Η Άμυνα θέλει συνέπεια

Του Άγη Βερούτη

Η Ελλάδα βρίσκεται ξανά σε ένα γεωπολιτικό σταυροδρόμι που, όσο κι αν προσπαθούμε να αγνοήσουμε με ευρωπαϊκές αναλύσεις και ευσεβείς πόθους περί "ασπίδας της ΕΕ", τελικά επανέρχεται με την αδυσώπητη συνέπεια της πραγματικότητας. 

Η γειτονιά μας δεν πρόκειται να εξευρωπαϊστεί από μόνη της επειδή το επιθυμούμε, ούτε η Τουρκία θα σταματήσει τις αναθεωρητικές της φαντασιώσεις επειδή εμείς θέλουμε να έχουμε την ησυχία μας. Κι έτσι, μέσα από τις δηλώσεις περί "γκρίζων ζωνών" και "στρατιωτικοποιημένων νησιών", οι απέναντι γείτονές μας, μας υπενθυμίζουν ότι εδώ και δεκαετίες ζούμε σε μια κατάσταση που για άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει μόνο στα εγχειρίδια στρατηγικών σπουδών.

Η Ελλάδα, ευτυχώς, δείχνει πλέον να συνειδητοποιεί ότι η ασφάλεια δεν είναι θεωρία. Δεν είναι εγχειρίδιο. Δεν είναι συνέδριο. Είναι κάτι που κοστίζει και, κυρίως, συντηρείται. 

Σε μια Ευρώπη που αφυπνίζεται βίαια με τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, τη μετατόπιση των ΗΠΑ προς τον Ειρηνικό και τη συνεχή εστία αντιπαράθεσης στη Μέση Ανατολή, η χώρα μας φαίνεται να γίνεται ξανά πάλι αυτό που ήταν πάντα: το απώτερο νοτιανατολικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι όταν είσαι το σύνορο, δεν έχεις την πολυτέλεια να φαντασιώνεσαι ότι κάποιος άλλος θα έρθει να φυλάξει τη δική σου επικράτεια.

Η απόφαση της ΕΕ να αφήσει την Τουρκία εκτός του νέου χρηματοδοτικού μηχανισμού SAFE, δεν ήταν απλή τεχνική λεπτομέρεια. Είναι δυστυχώς ή ευτυχώς η πρώτη φορά που η Ευρώπη αναγνώρισε ρητά ότι ένα κράτος που απειλεί στρατιωτικά ένα κράτος-μέλος της, δεν μπορεί ταυτόχρονα και να ζητάει ευρωπαϊκά λεφτά για την "ευρωπαϊκή ασφάλεια". Κι αυτό, όσο κι αν δεν λέγεται ανοιχτά, είναι μια σημαντική διπλωματική νίκη για τη χώρα και την κυβέρνηση.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι, για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες χαμένων ευκαιριών, η Ελλάδα αποκτά ένα συνεκτικό αμυντικό σχέδιο βάθους δεκαετίας. Ούτε αποσπασματικές προμήθειες της στιγμής, ούτε "να πάρουμε δυο-τρία-πέντε-δέκα αεροπλανάκια για να λέμε ότι κάτι κάναμε". Μιλάμε για πρόγραμμα. Για στόχους. Για €26 δισεκατομμύρια ευρώ αμυντικές επενδύσεις σε βάθος δεκαετούς σχεδίου. Για φρεγάτες, για αναβαθμισμένα μαχητικά αεροσκάφη, για συστήματα πολλαπλών εκτοξευτών νέας τεχνολογίας, για drones και αντι-drones, για ψηφιοποίηση της άμυνας και προηγμένα όπλα με τεχνητή νοημοσύνη και για αναδιάρθρωση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. 

Με άλλα λόγια: επιτέλους μια λογική αλληλουχία αμυντικών δομών που θυμίζει σοβαρό κράτος και όχι "ό,τι περισσεύει από τον προϋπολογισμό".

Κι αν κάποιος νομίζει ότι αυτά είναι πολεμοχαρή ή υπερβολικά, ας αναρωτηθεί το εξής απλό: ποια χώρα κατάφερε να αναπτυχθεί οικονομικά χωρίς να μπορεί να προστατεύσει την ίδια της την επικράτεια; 

Ποιος επενδυτής τοποθετεί τα χρήματά του σε περιοχή όπου μια κρίση μπορεί να κλιμακωθεί ραγδαία σε πολεμικό επεισόδιο μέσα σε μία νύχτα, και να τον εγκλωβίσει; 

Η άμυνα μιας χώρας όπως η δική μας δεν είναι κόστος. Είναι επένδυση όπως είναι οι υποδομές, όπως οι δρόμοι, οι γέφυρες, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια. Είναι προϋπόθεση ανάπτυξης. Είναι η αμυντική ασφάλεια που επιτρέπει σε έναν λαό να δουλεύει, να αναπνέει, να χτίζει, να δημιουργεί πλούτο. 

Φυσικά, τίποτα από αυτά τα παραπάνω δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ιδανική κατάσταση. Το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων λειτουργεί στα όριά του εδώ και χρόνια, με υποστελέχωση που δεν συνάδει με το επίπεδο απειλής που πιθανόν θα κληθούν να εξουδετερώσουν. 

Η κρατική αμυντική μας βιομηχανία κουβαλάει τα βαρίδια δεκαετιών, ανίκανων και άσχετων με το αντικείμενο διορισμένων διοικήσεων, και δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας των εργαζομένων τους, δεκαετίες κρατισμού, διαφθοράς και κακής διαχείρισης.

Τα αντιαεροπορικά μας συστήματα έχουν ηλικία που πλέον μετριέται όχι σε έτη αλλά σε δεκαετίες. Και στα νησιά, η θωράκιση που είχε μείνει πίσω τεχνολογικά οφείλει να γίνει όχι πιο βαριά, αλλά πιο έξυπνη: μικρά συστήματα, φορητά, υψηλής τεχνολογίας, δικτυοκεντρικά με πολλαπλασιαστές ισχύος βασισμένους στην τεχνητή νοημοσύνη, που ελαχιστοποιούν τον χρόνο αμυντικής αντίδρασης και προστασίας, αλλά και να συνεννοούνται άψογα με το αμυντικό δίκτυο των πιο εξελιγμένων όπλων μας, του στόλου και της αεροπορίας. 

Όμως μέσα σε όλα αυτά υπάρχει μια θετική μεταβολή που οφείλουμε να μην την αφήσουμε να περάσει απαρατήρητη: η Ελλάδα, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, έχει στα χέρια της ένα στρατηγικό αφήγημα το οποίο μπορεί να ακολουθήσει με συνέπεια. Κι αυτό το αφήγημα είναι απλό: η ασφάλεια της χώρας δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Δεν είναι ζήτημα κυβερνήσεων και κομματικών πεποιθήσεων των εκάστοτε κυβερνώντων. 

Είναι ζήτημα επιβίωσης του έθνους. 

Αν καταφέρουμε επιτέλους να διατηρήσουμε αυτή τη συνέχεια και συνέπεια, τότε ίσως η δεκαετία που έρχεται να είναι η πρώτη εδώ και πολλά χρόνια όπου η Ελλάδα δεν θα τρέχει πίσω από τις εξελίξεις, αλλά θα τις προλαμβάνει.

Όπως διαμορφώνεται η παγκόσμια γεωπολιτική πραγματικότητα, ο κόσμος μας διόλου δεν γίνεται πιο ασφαλής όσο περνάει ο καιρός. Το αντίθετο. 

Άρα, η Ελλάδα πρέπει να είναι πιο έτοιμη, πιο αξιόμαχη, πιο εξελιγμένη. 

Καλώς ή κακώς, αυτό το μάθημα θα έπρεπε να το είχαμε διαβάσει πολύ νωρίτερα. 

Τουλάχιστον τώρα, φαίνεται πως το μάθαμε.

agissilaos@gmail.com