Κυριάκο, ο βασιλιάς παραμένει γυμνός...

Του Κώστα Στούπα 

Η πτώση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου κάτω από 1% την εβδομάδα που πέρασε αποτέλεσε μια άλλη ευκαιρία για επαίνους και διθυραμβικά σχόλια για την επάνοδο της Ελλάδας στην προ κρίσης κατάσταση.

Μοιραία η κυβέρνηση συνέχισε, την προσφιλή για κάθε κυβέρνηση σε κάθε χώρα και εποχή, ρητορική για αυξήσεις σε συντάξεις και τον βασικό μισθό...

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η έλευση της φιλικότερης προς την οικονομία και την επιχειρηματικότητα κυβέρνησης Μητσοτάκη έχει βελτιώσει το κλίμα  καθώς και τις προσδοκίες σε σχέση με την προηγούμενη κυβέρνηση.

Η πορεία του χρηματιστηρίου το 2019, η αναθέρμανση της αγοράς ακινήτων  αλλά και η πτώση των επιτοκίων με τα οποία δανείζεται το ελληνικό δημόσιο αποτελούν ισχυρές ενδείξεις γι’ αυτό...

Όμως θα εθελοτυφλούσαμε επικίνδυνα αν δεν λαμβάναμε υπόψη πως ένα  σημαντικό μέρος αυτής της βελτίωσης των δεικτών και των προσδοκιών οφείλεται στη διεθνή κατάσταση.

Μια κατάσταση που διακρίνεται από την απελπισία να απομακρυνθεί το ενδεχόμενο της επόμενης ύφεσης μέσω της χειραγώγησης των επιτοκίων σε αφύσικα χαμηλά επίπεδα, ενίοτε και αρνητικά και τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.

Το ενδεχόμενο μάλιστα σύντομα η ΕΚΤ να συμπεριλάβει και την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ενισχύει τις θετικές προσδοκίες.

Η άποψη της στήλης τα τελευταία δέκα χρόνια είναι σύμφωνη με αυτούς που υποστηρίζουν πως η κατάσταση αυτή είναι αφύσικη με τους βασικούς κανόνες της οικονομίας και δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως έχει καταφέρει ήδη να έχει διάρκεια πάνω από μια 10ετία.

Τις τελευταίες εβδομάδες μάλιστα ο συνδυασμός των χαμηλών επιτοκίων με την πτώση της τιμής του πετρελαίου αντισταθμίζουν τους πιθανούς κινδύνους από τις επιπτώσεις  της επιδημίας του "κοροναϊού" στην Κίνα.

Η εκτίμηση για τη μακροπρόθεσμη πορεία της ελληνικής οικονομίας παραμένει αρνητική παρά την θεαματική βελτίωση του κλίματος τους τελευταίους μήνες.

Λίγα πράγματα έχουν αλλάξει στην ελληνική οικονομία και οι καθυστερήσεις που προβλέπονται μετά τη δικαστική προσφυγή για το καζίνο στην εμβληματική επένδυση στο "Ελληνικό" δεν αναμένεται να αλλάξουν την επιφυλακτική εικόνα.

Από την αρχή της περασμένης δεκαετίας σχεδόν η άποψη της στήλης είναι πως τη μακροπρόθεσμη αλλαγή στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας θα την δούμε με τη διακριτή αύξηση των επενδύσεων σε  ανταγωνιστικούς  διεθνώς τομείς...

Ο Δείκτης Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου που δημοσιεύει κάθε τρίμηνο η ΕΛΣΤΑΤ είναι ο πρώτος δείκτης που θα καταγράψει πως κάτι ουσιαστικό αλλάζει στην ελληνική οικονομία μακροπρόθεσμα. Αν μάλιστα οι θετικές αλλαγές αφορούν τους τομείς της οικονομίας που είναι διεθνώς ανταγωνιστικοί τότε οι αλλαγές αυτές θα έχουν δυναμικά ποιοτικά στοιχεία...

Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έχει παρατηρηθεί στον σχηματισμό Παγίου Κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία.

Τα τελευταία στοιχεία είναι του 3ου τριμήνου του 2019 και δείχνουν μια εικόνα παρόμοια με αυτή που υπάρχει τη μεγαλύτερη περίοδο της τελευταίας δεκαετίας. Ήτοι επενδύσεις μεταξύ 5-6 δισ. στο τρίμηνο έναντι διπλάσιων αντίστοιχων στην προ κρίσης εποχή.

Όπως έχουμε ξαναγράψει πολλάκις στο παρελθόν με βάση υπολογιζόμενες αποσβέσεις, αυτό το επίπεδο σχηματισμού παγίου κεφαλαίου σημαίνει πως στη χώρα συνεχίζεται η αποεπένδυση με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει μελλοντικά για το επίπεδο μισθών και συντάξεων και τη βιωσιμότητα του χρέους.

Η Ελλάδα έχει δημόσιο χρέος περί τα 330 δισ. ευρώ το 80% του οποίου βρίσκεται στα χέρια του ESM και του EFSF. H αποκλιμάκωση των επιτοκίων στις αγορές κοντά στα επίπεδα με τα οποία μας δανείζουν οι θεσμοί βοηθάει την κατάσταση, αλλά η βιωσιμότητα του χρέους εξαρτάται από τους ρυθμούς ανάπτυξης.

Ρυθμοί ανάπτυξης 2-3% (αυτές είναι οι τωρινές εκτιμήσεις που είναι οι πλέον αισιόδοξες της δεκαετίας) δεν μπορούν να επιτύχουν ταχεία αποκλιμάκωση του χρέους τα επόμενα 10-20 χρόνια.

Οικονομίες που έχουν υποστεί κατά τη διάρκεια μιας κρίσης απώλεια του ΑΕΠ 20-25% συνήθως επανέρχονται με ρυθμούς ανάπτυξης 5-10% ετησίως για πολλά χρόνια.

Στην Ελλάδα επειδή το πολιτικό σύστημα και η κοινωνία δεν έκαναν τις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε η επάνοδος της οικονομίας είναι ασθενική.

Μπορεί λοιπόν σε αυτήν τη συγκυρία λόγω του διεθνούς κλίματος "φούσκας" στα χρηματιστήρια και τα ακίνητα να μην γίνεται αντιληπτή η ελληνική υστέρηση, αλλά μόλις το κλίμα διεθνώς αλλάξει θα αποκαλυφθεί η πραγματικότητα της ελληνικής οικονομίας...

kostas.stoupas@capital.gr