Στις συμπληγάδες Κυπριακού και Προσφυγικού

Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου

Διάχυτη είναι η ανησυχία σε πολύ σοβαρούς διπλωματικούς κύκλους και στην Ελλάδα και στην Κύπρο για τη λύση που μεθοδεύεται στο Κυπριακό. Και δεν αποκλείουν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, να είχε πολύ ψηλά -αν όχι στην κορυφαία θέση- της ατζέντας του κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα την επιτάχυνση των εξελίξεων. Κάτι που διαφάνηκε και από την επίσκεψη Αναστασιάδη που ακολούθησε.

Γιατί προφανώς δεν μπορεί να είναι τυχαίο το γεγονός πως πριν καλά καλά απογειωθεί το Air Force One απο το Ελευθέριος Βενιζέλος, προσγειωνόταν (ελάχιστες ώρες μετά) το αεροσκάφος που μετέφερε τον πρόεδρο Αναστασιάδη της Κύπρου στην Αθήνα. Και είναι μάλλον προφανές, ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός ένιωσε αρκετά άβολα σε σχέση με τις απαιτήσεις που φέρεται να διατύπωσε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Με άλλα λόγια, ελαφρύνσεις για το Χρέος ανέμενε από τον Μπαράκ Ομπάμα ο Αλέξης Τσίπρας, Κυπριακό του ήρθε... Ή σε κάθε περίπτωση αντιλήφθηκε ότι τίποτε δεν παρέχεται δωρεάν... Ακόμα και τα φιλικά χτυπήματα στην πλάτη. Βεβαίως, ο πρόεδρος Αναστασιάδης δείχνει μάλλον διατεθειμένος να αξιοποιήσει τη συγκυρία που δημιουργεί για το Κυπριακό η αποχώρηση Ομπάμα από τον Λευκό Οίκο και η βούλησή του να αφήσει πίσω του ως έργο και την προώθηση της λύσης για την Κύπρο.

Μόνο που όπως γνωρίζουν πολύ καλά όσοι ασχολούνται με τη διπλωματία και τις διεθνείς σχέσεις, η λύση που σου προτείνεται κάθε φορά, όταν είσαι σε αδύναμη θέση, είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Και η τρέχουσα πρόταση μέσω Συνομοσπονδίας, που ακόμα βέβαια έχει αρκετές γκρίζες ακόμα ζώνες, εμπεριέχει τον κίνδυνο να προκαλέσει στο μέλλον μεγαλύτερα προβλήματα από εκείνα που θα επιλύσει και όχι μόνο σε σχέση με τις εγγυήσεις...

Σε κάθε περίπτωση είναι μάλλον εμφανές ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι διόλου ευτυχής που του προκύπτει βάρος απόφασης γα το Κυπριακό. Όμως βρίσκεται σε αρκετά δυσχερή θέση. Όπως σε δυσχερή θέση βρίσκεται πλέον και σε σχέση με το Προσφυγικό. Γιατί αν το Κυπριακό είναι ένα μείζον εθνικό ζήτημα, το Προσφυγικό έχει εξελιχθεί ήδη σε δυσεπίλυτο εθνικής σημασίας θέα και απειλεί να γίνει ακόμα μεγαλύτερο.

Ιδιαίτερα τη στιγμή κατά την οποία οι σχέσεις Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχει ορατός κίνδυνος να επιδεινωθούν και λόγω της στρατηγικής Ερντογάν και των σχεδίων του στο πλαίσιο του Οθωμανικού μεγαλοϊδεατισμού του, αλλά και λόγω των ενδεχόμενων πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη που μπορεί να ευνοούν το κλείσιμο της πόρτας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Η Ελλάδα είναι σε εξαιρετικά δυσμενή θέση, ο κίνδυνος να ζήσουμε δραματικές εξελίξεις σε σχέση με το Προσφυγικό και την επαπειλούμενη αύξηση των ροών από Τουρκία είναι ορατός, ενώ ήδη πλέον στα σημεία (νησιά) όπου υπάρχουν hot spots η κατάσταση είναι έκρυθμη καθώς πλέον και οι δύο πλευρές -τοπικές κοινωνίες και πρόσφυγες- έχουν ξεπεράσει τα όρια αντοχής και ανοχής.

Εκείνο που είναι ξεκάθαρο είναι ότι η Ελλάδα θα βρεθεί σε διπλωματικές συμπληγάδες. Και οι πιέσεις θα είναι μεγάλες. Θα είχε λοιπόν ενδιαφέρον να μαθαίναμε ποια ήταν τελικά η πραγματική ατζέντα της επίσκεψης Ομπάμα και στο τέλος της ημέρας αν δεν ήταν απλώς... εθιμοτυπική, τι πήραμε και κυρίως τι δώσαμε...

dimitris.papakonstantinou@capital.gr