούμενοι αναζητούν ενοικιαστές μακροχρόνιας μίσθωσης. Οι τιμές των ενοικίων αναμένεται να πιεστούν.

Πριν από ένα-δυο χρόνια όταν εξαιτίας της αλματώδους αύξησης της τουριστικής κίνησης στη χώρα και της έκρηξης της ζήτησης και προσφοράς βραχυχρόνιων μισθώσεων, είχαμε γράψει για την "φούσκα" του τουρισμού και του Airbnb υπήρξαν πολλές διαφωνίες και διαμαρτυρίες πως δεν πρόκειται για "φούσκα" αφού ο συρμός στηρίζεται στην ουσιώδη μεταβολή θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών.

Οι οικονομικές δραστηριότητες όμως είθισται να παρουσιάζουν μια ακανόνιστη κυκλικότητα, αφού από άποψη συμπεριφοριστική οι άνθρωποι αρέσκονται να μιμούνται ο ένας τον άλλο, να επαναλαμβάνουν μηχανικά ό,τι προκαλεί ευχαρίστηση σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις και να καθίστανται εύκολα άπληστοι...

Η σειρά αυτή των σχεδόν αυτοματοποιημένων αντανακλαστικών κινήσεων συνήθως ευθύνεται για τη δημιουργία "φουσκών" και των πανικών που ακολουθούν. Αν το δει κάποιος από τη σκοπιά της δημιουργικής καταστροφής πρόκειται για το κλειδί της προόδου.

Η πρόσφατη επιδημία λοιπόν προσγειώνει φέτος ανώμαλα τον τουρισμό και μαζί με αυτόν και την ελληνική οικονομία.

Παρά τις κατά διαστήματα  αισιόδοξες  δηλώσεις και προβλέψεις για τον χρόνο που θα μας ταλαιπωρήσει η επιδημία, όσοι καταλαβαίνουν τι λένε οι ειδικοί αντιλαμβάνονται πως η επιδημία του Covid-19 θα μας απασχολεί λιγότερο ή περισσότερο κατά διαστήματα τα επόμενα 3-5 χρόνια.

Κατά συνέπεια ανάλογης διάρκειας και εντάσεων θα είναι και οι αρνητικές συνέπειες στις κοινωνικές συμπεριφορές και την οικονομία.

Η επιδημία Covid-19 αναμένεται να έχει την επόμενη δεκαετία καταλυτική επιρροή στις οικονομικές εξελίξεις. Μια από αυτές είναι η τηλεργασία, η οποία είχε ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια αλλά η επιδημία την Άνοιξη που πέρασε έχει επιταχύνει τις εξελίξεις.

Η αύξηση της τηλεργασίας θα έχει δραστικές επιπτώσεις στις τιμές των επαγγελματικών ακινήτων, των ακινήτων αστικής κατοικίας, των εξοχικών και ακινήτων της επαρχίας.  

Ο νομπελίστας οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Yale, Robert Shiller, προβλέπει πως τα επόμενα χρόνια οι τιμές των κατοικιών στα προάστια και των εξοχικών θα αυξηθούν ταχύτερα από αυτές των αστικών κέντρων των πόλεων, επειδή θα αυξηθεί το φαινόμενο της τηλεργασίας, αλλά και της επιθυμίας για την τήρηση "κοινωνικών αποστάσεων".

Και δεν είναι μόνο κάτοικοι της Αθήνας και άλλων πόλεων που θα μπορούν να εργάζονται το ίδιο παραγωγικά, από την Κρήτη, τη Σίφνο ή το Πήλιο π.χ. Το ίδιο θα μπορούν να κάνουν και εκατομμύρια άνθρωποι που εργάζονται στο Βερολίνο, το Λονδίνο ή το Παρίσι...

Η αύξηση της τηλεργασίας θα επιφέρει δραματικές κοινωνικές, επαγγελματικές και οικονομικές εξελίξεις.

Δεν είναι μόνο ο Covid-19 που επιβάλλει αλλαγές. Σε μια περίοδο που ο πληθυσμός του πλανήτη πλησιάζει τα 8 δισ. ανθρώπους και πολλά δισ. ζώα που γεννιούνται και μεγαλώνουν σε συνθήκες που ευνοούνται οι μεταδοτικές ασθένειες όλο και πιο συχνά θα έχουμε "ιστορίες" όπως ο Covid-19, ο Sars κλπ.  Η αύξηση πληθυσμών συμβιωτικών οργανισμών όπως οι άνθρωποι και οι περισσότερες μορφές ζωής μειώνει την κατά κεφαλήν έκταση του εδάφους που αναλογεί στον καθένα και αυξάνει τους κινδύνους για επιδημίες.

Η αύξηση της συχνότητας των επιδημιών αυξάνει και τις πιθανότητες για θανατηφόρες μεταλλάξεις.

Αυτό που μάθαμε τους τελευταίους μήνες σαν "κοινωνική αποστασιοποίηση" θα αφορά όλο και περισσότερους ανθρώπους στο μέλλον.

Η τάση που διαμορφώνεται είναι μείωση της ζήτησης για ακίνητα κατοικίας σε αστικές περιοχές καθώς και για επαγγελματικά ακίνητα και αύξηση της ζήτησης για ακίνητα και κατοικία σε μη αστικές περιοχές...

Όσοι σχεδιάζουν την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες θα πρέπει να το λάβουν σοβαρά υπόψη αυτό...

Αν επιθυμείτε να το ακούσετε περισσότερο "λαϊκά" χρηματιστηριακώς, η  επόμενη "φούσκα" ψήνεται... και είναι αυτό που σήμερα ονομάζουμε  κατοικία στην εξοχή... Την τάση αυτή θα απογειώσει ο Elon Musk όταν σε δυο-τρία χρόνια θα θέσει σε λειτουργία το δίκτυο δορυφόρων χαμηλής τροχιάς που θα προσφέρει υψηλές ταχύτητες ίντερνετ ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο σημείο του πλανήτη...

Η εξοχική κατοικία ως μόνιμη κατοικία της γενιάς των τηλεμεταναστών που έρχεται αποτελεί ένα από τα ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας στους όρους του παγκόσμιου οικονομικού ανταγωνισμού του αύριο.

Το νου σας λοιπόν...

kosta.stoupas@capital.gr