Ακριβοθώρητοι τεχνίτες, ακριβά σπίτια

Του Άγη Βερούτη

Τις προάλλες είχα μία συζήτηση με έναν φίλο, τον Ηλία, ο οποίος είναι τεχνίτης στην οικοδομή με 48 χρόνια εμπειρία (από 15 ετών εργάζεται). Η συζήτησή μας ήτανε γύρω από τους λόγους που οικοδομή στην Ελλάδα, έχει αυξημένο κόστος συγκριτικά με το κόστος ζωής των υπολοίπων πραγμάτων.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους συζητήσαμε πολύ, είναι το γεγονός ότι πλέον οι εξειδικευμένοι τεχνίτες της οικοδομής είναι δυσεύρετοι. Ένας καλός τεχνίτης πλέον έχει πολύ μεγαλύτερη ζήτηση από τον διαθέσιμο χρόνο του. Επειδή λοιπόν ξέρει ότι από τις 80-100 δουλειές που θα του εμφανιστούν στη διάρκεια του έτους, θα μπορέσει να διεκπεραιώσει το πολύ τις 60, επιλέγει φυσικά εκείνες που χρόνος και η εξειδικευμένη εργασία του θα αμειφθεί παραπάνω. Αποτέλεσμα είναι ότι η έλλειψη τεχνιτών αυτομάτως βγάζει από το κάδρο όσους πελάτες δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αδρά για τις εξειδικευμένες εργασίες, ή ακόμα και για χειρώνακτες εργάτες. 

Ένας από τους λόγους που μειώθηκε ο αριθμός των τεχνιτών στη χώρα μας ήταν φυσικά το ότι μετά τη χρεοκοπία η οικοδομική δραστηριότητα σχεδόν μηδένισε. 

Όσοι τεχνίτες από γειτονικές χώρες είχαν έρθει στην Ελλάδα για δουλειά και βρέθηκαν ημιάνεργοι, με την ίδια ευκολία που είχαν έρθει στην Ελλάδα, έφυγαν. Κάποιοι γύρισαν στις γειτονικές πατρίδες τους, κυρίως Αλβανία, Βουλγαρία και λίγο Ρουμανία (οι Πολωνοί είχαν φύγει πριν τη χρεοκοπία του 2010 ή αμέσως μετά).  Εκεί ξανάφτιαξαν τη ζωή τους, ενώ εμείς στην Ελλάδα τρώγαμε τις σάρκες μας με την υπερφορολόγηση και ακόμα τις τρώμε. Κάποιοι άλλοι πήγαν στη βόρεια Ευρώπη, όπου ήταν περιζήτητοι για την τέχνη τους, και καλοπληρωμένοι πολύ παραπάνω από όσο οι ανώτατοι δικαστικοί στην Ελλάδα. Ένας "μάστορας" (master) έμπειρος τεχνίτης στην εσπερία μπορεί να έχει και ημερήσια αμοιβή για τη δουλειά του €500-€700 μικτά. Δεν συζητάμε καν για την Αμερική, όπου όσοι τεχνίτες πήγαν προ δεκαετίας είδαν απολαβές διπλάσιες από αυτές που υπήρχαν στη βόρεια Ευρώπη. 

Μεταξύ αυτών λίγοι Έλληνες τεχνίτες μετοίκησαν σε Βρετανία και Γερμανία κυρίως όπου οργάνωσαν τη ζωή τους σε εντελώς νέα βάση. Κάποιοι άλλοι τεχνίτες άφησαν την οικογένειά τους στην Ελλάδα και ακολούθησαν τους Έλληνες πολιτικούς μηχανικούς και αρχιτέκτονες που πήγαν Ντουμπάι, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα, κλπ.

Οι περισσότεροι από τους εναπομείναντες Έλληνες τεχνίτες πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια ημιάνεργοι και καταστράφηκαν οικονομικά εκτός από όσους έπιασαν δουλειά ως μόνιμο προσωπικό σε κάποιο δήμο ή νοσοκομείο, ή μεταφέρθηκαν σε άλλου είδους δουλειά.  

Και έτσι ερχόμαστε στο 2021 που δειλά-δειλά ξαναξεκινάει η οικοδομή και οι ανακαινίσεις. Τότε, όσοι υπήρχαν ακόμα στα τεχνικά επαγγέλματα είδαν ξαφνικά να ανεβαίνει η ζήτηση ώσπου καμία διετία μετά οι δουλειές ήταν πλέον πολύ περισσότερες από τη δυνατότητα του τεχνικού δυναμικού να τις εκτελέσει. 

Στο μεταξύ, οι νέοι που συνήθως ξεκινάνε ως βοηθοί και φτάνουν στα 35 να γίνουν "μάστορες" δεν μπήκαν ποτέ από το 2010 ως το 2021, ενώ όσοι ήταν 3-5 χρόνια το ‘10 έφυγαν με μεγάλη ευκολία και άλλαξαν αντικείμενο. 

Και ερχόμαστε στο παρόν, όπου όλοι οι νέοι πλέον προσπαθούν να σπουδάσουν και να πάρουν ένα πτυχίο το οποίο συχνά δεν έχει καμία εφαρμογή στην αγορά εργασίας, ελπίζοντας πολλοί σε ένα διορισμό στο δημόσιο, ή την πρόσληψη σε κάποια πολυεθνική ή σε μια από τις 300-400 μεγάλες εταιρείες της Ελλάδας που έχουν λίγο υψηλότερους μισθούς. 

Οι περισσότεροι καταλήγουν ως τώρα σε δουλειά σεζόν που δίνει καλά μαύρα λεφτά και φιλοδωρήματα για ένα πεντάμηνο το χρόνο, και ταμείο ανεργίας τον υπόλοιπο χρόνο. 

Και ενώ πολλοί δεν έχουν ζήτημα να γίνουν σερβιτόροι και μπαργούμαν παρόλο το πτυχίο διεθνών σπουδών ή φυσικής, οι νεότερες γενιές θεωρούν τα τεχνικά επαγγέλματα υποδεέστερα από εκείνα του τουρισμού και των υπηρεσιών. 

Για να λέμε και του στραβού το δίκιο, το κράτος μόνο που δεν τους θεωρεί εξ ιδιώνυμου εγκληματίες, φοροφυγάδες, αντικοινωνικά επαγγέλματα και κοινωνικά παράσιτα!

Ή μάλλον τους αντιμετωπίζει με αυτό τον τρόπο, με αποτέλεσμα να φοβούνται οι νέοι να ακολουθήσουν τέτοια επαγγέλματα. 

Το οξύμωρο είναι ότι ενώ οι μάστορες τεχνίτες πλέον άνετα μπορούν με 15 ημέρες εξειδικευμένης χειρονακτικής δουλειάς το μήνα, πχ σε υδραυλικά ή πλακάκια ή ελαιοχρωματισμούς, να βγάλουν €4000-€5000 ευρώ ή και παραπάνω στην Αττική και ίσως 5%-10% λιγότερο στην επαρχία τουλάχιστον το χειμώνα, οι νέοι προτιμούν να δουλέψουν για €1500 το μήνα σεζόν πεντάμηνο, γιατί αν ακούσουν οι κολλητοί τους ότι έγιναν τεχνίτες και φτιάχνουν μονώσεις (με €300 μεροκάματο) θα τους κοιτάξουν με οίκτο και θα τους κουβεντιάζουν αρνητικά από πίσω τους. 

Άσχετα αν, οι μεν στα 30 τους θα έχουν σπίτι, αυτοκίνητο και μικρή επιχείρηση δικιά τους, ενώ οι άλλοι θα μένουν στο παιδικό τους δωμάτιο ως τα 35. 

Δεν ξέρω ποια είναι η λύση σε αυτό το προφανές πρόβλημα, όμως δεν βλέπω να έχει γίνει αντικείμενο της δημόσιας συζήτησης ακόμη. 

Ίσως θα έπρεπε ως κοινωνία να ξανακαλιμπράρουμε τι θεωρούμε καλή δουλειά και αξιοπρεπή και τίμια, και τι όχι…

agissilaos@gmail.com