Ο Τάφος

Του Άγη Βερούτη

Κάτι λιγότερο από 40 χρόνια πριν, κοιτάζοντας τα εναπομείναντα υπάρχοντα μιας γυναίκας που γεννήθηκε τον 19ο αιώνα σε κάποιο ελληνικό νησί (τα κοιτούσαμε μαζί με απόγονό της), διάβασα την μια και μοναδική επιστολή που η ίδια είχε διαφυλάξει ως κόρην οφθαλμού, μοναχή της, μέσα σε ένα σκονισμένο ξύλινο κουτί κοσμημάτων από σκούρο αφρικανικό ξύλο και φίλντισι, πιθανόν από την Αίγυπτο.

Η επιστολή ήταν δακτυλογραφημένη σε κατάλευκο μεταξωτό χαρτί και απευθυνόταν στην ίδια, "προς Κυρία Φιλίππα ....”. Τόσο καλά την είχε φυλαγμένη που το μεταξωτό χαρτί παρέμενε κατάλευκο παραπάνω από 60 χρόνια μετά την παραλαβή της.

Την επιστολή αυτή έλαβε η Φιλίππα μάλλον το Δεκέμβριο του 1921 και τη φύλαξε ως το θάνατό της, πιθανόν στη δεκαετία του ‘60.

Η επιστολή της μιας παραγράφου απευθυνόταν στην ίδια, από τον Ελληνικό Στρατό: 

• ο γιός της Αντώνιος Λ., είκοσι-κάτι ετών, σκοτώθηκε ηρωικά υπηρετώντας την Πατρίδα, στην Μάχη στον ποταμό Σαγγάριο, στις 29 του Αυγούστου του σωτήριου έτους 1921. Υπογράφων ήταν ένας υπηρεσιακός.

Η Φιλίππα ποτέ δεν πήρε πίσω τη σορό του γιού της που έστειλε να πολεμήσει για την Πατρίδα, ποτέ δεν έκανε νεκρώσιμη ακολουθία για αυτόν στο ξωκλήσι του νεκροταφείου του μικρού αιγαιοπελαγίτικου νησιού. 

Το σώμα του Αντώνη πιθανόν έλιωσε χωρίς φέρετρο, σε κάποιο λάκκο που σκάφτηκε βιαστικά για να αποθέσουν τις σορούς δεκάδων ή εκατοντάδων σκοτωμένων Ελλήνων Στρατιωτών μετά τη μάχη του Σαγγαρίου, για να μη τους φάνε τα τσακάλια. Μπορεί τα κόκκαλά του να μπερδεύτηκαν με εκείνα των υπόλοιπων νεκρών συμπολεμιστών του, ώσπου θα έλιωσαν κι αυτά.

Ίσως πάλι και να έμεινε άταφος λόγω της άτακτης υποχώρησης, και να τον έθαψαν μετά από μήνες οι στρατιώτες του εχθρού, ή μπορεί και το σώμα του να μην θάφτηκε ποτέ, και να έγινε τροφή άγριων ζώων.

Η επιστολή αυτή στο μεταξωτό χαρτί, για την γιαγιά Φιλίππα ήταν το σώμα του γιού της, και το ξύλινο κουτί με τα φιλντισένια τρίγωνα στο καπάκι ήταν ο τάφος του. 

Για πολλές εβδομάδες μετά, ίσως και μήνες, έβλεπα το φάντασμα του Αντώνη στον ύπνο μου. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, μού έλεγε "μη φοβάσαι” ή κάτι παρόμοιο.

_________

Κανείς δεν θα κατηγορήσει την Ελλάδα, ποτέ, ότι απέφυγε να πληρώσει φόρο αίματος στους πολέμους, που απετέλεσαν βασικό συγκολλητικό συστατικό των γενεών των Ελλήνων στα τελευταία τρεις χιλιάδες χρόνια.

Το 1932 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη, και μέσα του τοποθετήθηκαν τα οστά ενός αγνώστου στρατιώτη που η σορός του δεν επεστράφη στην οικογένειά του, πιθανότατα από τη μάχη στον ποταμό Σαγγάριο της Μικράς Ασίας.

Σκοπός του Μνημείου ήταν να αποδοθούν επιτέλους οι ταφικές τιμές με τελετουργία και συγκίνηση σε όλους τους εκατοντάδες χιλιάδες ή εκατομμύρια Έλληνες που πλήρωσαν ακριβά την σημερινή μας ελευθερία με το αίμα τους. Κυριολεκτικά με το αίμα τους.

Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη από ορισμένους αποκαλείται "ο Τάφος”, για να αποδώσει τις δικαιούμενες ταφικές τιμές στους αμέτρητους Έλληνες στρατιώτες που έδωσαν τη ζωή τους πολεμώντας για τους υπόλοιπους Έλληνες στις χιλιετίες, αλλά ποτέ δεν βρέθηκε η σορός τους, ή αν βρέθηκε δεν αναγνωρίστηκε, ή αν αναγνωρίστηκε δεν θάφτηκε όπως δικαίωναν οι θυσίες τους.

Ο Τάφος του Αντώνη, που πλήρωσε τον Αύγουστο του 1921 με το αίμα του τη σημερινή μας ελευθερία, είναι στην πλατεία Συντάγματος. Βρίσκεται κάτω από τη Βουλή των Ελλήνων και φρουρείται από τιμητικό άγημα της Προεδρικής φρουράς των Ευζώνων.

Εκεί μαζί του είναι θαμμένοι εκατομμύρια στρατιώτες που πλήρωσαν το υπέρτατο κόστος για όλους εμάς. Η απόλυτη θυσία τους, τους έχει μετατρέψει σε ήρωες και γίγαντες του Ελληνισμού, ακόμα και αν δεν ξέρουμε το όνομά τους.

Είναι το μεγαλύτερο νεκροταφείο της χώρας μας με εκατομμύρια ψυχές μέσα του. Η ιερότητα του χώρου, είναι αδιαπραγμάτευτη. Ο ιερός αυτός χώρος ανήκει στους νεκρούς που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα. Σε κανέναν άλλον.

Κάθε φορά που περνάω μπροστά από τον Τάφο αναλογίζομαι πόσα πολλά έδωσαν τόσοι πολλοί για να αναπνέουμε σήμερα όλοι εμείς, και θολώνουν τα μάτια μου.

Το πώς μπορούν κάποιοι να στήνουν παραστάσεις, ομιλίες, και σκηνικά με κεριά και μαραμένα λουλούδια πεταμένα στο πεζοδρόμιο για οποιονδήποτε λόγο, να βεβηλώνουν καθημερινά το Ιερότερο Μνημείο του Ελληνικού Έθνους, άνθρωποι που μάλλον δεν πιστεύουν καν στην έννοια του έθνους, με ξεπερνά... 

agissilaos@gmail.com