Μεταξύ φιάσκου και θριάμβου…

Του Κώστα Στούπα 

Μπορεί κυβέρνηση και αντιπολίτευση να "φληναφομαχούν" ως συνήθως για τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, τούτο όμως ελάχιστα μειώνει τη σοβαρότητα της κατάστασης την οποία διανύουμε ως χώρα αυτήν την περίοδο.

Αποτέλεσμα της επίσκεψης είναι η διπλωματική πρωτοβουλία του Στέιτ Ντιπάρμεντ για την αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το αν αυτό αποτελεί επιτυχία ή αποτυχία θα το γνωρίζουμε σε μερικές εβδομάδες αν καταφέρει να ανακόψει τις τουρκικές κινήσεις περικύκλωσης της Ελλάδας και τις αντίστοιχες ελληνικές κινήσεις όπως εκδηλώνονται με την υπογραφή του EastMed και των "τριμερών" με Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο και της "πενταμερούς" στο Κάιρο. 

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ ο υπουργός των εξωτερικών των ΗΠΑ  ο κ. Πομπέο στέλνει στην περιοχή ως μεσολαβητή τον αρμόδιο υφυπουργό για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, Μάθιου Πάλμερ. 

Ο κ. Πάλμερ αναμένεται να μεταβεί στην Τουρκία τον επόμενο μήνα, ενώ έχει ήδη προγραμματίσει ταξίδι στην Ελλάδα στις αρχές Μαρτίου.

Κατά τις πληροφορίες, εφόσον όλα πάνε καλά στις διερευνητικές επαφές, θα παρέμβει και ο ίδιος ο Μάικ Πομπέο σε ανώτατο διπλωματικό επίπεδο...

Οι εξελίξεις αυτές φιλοδοξούν να προλάβουν μια κίνηση της Τουρκίας να στείλει τις προσεχείς εβδομάδες ερευνητικά σκάφη Ν.Α. της Κρήτης σε περιοχές που η Ελλάδα θα είναι δύσκολο να μην προσπαθήσει να εμποδίσει. 

Χαρακτηριστικό του κλίματος που επικρατεί στις ΗΠΑ είναι η απόσταση που φαίνεται να υπάρχει μεταξύ Προέδρου και άλλων πόλων ισχύος (μεταξύ των οποίων συχνά το Υπουργείο Εξωτερικών και Άμυνας), όπως αποτυπώνεται με αφορμή διάφορα ζητήματα τα τελευταία χρόνια.

Την απόσταση αυτή φαίνεται πως την εκμεταλλεύεται αυτήν την περίοδο η Τουρκία. 

Ο χρόνος που αναμένεται να εκδηλωθούν οι κινήσεις της Τουρκίας φαίνεται να εξαρτάται και από εξελίξεις όπως ο εμφύλιος στη Λιβύη. Ανάλογα με τις εξελίξεις στη βορειοαφρικανική χώρα η συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης  ενδέχεται να αποδειχτεί κενό γράμμα...

Από την άποψη αυτή η πρωτοβουλία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει τη σημασία της. 

Η  Ελλάδα πέραν του μαραθωνίου των διπλωματικών κινήσεων με τις οποίες προσπαθεί να απομονώσει την Τουρκία (με αρκετή επιτυχία) φαίνεται πως προσπαθεί να κερδίσει χρόνο σε σχέση με την  ανάγκη ενίσχυσης των ενόπλων δυνάμεων.

Ήδη, η συμφωνία αναβάθμισης των F-16 ψηφίστηκε στη Βουλή και βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ το ενδιαφέρον για την αγορά μιας μοίρας F-35 αποτελεί περισσότερο ένα προεκλογικό δώρο στον Αμερικάνο πρόεδρο αφού ακόμη και στην ταχύτερη εξέλιξη τα μαχητικά 5ης γενιάς θα φτάσουν στην Ελλάδα μετά από πολλά χρόνια...

Από την άλλη πλευρά η Τουρκία έχει επιταχύνει τις κινήσεις της στην ευρύτερη περιοχή γιατί είναι προφανές πως εκτιμά πως είναι η καλύτερη συγκυρία.

Η γεωπολιτική ρευστότητα στη Μέση Ανατολή, τον Περσικό και τη Βόρεια Αφρική είναι σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Η Ε.Ε. μετά την άνοδο του "εθνολαϊκισμού" και το Brexit βρίσκεται σε σύγχυση και στις ΗΠΑ υπάρχει διάσταση Προεδρίας με όλα τα άλλα κέντρα εξουσίας.

Επιπλέον οι ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να συγκεντρώσουν πόρους για την αντιπαράθεση με την Κίνα αποσύρονται "άτσαλα" από πολλές περιοχές. 

Όλα αυτά αφήνουν κενά και άρα περιθώρια στο καθεστώς Ερντογάν να ξεδιπλώσει κάποιες από τις αναθεωρητικές φιλοδοξίες του.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει αναλάβει ιδιαίτερα υψηλά ρίσκα τόσο για τον ίδιο όσο και για τη χώρα του. Παρά τις προσπάθειες προς κάθε κατεύθυνση η μοναδική επιτυχία ήταν η συμμαχία με το περιορισμένης κυριαρχίας καθεστώς της Τρίπολης. Αν χάσει και στη Λιβύη το οικονομικό κόστος για την Τουρκία και το πολιτικό κόστος για τον ίδιο ίσως αποδειχτεί δυσβάστακτο...

Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων η επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ δεν πέτυχε "θαύματα", αλλά δεν ήταν και "φιάσκο".

Μάλλον αν λάβουμε υπόψη το μέτρο του εφικτού αυτήν την περίοδο κατάφερε να πετύχει τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ για αναβολή μιας εμπλοκής με Τουρκία.

Αν η διαμεσολάβηση αυτή θα έχει επιτυχία θα το δούμε τις επόμενες εβδομάδες... 

kostas.stoupas@capital.gr