Πώς λύνεται Δημογραφικό και Συνταξιοδοτικό, μονοκοντυλιά

Του Άγη Βερούτη

Οι συντάξεις που πληρώνονται σήμερα στην Ελλάδα είναι αναδιανεμητικές. Αυτό σημαίνει ότι η σύνταξη καθενός από τους σημερινούς δικαιούχους, εκταμιεύεται από τις εισπράξεις των ασφαλιστικών ταμείων, που αφορούν σε εισφορές των σημερινών υπόχρεων συνταξιοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών.

Αντίστοιχα, όταν οι σημερινοί συνταξιούχοι ήταν ασφαλιζόμενοι, πλήρωναν τόσο εκείνοι και κυρίως οι εργοδότες των, ασφαλιστικές εισφορές οι οποίες υπερκάλυπταν τις τότε αποδιδόμενες συντάξεις των τότε συνταξιούχων. 

[σσ: Όποιος γνωρίζει επαρκώς το συνταξιοδοτικό πρόβλημα της χώρας μπορεί να πάει κατευθείαν στη αρχή του δεύτερου μέρους του άρθρου, μετά το διαχωριστικό ___ ]

Φυσικά τότε η αναλογία των εργαζομένων ήταν 7-8 εργαζόμενοι για κάθε συνταξιούχο, ενώ τώρα η αναλογία είναι πολύ χαμηλότερη, ίσως και στο μισό.

Για την όποια περίσσεια εισπραχθέντων εισφορών, έναντι απόδοσης συντάξεων, θα έπρεπε να είχαν δημιουργήσει ένα συνταξιοδοτικό υπερταμείο, όπου θα επενδύονταν αυτά τα χρήματα, ώστε κάποια στιγμή το σύστημα να μετατραπεί από Αναδιανεμητικό σε Κεφαλαιοποιητικό. 

Αυτό δεν έγινε ποτέ. 

Η περίσσειες εισφορών εξανεμίστηκαν από τις κυβερνήσεις του περασμένου αιώνα. Για πολλά χρόνια οι περισσευούμενες αυτές εισφορές καταθέτονταν, νομίζω άτοκα, στην Τράπεζα της Ελλάδος. Επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου νομοθετήθηκε να μπορούν να κατατίθενται και σε ιδιωτικές τράπεζες, και αυτές τότε πήγαν στην Τράπεζα Κρήτης όπου και χάθηκαν.

Μεταγενέστερα, τόσο ο αριθμός των συνταξιούχων όσο και το ύψος των συντάξεων ανέβηκαν κατακόρυφα. Το ύψος των συντάξεων, ήταν πλέον ολικώς ανεξαρτητοποιημένο, όχι μόνο από τις ατομικές εισφορές εκάστου ενός εκ των συνταξιούχων, αλλά ακόμα και από τις συνολικές εισπράξεις των ασφαλιστικών ταμείων.

Το αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να μην υπάρχουν πλεονάσματα εισπραχθέντων εισφορών, αλλά και με νόμο επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη να αναλαμβάνει το κεντρικό κράτος να συμπληρώνει το ποσό που έλειπε ανάμεσα στις εισπράξεις εισφορών και εκταμιεύσεις συντάξεων, αφού απορρίφθηκε αβλεπί η ασφαλιστική μεταρρύθμιση της επιτροπής Σπράου που θα προλάμβανε το πρόβλημα πριν σκάσει στο δημόσιο χρέος.

Αυτή η ψηφοθηρική τακτική χρησιμοποιήθηκε από τις κυβερνήσεις από το ‘93 και μετά ως τρόπος ψηφοθηρίας, όπου ο εκάστοτε υποψήφιος πρωθυπουργός έταζε μεγαλύτερες αυξήσεις συντάξεων άμα τη εκλογή του, ώστε να εξαγοράζει τις ψήφους των συνταξιούχων και έτσι να εκλέγεται. Ό,τι έλειπε το συμπλήρωνε ο κρατικός προϋπολογισμός είτε από εισπράξεις φόρων, είτε από δημόσιο δανεισμό.  Το ύψος των "παραπάνω" που συμπλήρωνε το κράτος, από το 1999 ως το 2014 πλησίαζε το συνολικό δημόσιο χρέος της Ελλάδος εκείνη τη χρονική στιγμή.

Αποκορύφωμα της ψηφοθηρικής χρήσης υποσχέσεων αυξήσεως των συντάξεων, ήταν η χρήση του προεκλογικού σλόγκαν "Λεφτά υπάρχουν!" από τον αλήστου μνήμης Γιώργο Α. Παπανδρέου που οδήγησε τη χώρα να εκδιωχθεί από τις διεθνείς αγορές κρατικού χρέους, και να πάει ικέτης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου υπό Ντομινίκ Στρως Καν.

_________________________________

Φτάνει η ιστορική αναδρομή τώρα. 
Ερχόμαστε στο προκείμενο.

Οι σημερινές συντάξεις είναι συχνά υψηλότερες από τους μισθούς στην αγορά. Αυτές πληρώνονται από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων, αλλά και από τους φόρους.

Εννοούμε φυσικά μόνο τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέως, καθώς οι ασφαλιστικές εισφορές του δημοσίου είναι απλά λογιστικές εγγραφές, και οι συντάξεις του δημοσίου πληρώνονται από το Δημόσιο ταμείο απευθείας, το οποίο γεμίζει μόνο με τους φόρους του ιδιωτικού τομέως. 

[σσ: Σε όσους τυχόν διαφωνήσουν με το τελευταίο παραπάνω, θυμίζω το γνωστό παράδειγμά μου: αν το Δημόσιο προσελάμβανε αύριο κάποιον, με 100% κρατήσεις και με €10 δισ. ευρώ μισθό το μήνα, εάν το δημόσιο ταμείο ξεκινούσε το μήνα με €0 ευρώ, στο τέλος του μήνα πάλι €0 ευρώ θα είχε, ακόμα και αν δεν πλήρωνε τίποτε άλλο στο μεταξύ. Τέλος συζήτησης.- ]

Επειδή όμως οι ασφαλιστικές εισφορές δεν επαρκούν για το πλήθος και το ύψος των συντάξεων που αποδίδονται, η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο και "πρωτιά" να έχει το υψηλότερο ποσοστό συμπλήρωσης του συνταξιοδοτικού μπάτζετ στον κόσμο, με -11% του ΑΕΠ.

Είναι πλέον ξεκάθαρο, ότι οι συντάξεις σήμερα πληρώνονται κατά 100% από τους σημερινούς εργαζόμενους και ασφαλιζόμενους της παραγωγικής οικονομίας, δηλαδή του ιδιωτικού τομέως.

Παλαιότερα, όταν οι συντάξεις δεν υπήρχαν ή δεν επαρκούσαν για να ζει κάποιος στα γηρατειά του, οι οικογένειες έκαναν πολλά παιδιά, μεταξύ άλλων και για να τους φροντίσουν μοιρασμένα τα παιδιά τους χωρίς να αποτελούν τεράστιο βάρος σε κανένα. Όμως με την έλευση των αναδιανεμητικών συντάξεων, δεν ήταν πια ανάγκη να κάνεις παιδιά για να σε φροντίσουν στο γήρας. 

Μάλιστα όσο λιγότερα παιδιά έκανες, τόσο περισσότερους πόρους από τα παιδιά των υπολοίπων θα έπαιρνες, μιας και η κατανομή ήταν όπως η φορολογία. 

Κάποιος δηλαδή που έχει 0 παιδιά και σήμερα είναι συνταξιούχος, εισπράττει ουσιαστικά από την αναδιανομή των παιδιών των άλλων. 

Έτσι δημιουργήσαμε ένα αντικίνητρο στο να κάνουν παιδιά, πιθανόν και υποσυνείδητα, στην Γενιά του Πολυτεχνείου που σήμερα έχει συνταξιοδοτηθεί. Αποτέλεσμα είναι το Δημογραφικό πρόβλημα. 

Αναφορικά στην αναδιανομή πόρων, όσοι έχουν δυο παιδιά και εισπράττουν δυο συντάξεις "χονδρικά πάνω-κάτω" συντηρούνται από τις εισφορές και τους φόρους των παιδιών τους, όσοι έχουν ένα παιδί και δυο συντάξεις συντηρούνται κατά το ήμισυ από τις εισφορές και τους φόρους του παιδιού τους, ενώ όσοι δεν έχουν κάνει κανένα παιδί, συντηρούνται από τα παιδιά των άλλων. Ποιών άλλων; 
Μα, εκείνων με 3 ή και περισσότερα παιδιά!

Αυτό καταλήγει σε ένα υποσυνείδητο κίνητρο για τον κόσμο, να μην κάνει πολλά παιδιά ώστε η αναδιανομή πόρων να είναι υπέρ της οικογένειάς τους, και να εισπράττουν εις βάρος όσων χάνουν.

Επειδή σε κάποιο βαθμό, αυτή η άδικη αναδιανομή εντείνει το δημογραφικό πρόβλημα, καθώς όσοι κάνουν παραπάνω από δυο παιδιά, έχουν να αφιερώσουν δικούς τους πόρους για να τα μεγαλώσουν και να τα αναθρέψουν σε μελλοντικούς φορολογούμενους και ασφαλιζόμενους, ώστε μετά εκείνοι να καταλήγουν να συντηρούν άγνωστους τρίτους που ποσώς δεν συνεισέφεραν στην συνέχιση της κοινωνίας. 

Λοιπόν, προτείνω κάτι που θα λύσει μονοκοντυλιά και το Συνταξιοδοτικό (-11% ΑΕΠ) αλλά και το Δημογραφικό το οποίο είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας σήμερα, και την απειλεί με αφανισμό σε λιγότερο από 50 χρόνια!

Ποια είναι η μονοκοντυλιά που προτείνω:

- Να συσχετιστεί το ύψος της αναδιανεμητικής σύνταξης, σε αναλογία με τον αριθμό των παιδιών δηλαδή μελλοντικών ασφαλιζόμενων και φορολογούμενων που ανασταίνει καθένας!

Για παράδειγμα, 
- όσοι έκαναν 2 παιδιά, θα παίρνουν την ίδια σύνταξη που παίρνουν σήμερα, καθώς αφιέρωσαν ατομικούς πόρους για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, και τα παιδιά τους πληρώνουν σήμερα εισφορές και φόρους που καλύπτουν το συνταξιοδοτικό κόστος των γονιών τους, μεσοσταθμικά (μέσοι όροι εδώ).

- όσοι έκαναν 1 παιδί θα έχουν μια μικρή μείωση, όχι πλήρως ανάλογη με την εξοικονόμηση πόρων που είχαν από το ότι δεν έκαμαν δεύτερο παιδί. Το ακριβές ποσοστό θα το βρουν οι αναλογιστές, αλλά έστω ας πούμε ότι θα έχουν -15% μικρότερη σύνταξη από εκείνους με τα 2 παιδιά.

- όσοι δεν έκαναν κανένα παιδί, για τους παραπάνω λόγους θα έχουν -25% μικρότερη σύνταξη από τους δίτεκνους. Πρώτον διότι όλοι οι πόροι τους παρέμειναν για δική τους χρήση σε όλη τη ζωή τους, και δεύτερον διότι δεν έφεραν διάδοχους φορολογούμενους-ασφαλιζόμενους στην κοινωνία για να καλύψουν τις επόμενες γενιές και να συνεχιστεί η χώρα, και τρίτον διότι επίσης οι ανάγκες τους είναι μικρότερες για να δικαιολογούν να επενδύουν οι σημερινοί ασφαλιζόμενοι και φορολογούμενοι ισόποσα με όσους στερήθηκαν για να μεγαλώσουν 1, 2 ή περισσότερα παιδιά!

- αναλογικά, όσοι έκαμαν 3 παιδιά (το 5% του πληθυσμού) θα λαμβάνουν 25% παραπάνω σύνταξη από εκείνους με 2 παιδιά, και όσοι έκαμαν 4 ή και παραπάνω (λιγότερο από 0,5% του πληθυσμού) θα παίρνουν 50% παραπάνω σύνταξη για τις θυσίες τους και γιατί τη σύνταξή τους ουσιαστικά την πληρώνουν τα ίδια τα παιδιά τους!

Εννοείται ότι θα αντιδράσουν όσοι συνταξιούχοι δεν έχουν κανένα ή ένα παιδί, όπως και θα χαρούν με την αναγνώριση όσοι αφιέρωσαν τη ζωή τους στην ανατροφή 2 ή περισσότερων παιδιών.

Και εκεί έχω τη λύση: 

- Η διαφοροποίηση δεν θα είναι άμεση, αλλά θα αφορά όλες τις μελλοντικές αυξήσεις των συντάξεων, και θα πρέπει να κατοχυρωθεί συνταγματικά, όπως η φοροαπαλλαγή της Ναυτιλίας. 

Έτσι αν κάποιος κάνει σήμερα 3 ή 4 παιδια προσβλέποντας και στην μελλοντική αντιστάθμιση του βάρους που θα σηκώσει για να συνεισφέρει στη συνέχιση της Ελλάδας, δεν θα έχει να φοβηθεί ότι θα έρθει ένας μελλοντικός Κατρούγκαλος ή ένας Σόιμπλε για να του αφαιρέσει εκείνο το οποίο θα θεωρείται δίκαιο και αναλογικό. Θα έχει συνταγματική κατοχύρωση.

Νομίζω ότι είναι ξεκάθαρο πώς αυτή η προσέγγιση λύνει το Δημογραφικό καθώς δημιουργεί ένα δωρεάν σήμερα οικονομικό κίνητρο στους νέους να κάνουν μεγάλες οικογένειες, και επίσης λύνει το πρόβλημα του -11% του ΑΕΠ από φόρους που πηγαίνει σε συμπλήρωμα των συντάξεων. 

Φυσικά, αν από το σημερινό 1,3 παιδί ανά μέση Ελληνίδα, φτάσει στα 2 παιδιά σε 4-5-10 χρόνια, το Δημογραφικό λύνεται για έναν αιώνα περίπου, ίσως και παραπάνω.

Επίσης ο μεγαλύτερος νεότερος πληθυσμός προσθέτει δυναμική στην οικονομία και τη χώρα, εκτινάσσει την ανάπτυξη και το ΑΕΠ, αυξάνει τον αριθμό των φορολογούμενων άρα για ίδιες ανάγκες του κράτους χρειάζονται χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές, ενώ οι σημερινοί συνταξιούχοι με 1 ή κανένα παιδιά δεν θα πληγούν σε κάτι, απλά δεν θα συμμετέχουν στις μελλοντικές Δημογραφικές Αυξήσεις Συντάξεων για λίγα χρόνια, ώσπου να θεραπευτεί το Δημογραφικό μας πρόβλημα.

Αν ήμουν στην κυβέρνηση, θα ξεκινούσα άμεσα να βρω συνεννόηση με τα υπόλοιπα κόμματα, τουλάχιστον όσα υποστηρίζουν ανοιχτά πως είναι τα πατριωτικά (πχ γιατί όχι και με Βελόπουλο, και με Λατινοπούλου, και σίγουρα με Σαμαρά και συν αυτώ, κλπ) για μια Εθνικής Σημασίας Συνταγματική αναθεώρηση, η οποία θα λύσει ταυτόχρονα το Δημογραφικό και το Συνταξιοδοτικό σε ελάχιστο χρόνο, μονοκοντυλιά!

Ότι είναι εθνικά επωφελές, είναι λαϊκά σημαντικό, και άρα είναι και ηρωικό!

ΥΓ: Έπονται και άλλες λύσεις για το Δημογραφικό, που θα μεταφέρω σε επόμενο άρθρο μου, για τον τρόπο που βελτίωσε η Γαλλία το δημογραφικό με φορολογικά κίνητρα, πριν αυτό γίνει μεγάλο πρόβλημα.

agissilaos@gmail.com