Γιατί πρέπει να διαφυλάξουμε τη συμμαχία Ελλάδας-Ισραήλ;

Του Άγη Βερούτη

Η Τουρκία δια στόματος Χακάν Φιντάν, σε συνέντευξή του στις 5 Οκτωβρίου 2025 στο δίκτυο TRT, δηλώνει ότι ανησυχεί για συμμαχίες γειτονικών κρατών, που την περιορίζουν. Στις επεκτατικές βλέψεις της και την "Πατρίδα της Καρδιάς της" όπως είχε εκφράσει σε ομιλία του ο Ερντογάν παλαιότερα για το Αιγαίο, ενώ στην TEKNOFEST της Κωνσταντινούπολης στις 17 Σεπτεμβρίου του 2025, δηλαδή πριν λίγες ημέρες, ο Ερντογάν ανέφερε ότι "δεν θα αφήσουμε ούτε ένα βότσαλο της Ιερουσαλήμ στο Ισραήλ!".

Από την πλευρά του, ο Φιντάν είπε χαρακτηριστικά: "Ένα από τα πιο σημαντικά από αυτά [τα θέματα] είναι οι ορατές και αόρατες περιοχές από τις οποίες περικυκλώνεται η Τουρκία. Οι ορατές περιοχές περικύκλωσης είναι περιοχές συμμαχιών που έχουν δημιουργηθεί εις βάρος της Τουρκίας". Επίσης προσέθεσε, "υπάρχουν περιοχές συμμαχιών που γίνεται προσπάθεια να δημιουργηθούν στη Μεσόγειο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Τις βλέπουμε και αναπτύσσουμε διπλωματικά μέτρα για αυτές. Αν δεν μπορέσεις να αναπτύξεις διπλωματικά μέτρα για συγκεκριμένα θέματα, τότε παραπέμπεις το θέμα στον στρατό σου, στα όργανα ασφαλείας, και συμβαίνουν περισσότερα πράγματα."

Η ευθεία απειλή περί στρατιωτικής επέμβασης από τον Φιντάν, πρώην αρχηγό των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών και νυν ΥΠΕΞ, φυσικά αφορά στην στρατηγική προσέγγιση Ελλάδος-Ισραήλ εδώ και 15 χρόνια, η οποία προσφέρει στρατηγικό βάθος στο Ισραήλ σε περίπτωση που η Τουρκία επιλέξει να κάνει πράξη τις εξαγγελίες της περί Ιερουσαλήμ, και στρατηγικό βάθος στην Ελλάδα σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να πάει παραπέρα τις απειλές της για επέκταση στη "Γαλάζια Πατρίδα” εντός Ελληνικής Επικράτειας.

Οι τουρκικές βάσεις σε Αλβανία, Λιβύη, κατεχόμενα Κύπρου και Συρία, που απειλούν στρατιωτικά Ελλάδα και Ισραήλ, δεν μπήκαν στη συζήτηση από τον Τούρκο ΥΠΕΞ.

Το παρόν άρθρο θα μπορούσε να τελειώνει εδώ, και να είναι πλήρες...

[*Καταλαβαίνω ότι ορισμένοι αναγνώστες ίσως αναρωτηθείτε αν αυτό το άρθρο αντίκειται στις αντιρρήσεις σας για την διαχείριση του Ισραήλ στη Γάζα. Σας προσκαλώ να αξιολογήσετε, αν οι θέσεις του παύουν να ισχύουν, λόγω Γάζας.]

___________

Αξίζει να πάμε βαθύτερα. 

Με το Ισραήλ μας συνδέει σύγκλιση συμφερόντων και πολιτισμική συγγένεια. Διαθέτει κοσμικό κράτος, ισχυρή κοινοβουλευτική δημοκρατία, σαφή τοποθέτηση υπέρ της τεχνολογικής προόδου και ανοιχτών αγορών. Δεν υπήρξαμε ποτέ εχθροί. Αντιθέτως, μοιραζόμαστε κοινές πηγές απειλής στη γειτονιά μας. Το ζητούμενο δεν είναι συναισθηματικό, είναι ψυχρά στρατηγικό: αλληλοσυμπλήρωση γεωπολιτικού βάθους, ώστε σε μια κρίση "να υπάρχει πατρίδα να γυρίσεις", όπως είπε ο Μιλτιάδης πριν τη μάχη του Μαραθώνα, στις 11 Σεπτεμβρίου του 490 π.Χ.

Στην άμυνα, η συνεργασία δεν είναι στα χαρτιά. Το εκπαιδευτικό κέντρο πτήσεων στην Καλαμάτα, που διαχειρίζεται η Elbit με πολυετή σύμβαση, είναι παραγωγική υποδομή που βγάζει καλύτερους ιπταμένους, ταχύτερα και οικονομικότερα, με ορίζοντα δεκαετιών. Στο ίδιο μοτίβο είναι τα κατευθυνόμενα βλήματα SPIKE σε διακλαδική αρχιτεκτονική, από ταχύπλοα μέχρι ελικόπτερα και χερσαίες πλατφόρμες, που πυκνώνουν το πλέγμα ακριβείας και πολλαπλασιάζουν τη δυνατότητα μιας Ασπίδας Αχιλλέα. 

Οι μισθώσεις UAV Heron για θαλάσσια επιτήρηση συμπληρώνουν την εργαλειοθήκη που κλείνει κρίσιμα κενά στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η διαλειτουργικότητα δοκιμάζεται κάθε άνοιξη στον "ΗΝΙΟΧΟ", όπου ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία και άλλοι συνεκπαιδεύονται μαζί μας και με την Ισραηλινή Αεροπορία. Κερδίζουμε διπλά, επιχειρησιακή τριβή σε σενάρια υψηλής έντασης και πολιτικο-στρατηγική ορατότητα μιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας με βασικό πυλώνα την Ελλάδα.

Στην ενέργεια, ο ηλεκτρικός διάδρομος Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας (EuroAsia/Great Sea Interconnector) είναι ο πιο χειροπιαστός τρόπος να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια. Με σημαντική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και στόχο 1-2 GW ανταλλαγών ισχύος, το έργο μπορεί να επιτρέψει εξαγωγές πράσινης κιλοβατώρας από την Ελλάδα και παράλληλα αξιοποίηση ισραηλινών/κυπριακών πόρων φυσικού αερίου σε μορφή ηλεκτρισμού. Ο EastMed μπορεί να έχασε πολιτική ώθηση λόγω τεχνικοοικονομικών και γεωπολιτικών δυσκολιών, αλλά ο πυρήνας της ιδέας επιστρέφει από εναλλακτικές διαδρομές: LNG μέσω Αιγύπτου, ενισχυμένες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, στοχευμένες συμφωνίες Αθήνας-Ιερουσαλήμ. Η ουσία δεν αλλάζει: διαφοροποίηση εφοδιασμού, μειωμένη εξάρτηση από μη-συμμάχους, αυξημένη στρατηγική ανθεκτικότητα.

Υπάρχει και η soft-power. Ο τουρισμός από το Ισραήλ προς την Ελλάδα ανεβαίνει σταθερά, τροφοδοτώντας κατευθείαν τις τοπικές οικονομίες από τη Ρόδο και την Κρήτη μέχρι την Αθήνα, παρά τον θόρυβο κάποιων. Στο εμπόριο, οι ελληνικές εξαγωγές προς το Ισραήλ ξεπερνούν το $1 δισ. δολάρια, με το καλάθι να βαθαίνει σε τεχνολογία, φάρμακο, χημικά, αγροδιατροφικά και ναυτιλιακές υπηρεσίες. Αυτό σημαίνει δουλειές υψηλής ειδίκευσης, φορολογικά έσοδα και κυρίως μεταφορά τεχνογνωσίας σε ελληνικές επιχειρήσεις και ελληνοϊσραηλινές κοινοπραξίες. 

Στην κλιματική ασφάλεια και την πολιτική προστασία, βλέπουμε κοινά έργα τεχνητής νοημοσύνης για έγκαιρη ανίχνευση πυρκαγιών με drones, αμοιβαίες αποστολές εναέριων μέσων και ομάδων, κοινές διαδικασίες. Σε μια χώρα που δοκιμάζεται κάθε καλοκαίρι από την κλιματική κρίση, ο μετρήσιμος αντίκτυπος είναι λιγότερα καμένα στρέμματα και περισσότερες σωσμένες ζωές.

Ας είμαστε ρεαλιστές: η περιοχή μας είναι διάστικτη με εστίες σύγκρουσης: θαλάσσιες ζώνες, αγωγοί, διασυνδέσεις και γείτονες που εμφανίζονται ακάλεστοι με πολεμικά πλοία, όπου διαβλέπουν κενό ισχύος. Ο αναθεωρητισμός εκφράζεται με συνθήματα "Γαλάζιας Πατρίδας" ή "από το ποτάμι ως τη θάλασσα". 

Η Ελλάδα κερδίζει όταν χτίζει δεσμούς με χώρες που μοιράζονται δημοκρατικά ιδεώδη, συμφέροντα σταθερότητας, τεχνολογική ατζέντα και ανοιχτές αγορές. 

Το Ισραήλ, με αμυντική αριστεία και ενέργεια που μπορεί να συνδεθεί με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας, είναι φυσικός σύμμαχος. Συνεκπαίδευση, κοινές υποδομές, επενδύσεις σε τεχνολογία και άμυνα, και  διασύνδεση αγορών (με την Ελλάδα ως πύλη για την ΕΕ) δημιουργούν σημαντικό κόστος ρήξης και όφελος συνέχειας. Αυτό αποτρέπει επαναλήψεις παράνομων Τουρκο-ΧΧΧΧ μνημονίων, είτε με λιβυκή είτε με συριακή προβιά.

Όμως χρειαζόμαστε θωράκιση του κεκτημένου. 

Πρώτον, θεσμοθέτηση και βάθος στις αμυντικές συνέργειες με διακρατικές συμφωνίες και μακροχρόνια συμβόλαια αμοιβαίας υποστήριξης και υποστήριξης κύκλου ζωής. Δεύτερον, αποπολιτικοποίηση των ενεργειακών διασυνδέσεων με σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο, διαφανή χρηματοδότηση και ευρωπαϊκή ομπρέλα. Τρίτον, πολλαπλασιασμός των τριγώνων πανεπιστημίων-startup-βιομηχανίας Ελλάδας-Ισραήλ σε τεχνητή νοημοσύνη, κυβερνοάμυνα, αγροτεχνολογία και υγεία, με ανταλλαγή ομάδων, κοινά ερευνητικά εργαστήρια και συμπαραγωγές. Τέταρτον, 12μηνη λειτουργία του διαύλου πολιτικής προστασίας: σχέδια, κοινές ασκήσεις, κοινό επιχειρησιακό δόγμα.

Η στρατηγική αξία αυτής της σχέσης δεν μετριέται σε υπογραφές και MW μόνο, ούτε χωράει στα όρια μιας κυβερνητικής θητείας. Μετριέται στην ικανότητα της Ελλάδας να σταθεί ως ασφαλές λιμάνι των δημοκρατιών της Ανατολικής Μεσογείου, στην άμυνα, στην ενέργεια, στην τεχνολογία, στην πολιτική προστασία. Και αν οι σύμμαχοι βρουν ευκαιρία για ένα μπάνιο κι ένα σουβλάκι στα νησιά μας, ακόμη καλύτερα: αυτό λέγεται ήπια ισχύς.

Κάθε κρίκος αυτής της αλυσίδας, από την Καλαμάτα και την Κρήτη, μέχρι τα SPIKE, τα Heron και τους αλγόριθμους έγκαιρης προειδοποίησης και την "Ασπίδα του Αχιλλέα" στο Αιγαίο, αυξάνει την απόδοση του εθνικού μας κεφαλαίου και μειώνει την τρωτότητα της χώρας. Το δίλημμα δεν είναι αν πρέπει να διαφυλάξουμε την ελληνοϊσραηλινή συμμαχία. Αυτό έχει απαντηθεί ήδη από τη ρητορική της Άγκυρας. 

Το αληθινό ερώτημα είναι εάν έχουμε την διορατικότητα να εμβαθύνουμε τις σχέσεις άμεσα για να αποδώσουν το δυναμικό τους εγκαίρως;

agissilaos@gmail.com