Νέος ΚΟΚ: Αναγκαία τομή ή άλλη μια θεωρητική μεταρρύθμιση

Του Άγη Βερούτη

Τις τελευταίες ημέρες πέρασε ο νέος ΚΟΚ σχεδόν στα ψιλά της ειδησεογραφίας, παρά το γεγονός ότι κάθε χρόνο ως χώρα χάνουμε πολλαπλάσιους ανθρώπους από όσους στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. 

Όμως, για κάποιους λόγους που δεν είναι ξεκάθαροι, δεν αντιμετωπίζουμε ισοβαρώς την ζωή των πολλών εκατοντάδων θυμάτων, νεκρών και ανάπηρων για την υπόλοιπη ζωή τους, που κατακρεουργούνται κάθε χρόνο στα τροχαία δυστυχήματα. 

Ποιος δεν έχει κάνει στο πλάι του δρόμου για να περάσει ένα μηχανάκι ντελίβερι που μπαίνει ανάποδα σε μονόδρομο; Ποιος δεν έχει κολλήσει πίσω από οδηγό που επιλέγει να πληκτρολογεί μηνύματα στο κινητό της ενώ προχωράει το αυτοκίνητο; Ποιος δεν έχει κοντοσταθεί σε πράσινο φανάρι διασταύρωσης επειδή κάποιος περνάει με "βαθύ πορτοκαλί" από την κάθετη οδό; Ποιος δεν έχει συναντήσει τον νταή που κορνάρει από πίσω στο πρώτο δευτερόλεπτο που ανάβει πράσινο στο φανάρι; Ποιος δεν έχει παγιδευτεί σε σοκάκι γιατί κάποιος άφησε το αυτοκίνητο στη μέση του δρόμου και πήγε να κάνει μια δουλειά;

Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας λοιπόν φιλοδοξεί με ένα συνδυασμό από αστυνόμευση, κάμερες και κλιμάκωση προστίμων να διορθώσει αυτό το τεράστιο πρόβλημα, αλλάζοντας την οδική συμπεριφορά μας. Αυτό ακριβώς μοιάζει να επισημαίνει ο αναγνώστης που μου έστειλε την παρακάτω επιστολή που παραθέτω αυτούσια [πλην του ονόματος του αποστολεα]. 

Φυσικά κανείς δεν περίμενε κάτι διαφορετικό από κάποιον σαν τον Κυρανάκη που έχει δείξει ότι ιδρώνει τη φανέλα ό,τι και αν του ανατεθεί.

"Αγαπητέ Άγη,

Είχα κάποτε διαβάσει ένα άρθρο ενός ψυχολόγου, στο οποίο αναφερόταν πως ο χαρακτήρας του ανθρώπου δεν αλλάζει μετά από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Μπορεί όμως να αλλάξει η συμπεριφορά του. 

Αναφέρω το παραπάνω με αφορμή την θέσπιση του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ). Εδώ και πολλές δεκαετίες, έχουν ψηφιστεί ΚΟΚ με την ελπίδα να βελτιωθεί η οδηγική συμπεριφορά, να μειωθούν οι παραβάσεις, ιδιαίτερα οι σοβαρές έτσι ώστε να προκύψει βελτίωση της οδικής ασφάλειας μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, των σοβαρών τραυματισμών και των θανάτων. 

Η Ελλάδα, με μία από τις υψηλότερες αναλογίες τροχαίων ατυχημάτων στην Ε.Ε., έχει ιδιαίτερη ανάγκη από μια σύγχρονη, λειτουργική και ουσιαστική οδική νομοθεσία. Ο νέος ΚΟΚ φαίνεται να επιχειρεί να διορθώσει τα κακώς κείμενα του παρελθόντος και να προσαρμοστεί στις νέες πραγματικότητες, π.χ. τεράστιος αριθμός αυτοκινήτων στους λίγους αστικούς, κυρίως, δρόμους, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, χρήση του κινητού, υψηλότερες μέσες ταχύτητες, όπου αυτό είναι εφικτό κ.α. Θα αλλάξει όμως ο νέος ΚΟΚ βαθιά ριζωμένες αντικοινωνικές και επικίνδυνες συμπεριφορές και νοοτροπίες?

Ο μέσος Έλληνας οδηγός θεωρεί ότι όταν βγει στον δρόμο μπαίνει σε μία αρένα για να μονομαχήσει. Πρέπει πάση θυσία να περάσει το δικό του έστω και αν κινδυνέψει το σύμπαν…

Ο μέσος δυτικο-ευρωπαίος οδηγός θεωρεί ότι συνυπάρχει ισότιμα με τους άλλους οδηγούς και ότι με την σωστή οδηγική συμπεριφορά θα μετακινηθεί με ασφάλεια και ηρεμία. 

Στην χώρα μας, οι παλαιότεροι ΚΟΚ φαίνεται να απέτυχαν παταγωδώς… Οι ποινές υπήρχαν θεσπίζοντας μεγάλα πρόστιμα, point system, αφαίρεση άδειας οδήγησης, αφαίρεση πινακίδων, δικαστήρια, αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκαν συστηματικά και με συνέπεια. Η αστυνόμευση ήταν πάντα ελλιπής και εστιαζόταν περιστασιακά σε "εύκολους στόχους”. Οι εξετάσεις για άδειες οδήγησης χαρακτηρίζονταν συχνά από χαμηλή ποιότητα. Η ορατή αστυνόμευση και οι εκπαιδευτικές καμπάνιες - στοιχεία απαραίτητα για την αλλαγή συμπεριφοράς παντελώς Απούσες.

Πολλοί οδηγοί θεωρούν τους κανόνες του ΚΟΚ απλά συμβουλευτικούς και κατά την βούλησή τους και όχι δεσμευτικούς! Έχει πλέον εγκαθιδρυθεί η πεποίθηση ότι "δεν θα με πιάσουν” ή "θα το σβήσω το πρόστιμο”. 

Για τα νέα παιδιά και τα σχολεία τι να πούμε; Η οδική παιδεία ουσιαστικά δεν διδάσκεται στα σχολεία και δεν προβάλλεται επαρκώς από τα ΜΜΕ ή την οικογένεια. Ο πατέρας ή η μητέρα οδηγός, μιλάει στο κινητό, βρίζει τους άλλους οδηγούς, δεν χρησιμοποιεί το φλας, περνάει με κόκκινο ή παραβιάζει το STOP… και το παιδί από μικρή ηλικία συνηθίζει σε αυτήν την πραγματικότητα την οποία και θα μιμηθεί όταν έρθει στο τιμόνι. 

Σε κάποιο σεμινάριο ασφαλούς οδήγησης, θυμάμαι να ρωτάει ο εισηγητής γιατί κάποιοι οδηγοί μηχανών δεν φοράνε κράνος. Και η απάντηση κάποιων ήταν: Μα είναι δικό μου το κεφάλι… Και ο εισηγητής τους ρώτησε στην συνέχεια: Τα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για τα έξοδα του νοσοκομείου και των κέντρων αποκατάστασης, η πιθανότητα, αν δεν σκοτωθείς, να μείνεις παραπληγικός ή τετραπληγικός, και να καταστρέψεις την ζωή της οικογένειάς σου που θα πρέπει να σε φροντίζει δια βίου? Μα τόσος εγωισμός… 

Ο νέος ΚΟΚ παρουσιάστηκε σαν πιο δίκαιος και αναλογικός. Προβλέπει διαφορετικά πρόστιμα με βάση τη σοβαρότητα και τη συχνότητα της παράβασης, εισάγοντας και την υποτροπή που πολλαπλασιάζει το ύψος των ποινών. Παράλληλα αυτοματοποιεί σε κάποιον βαθμό την βεβαίωση των παραβάσεων μέσω της σταδιακής εγκατάστασης σύγχρονων καμερών και ραντάρ που θα καταχωρούν και θα στέλνουν στο κινητό! την όποια παράβαση. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν επιτέλους θα εφαρμοστεί με συστηματικότητα και διάρκεια ή αν θα ξεφτίσει όπως οι προηγούμενοι. 

Θα αναγκάσει τον μέσο Έλληνα οδηγό να αλλάξει νοοτροπία και τρόπο οδήγησης σεβόμενος την δική του ασφάλεια αλλά και των άλλων? 

Η νομοθέτηση είναι μόνο το πρώτο βήμα. Η αλλαγή της οδηγικής συμπεριφοράς, όπως και κάθε πολιτισμικό χαρακτηριστικό, αλλάζει μόνο με παιδεία, συνέπεια και συλλογική απαίτηση για αλλαγή. Ο νέος ΚΟΚ, όσο σύγχρονος κι αν είναι, δεν μπορεί να φέρει αποτέλεσμα χωρίς πολιτική βούληση και κοινωνική συμμετοχή.

Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι τόσο αν ο ΚΟΚ είναι καλός, όσο αν εμείς είμαστε έτοιμοι να τον τηρήσουμε όλοι.

Με εκτίμηση
Δ. Θ.
 

Οικονομολόγος και οδηγός αυτοκινήτου και μηχανής τα τελευταία 43 χρόνια

ΥΓ Ένα μικρό δείγμα συστηματικής αστυνόμευσης έφερε αποτελέσματα στην παράνομη χρήση της ΛΕΑ. Ας προχωρήσουμε λοιπόν και στα άλλα!"

Αν μη τι άλλο, ο αναγνώστης στην επιστολή του λέει ξεκάθαρα ότι δεν αρκεί να έχουμε σωστούς νόμους. 

Πρέπει να τους τηρούμε κιόλας!

Ο καθένας για τον εαυτό του, ανεξάρτητα αν κάποιοι επιλέγουν να συμπεριφέρονται ως να ήταν όλος ο δρόμος δικός τους. 

Αυτούς θα τους πιάνουν οι κάμερες που θα μπουνε όπου πρέπει, όσο περνάει ο καιρός περισσότερες, ώσπου να μη μπορούν πλέον να σκοτώνουν τους υπόλοιπους και τον εαυτό τους. 

agissilaos@gmail.com