Υπάρχει ενδεχόμενο χρεοκοπίας και Grexit;

Του Κώστα Στούπα 

Οι σχεδιασμοί  της κυβέρνησης και των Ευρωπαίων δανειστών που την στηρίζουν αναφανδόν με καιροσκοπικά κίνητρα  έχουν πέσει εντελώς έξω.

Πίστευαν πως αν δημιουργούσαν ένα "μαξιλάρι" ρευστότητας περί τα 24 δισ. ευρώ που θα κάλυπτε τα χρεολύσια της τριετίας 2019-21 οι αγορές θα πανηγύριζαν την επιστροφή στην κανονικότητα και θα έτρεχαν να μας δανείσουν ενώ οι επενδυτές θα έκαναν ουρά...

"Το ενδιαφέρον για επενδύσεις είναι τόσο μεγάλο που θα αναγκαστούμε να βάλουμε φίλτρα" είχε δηλώσει ο Υπουργός των Οικονομικών μη έχοντας προφανώς επαφή με την πραγματικότητα...

Μπορεί το δημόσιο να έχει καλυμμένα τα νώτα του μέχρι το 2021 καθώς το "μαξιλάρι" επαρκεί να καλύψει τις ανάγκες των 22,9 δισ. χρέους που λήγει μέχρι το ’22 αλλά δεν είχαν προβλέψει τη διάλυση του αδύναμου κρίκου που λέγεται τράπεζες.

Οι επενδυτές καθώς βλέπουν την αδυναμία που παρουσιάζει η οικονομία και την συνδυάζουν με τις καθυστερήσεις και αδυναμίες των τραπεζών να διαχειριστούν τα "κόκκινα" δάνεια τις έστησαν στον τοίχο και τις πυροβολούν...

Μοιραία προκύπτουν τα σενάρια για δραστικές τομές στη διαχείριση του τραπεζικού προβλήματος. Το επικρατέστερο από αυτά μιλάει για μια εταιρεία ειδικού σκοπού στην οποία οι τράπεζες θα μεταφέρουν "κόκκινα" δάνεια ύψους 10-15 δισ. ευρώ. Οι αγορές αντιλαμβάνονται πως για να  μπορεί μια εταιρεία να φορτωθεί με "κόκκινα" δάνεια θα πρέπει:

α) η εταιρεία ειδικού σκοπού να διαθέτει κεφάλαια τουλάχιστον ύψους του ποσού που καλύπτουν οι προβλέψεις που έχουν σχηματίσει οι τράπεζες για τα δάνεια αυτά. Αν οι τράπεζες ξεφορτωθούν τα ληξιπρόθεσμα σε τιμές χαμηλότερες των προβλέψεων θα πρέπει να καλύψουν τη διαφορά με κεφαλαιακές ενισχύσεις. Η περίοδος όμως δεν είναι καλή για να βγουν στις αγορές και είναι πολύ πιθανό να γίνει χειρότερη προσεχώς τόσο λόγω των εσωτερικών οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων όσο και των διεθνών.

β) Αν δεν βρεθούν ιδιώτες να βάλουν κεφάλαια για την εταιρεία ειδικού σκοπού θα πρέπει να το κάνει το κράτος ξεπερνώντας τις ενστάσεις των δανειστών. Του δημοσίου όμως παρά τα εικονικά πλεονάσματα δεν του περισσεύουν και τα μόνα κεφάλαια που υπάρχουν είναι το "μαξιλαράκι" των 24 δισ. ευρώ περίπου  για το χρέος που λήγει μέχρι το ’22.

Αν η κυβέρνηση αναγκαστεί να βάλει χέρι στο "μαξιλάρι" θα χρειαστεί να βγει στις αγορές νωρίτερα και με χειρότερους όρους. Μόλις διαφανεί πως ετοιμάζεται να βάλει χέρι στο "μαξιλάρι" τα επιτόκια θα εκτοξευθούν και το κλίμα θα επιδεινωθεί περαιτέρω.

Παρ’ όλα αυτά το σενάριο η Ελλάδα να κηρύξει στάση πληρωμών προς τους δανειστές μέχρι το 2022 είναι μηδαμινό. Αν όμως η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί μέχρι το ’22 η Ελλάδα θα χρειαστεί ένα νέο μνημόνιο...

Οι πολιτικές εξελίξεις που έχουν δρομολογηθεί στην Ευρώπη καθιστούν ένα νέο μνημόνιο ιδιαίτερα δύσκολο. Η Μέρκελ ήδη αποχωρεί ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα που πίεσε ασφυκτικά τους Ευρωπαίους να αποδεχτούν τα προηγούμενα τρία μνημόνια έχει αποχωρήσει ήδη. Στην θέση του βρίσκεται ένας δημαγωγός που σήμερα λόγω των εξελίξεων με την Τουρκία στηρίζει την Ελλάδα αλλά αύριο αν η Τουρκία αλλάξει στάση μπορεί να γίνει απρόβλεπτος...

Όλοι εντός και εκτός της Ελλάδας μετά την "κωλοτούμπα" του 2015 θεωρούν αφελώς  πως το σενάριο ενός Grexit έχει απομακρυνθεί οριστικά. Η στήλη πάντα επέμενε πως στον βαθμό που η χώρα δεν εκσυγχρονίζεται και δεν μεταρρυθμίζεται προκειμένου να συγκλίνει προς τον μέσο όρο της Ε.Ε. είναι πάντα με το ένα πόδι έξω από τον σκληρό της πυρήνα που είναι η ζώνη του ευρώ.

Μια χώρα εκτός του σκληρού πυρήνα και των οργάνων που λαμβάνουν αποφάσεις με τη δημόσια περιουσία υποθηκευμένη και υπό τη διαχείριση ενός Υπερταμείου που έχουν λόγο και οι δανειστές μοιάζει με αυτό που στην ιστορία προσδιορίζεται σαν προτεκτοράτο. Η οικονομική εξαθλίωση με την εθνική υποτέλεια συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα κοινωνικών και πολιτικών εντάσεων.
Η Ελλάδα είναι δύσκολο λοιπόν να κηρύξει στάση πληρωμών προς τους δανειστές μέχρι το 2022 αλλά θα είναι επίσης δύσκολο τότε να εξασφαλίσει παράταση της μιζέριας με ένα ακόμη μνημόνιο...

Αντιθέτως η στάση πληρωμών έχει ξεκινήσει αθόρυβα προς το εσωτερικό. Το τρίτο μνημόνιο με τη συνενοχή των δανειστών που βολεύτηκαν να επιδεικνύουν τον κ. Τσίπρα σαν τρόπαιο, ολοκλήρωσε την καταστροφή της οικονομίας και το μόνο που κατάφερε ήταν να παρατείνει τα προνόμια των πελατών της κομματοκρατίας.

Η κυβέρνηση παρουσιάζει δημοσιονομικά υπερπλεονάσματα γα να μοιράζει επιδόματα σε στοχευμένες κατηγορίες δυνητικών ψηφοφόρων μέσω της υπερφορολόγησης και της μείωσης των δημοσίων επενδύσεων.

Τη διετία 2015-17 που η μισθολογική δαπάνη του δημοσίου αυξήθηκε κατά 2 δισ. ευρώ οι δρόμοι δεν επισκευάζονται, τα σχολεία δεν επισκευάζονται, τα περιπολικά της αστυνομία δεν ανανεώνονται.

Όσοι έχουν την εμπειρία εταιρειών που οδεύουν σε χρεοκοπία γνωρίζουν πως τα πρόδρομα σημάδια δεν είναι οι καθυστερήσεις αποπληρωμής των πιστωτών ή των μισθών. Τα πρόδρομα σημάδια της χρεοκοπίας είναι η όλο και πιο συχνή έλλειψη αναλώσιμων όπως το χαρτί στις τουαλέτες, η γραφική ύλη, οι υπηρεσίες σεκιούριτι, η θέρμανση κλπ.  Μετά έρχονται οι καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών, οι μειώσεις μισθών, οι απολύσεις και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία, εφορία και τράπεζες...

Τουτέστιν, καθώς η οικονομία βουλιάζει, η αδυναμία κάλυψης των δημόσιων επενδύσεων από τον προϋπολογισμό θα επεκτείνεται μέχρι κάποια στιγμή να ακουμπήσει το "άγιο δισκοπότηρο" των μισθών και των συντάξεων. Όταν συμβεί αυτό οι εξελίξεις θα είναι απρόβλεπτες και καταλυτικές.

kostas.stoupas@capital.gr