Εδώ γίνονται Σόδομα και Γόμορα…

Του Κώστα Στούπα 

Αν και η αμερικάνικη οικονομία δεν παρουσιάζει σημάδια ύφεσης η FED προχώρησε προχθές σε μείωση των επιτοκίων. Ο πρόεδρος Τραμπ που έχει το νου του στην επανεκλογή του σε ένα χρόνο, επέπληξε την FED γιατί δεν προχώρησε σε μεγαλύτερη μείωση των επιτοκίων...

Ο πρόεδρος Τραμπ πανηγυρίζει γιατί επί της θητείας του η οικονομία παρουσιάζει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας.

Ο Πρόεδρος έρχεται δεύτερος. Ο Τσαουσέσκου και ο Μπρέζνιεφ είχαν μηδενίσει την ανεργία ενώ την νομισματική πολιτική ασκούσε απευθείας το Πολιτικό Γραφείο του Κόμματος και οι μυστικές υπηρεσίες.

Ο στόχος της πλήρους απασχόλησης είναι μια αριστερή ουτοπία, αφού η πλήρης απασχόληση θα οδηγούσε σε ανεξέλεγκτο πληθωρισμό.

Η εξάλειψη της ανεργίας με αρνητικά επιτόκια μοιάζει με την προσπάθεια εξάλειψης των κουνουπιών με πυρηνική βόμβα. Από μια πυρηνική καταστροφή εικάζεται πως επιβιώνουν μόνο οι κατσαρίδες και τα "ζόμπι".

Σας φαίνεται υπερβολική η διατύπωση;  

Μια ματιά σε μια ανάλυση του Michael Hartnett της Bank of America Merrill Lynch πριν λίγους μήνες είναι αρκετή να σας αλλάξει γνώμη: "Η τελευταία δεκαετία των υπερβολικά χαμηλών επιτοκίων έχει προκαλέσει σημαντική αύξηση των εταιρειών "ζόμπι".

Και αυτές οι εταιρείες με υπερβολικό χρέος δεν κάνουν αρκετά για να καλύψουν ακόμη και τις πληρωμές τόκων τους.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο αριθμός των εταιρειών "ζόμπι" στις προηγμένες οικονομίες πέρυσι ανήλθε σε 536, ή 13% του συνόλου.

Αυτό είναι ένα εκπληκτικό δεδομένο την ώρα που η παγκόσμια οικονομία εμφανίζεται ισχυρή. Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των εταιρειών "ζόμπι" δεν απέχει πολύ από το μέγεθος των 626 κατά το απόγειο της Μεγάλης ύφεσης". Τότε όμως ήταν λογικό μια εταιρεία να είναι "ζόμπι" γιατί τα κέρδη είχαν καταρρεύσει.

Η ΜΜΤ...

Μαζί με τις Καρντάσιανς και το Ντεσπασίτο η νέα μόδα που τρελαίνει μικρούς, μεγάλους, νομπελίστες αλλά και αναλφάβητους των οικονομικών στη Δύση και την Ανατολή λέγεται MMT (Modern Monetary Theory- Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία).

Σύμφωνα με τη MMT μια κυβέρνηση που μπορεί να τυπώνει χρήματα:

Δεν χρεοκοπεί ποτέ αφού τυπώνει όσο χρήμα χρειάζεται για να πληρώσει τα χρέη της...

Μπορεί να πληρώνει μισθούς, συντάξεις και προμήθειες του δημοσίου χωρίς να χρειάζεται να εισπράττει έσοδα από τη φορολογία ή να δανείζεται με επιτόκια που ρυθμίζει η αγορά.

Το όριο εκτύπωσης χρημάτων το ορίζει το ύψος του πληθωρισμού, ο οποίος λογικά θα πρέπει να αυξάνεται όταν η οικονομία τείνει προς την πλήρη απασχόληση και παρατηρείται εξάντληση των διαθέσιμων οικονομικών πόρων.

Μπορεί να ελέγξει τον πληθωρισμό που προκύπτει από αύξηση της ζήτησης με τη φορολογία και την έκδοση ομολόγων, επιλογές οι οποίες απομακρύνουν τα χρήματα από την κυκλοφορία, παρόλο που η πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο ενδέχεται να μην υπάρχει πάντα λόγω μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων.

Δεν χρειάζεται να ανταγωνιστεί τον ιδιωτικό τομέα στην αναζήτηση ρευστότητας με ομολογιακές εκδόσεις (και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα ολάκερη).

Με απλά λόγια η Μοντέρνα Νομισματική Θεωρία αμφισβητεί την κλασσική οικονομική  άποψη πως οι δημόσιες δαπάνες πρέπει να χρηματοδοτούνται από τη φορολογία και δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα κρατικά έσοδα.  Αμφισβητεί επίσης τη διαπίστωση πως στο σύμπαν δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα.

Για περισσότερη ΜΜΤ βλέπε: Modern Monetary Theory

Η ΜΜΤ είναι μια επαναδιατύπωση νομισματικών θεωριών των αρχών του περασμένου αιώνα από τις οποίες είχε πάρει αρκετά στοιχεία ο Κέυνς οι οποίες στον ιστορικό κύκλο εξέπεσαν του συρμού και τώρα επανήλθαν στη μόδα.

Σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές λοιπόν το αμερικάνικο δολάριο, η Στερλίνα, το Ευρώ, το Γουάν  κλπ έχουν  αξία γιατί το κράτος μπορεί να πληρώνει μισθούς, συντάξεις και επιδόματα με αυτά.

Το σκεπτικό αυτό είναι το ίδιο με αυτά που έλεγαν τα στελέχη της εγχώριας "παλαβής" αριστεράς μέχρι που έγιναν εξουσία το 2015, μόνο που το ίδιο υποστηρίζει όλο το κατεστημένο του "Ύστερου καπιταλισμού της Ανατολής και της Δύσης".

Οι ωκεανοί ρευστότητας που έχουν ρίξει οι κεντρικές τράπεζες στις οικονομίες αυξάνουν τις "φούσκες" του χρέους, των χρηματιστηρίων και των ακινήτων, όχι όμως των τροφίμων και των ηλεκτρικών συσκευών λόγω συγκυριακών  προσαρμογών στα πλαίσια της  παγκοσμιοποίησης.

Με βάση της θεωρία αυτή  το ύψος του χρέους των νομισματικά κυρίαρχων κρατών δεν έχει καμιά σημασία όπως συμβαίνει αντιθέτως με το χρέος των ιδιωτών που πρέπει να αποπληρωθεί.

Η πρόσφατη εμπειρία δείχνει όμως πως όσες φορές το ιδιωτικό χρέος δεν μπορούσε να αποπληρωθεί, "χτύπησε" στις τράπεζες, οι ανακεφαλαιοποιήσεις των οποίων φορτώθηκαν στο δημόσιο χρέος που όπως εξηγήσαμε παραπάνω δεν έχει και μεγάλη σημασία γιατί μπορεί να αντιμετωπιστεί με εκτύπωση χρήματος.

Η εξέλιξη των ειδών στηρίχθηκε στην πρόοδο μέσω της  φυσικής επιλογής. Η εξειδίκευση με βάση το συγκριτικό πλεονέκτημα απέσπασε το άνθρωπο από την πρωτόγονη κατάσταση του καρποσυλλέκτη και η ανάγκη της εξασφάλισης του μέλλοντος μέσω της αποταμίευσης, οδήγησε στην καπιταλιστική έκρηξη...

Τώρα, χρεοκοπημένες εταιρείες εκδίδουν ομολογίες τις οποίες αγοράζουν μέσω των εμπορικών τραπεζών οι Κεντρικές Τράπεζες. Τράπεζες ανακεφαλαιοποιούνται σε βάρος των φορολογούμενων, οι οποίοι όμως δεν υπόκειται τα βάρη της αύξησης του δημόσιου χρέους γιατί οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν βάλει τα εκτυπωτήρια να κάνουν υπερωρίες…

Πρόκειται για χαώδεις και αντιφατικές καταστάσεις.

Η Μοντέρνα Νομισματική Θεωρία, με απλά λόγια, μοιάζει με την εγκυμοσύνη που προκύπτει από την όσφρηση του κρίνου ή την άποψη πως τα παιδιά τα φέρνει ο πελαργός και όχι η ικανοποίηση μιας ακατανίκητης επιθυμίας με την οποία μας έχει προικίσει η εξέλιξη των ειδών προκειμένου η φύση να μας "κλέβει" μωρά…

Σε κάθε ένα από τα χρηματιστηριακά κραχ του τελευταίου αιώνα κατέρρεαν οι μετοχές και καταφύγια ήταν τα μετρητά και τα ομόλογα…

Φοβάμαι πως τα μετρητά έχουν "δηλητηριαστεί" από τις παράδοξες νομισματικές πολιτικές και τα ομόλογα με αρνητική απόδοση είναι ασφαλή καταφύγια μόνο για "κατσαρίδες". Στο επόμενο κραχ λογικά η μπάλα θα πρέπει να πάρει τα μετρητά και τα ομόλογα  λόγω   κατάχρησης του προνομίου εκτύπωσης...

Υπάρχει ένας μηχανισμός πίσω από το φαινόμενο της οικονομικής δραστηριότητας που είναι ο ίδιος και όταν έχουμε να κάνουμε με έναν αγρότη που οργώνει το κτήμα του για να πουλήσει τη σοδειά και με ένα περίπλοκο συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (χρηματιστηριακό παράγωγο).

Βασικές παράμετροι της εξίσωσης με την οποία λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά (ταλάντωση μεταξύ απληστίας και πανικού) και  η σπανιότητα των πόρων. Σε σχέση με την ανθρώπινη συμπεριφορά ο Φρόιντ εντόπιζε σαν πρωταρχική αιτία τη λίμπιντο, ο Σοπενχάουερ τη βούληση της ζωής και οι νεοφιλελεύθεροι το κέρδος... Μοιάζει όλοι να προσπαθούν να περιγράψουν το ίδιο πρωταρχικό αίτιο της ζωής...

Μέχρι τις οικονομικές αποφάσεις να τις λαμβάνουν οι αλγόριθμοι και τις δουλειές να τις κάνουν τα ρομπότ, οι οικονομικοί κύκλοι θα  κινούνται μεταξύ "φούσκας" και κραχ. Αλλά όταν θα αποφασίζουν οι αλγόριθμοι κανείς δεν θα χρειάζεται τους ανθρώπους ούτε σαν καπιταλιστές, ούτε σαν προλετάριους...

Η γυναίκα του Λωτ...

Ας επανέλθουμε στο θέμα μας.

Όταν οι χρεοκοπημένες εταιρείες κρατιούνται στη ζωή χάρη σε μηδενικά και αρνητικά επιτόκια και οι υγιείς βγάζουν υπερκέρδη τα θεμέλιά τους "διαβρώνονται".

Παράλληλα, όταν τα δάνειά τους καταλήγουν στην Κεντρική Τράπεζα ως ενέχυρο για ρευστότητα, οι επιχειρήσεις κρατικοποιούνται με τέτοια μαζικότητα που θα ζήλευε και ο Λένιν. Τι άλλο σημαίνει η αθρόα αγορά ομολόγων του ιδιωτικού τομέα από τις Κεντρικές Τράπεζες παρά κρατικοποίηση;

Παράλληλα η σύγχυση χτυπάει "κόκκινο", οι αριστεροί κατηγορούν αυτό το μοντέλο (του μεγαλύτερου ελέγχου ιδιωτικής περιουσίας από το κράτος- Τράπεζα) για νεοφιλελεύθερο και οι καπιταλιστές, οι ιδιοκτήτες ακινήτων  και οι κερδοσκόποι παραζαλισμένοι από την άνοδο των μετοχών και της ακίνητης περιουσίας νομίζουν πως έχουν βρει την κότα που κάνει τα χρυσά αυγά, χωρίς να χρειάζεται καν τροφή και νερό...

Εδώ μέσα γίνονται Σόδομα και Γόμορα, όπως έλεγε και η Σαπφώ Νοταρά… Απομένει  η σπίθα που θα πυροδοτήσει το "μπουρλότο".

kostas.stoupas@capital.gr