Ποιο είναι το Master Plan του Τραμπ;

Του Άγη Βερούτη

Ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Scott Bessent την περασμένη εβδομάδα τάραξε τα νερά από το βήμα του Institute of International Finance Global Outlook Forum στην Ουάσιγκτον, εκθέτοντας με ξεκάθαρο τρόπο ποιο θα είναι το "Master Plan” της κυβέρνησης Τραμπ, για την εξισορρόπηση του παγκόσμιου εμπορίου.

Σημαντικός σε αυτό το πλάνο είναι τόσο ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου όσο και της Παγκόσμιας Τράπεζας, σύμφωνα με τις αρχικές ιδρυτικές τους αρχές, που καθορίστηκαν στο Bretton Woods τον περασμένο αιώνα. 

Κατά τον Bessent, αμφότεροι έχουν ξεφύγει σημαντικά από την αρχική αποστολή τους. "Το ΔΝΤ δημιουργήθηκε για να διασφαλίζει τη νομισματική σταθερότητα και να λειτουργεί ως τελευταίο καταφύγιο δανεισμού για χώρες σε κρίση. Σήμερα, όμως, έχει χάσει το επίκεντρό του, απασχολούμενο με πολιτικές που αγγίζουν την κοινωνική ανισότητα, το περιβάλλον και άλλα, σε βάρος της χρηματοοικονομικής πειθαρχίας και της βιωσιμότητας των οικονομιών," είπε.

Αντίστοιχα, η Παγκόσμια Τράπεζα, είχε την αποστολή να προωθεί την συνολική οικονομική ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας. Όμως, σύμφωνα με τον Bessent, εκτρέπεται σε ένα ευρύτερο φάσμα δραστηριοτήτων, παραβλέποντας την ανάγκη για ουσιαστική αναπτυξιακή στρατηγική που να εστιάζει στη βιώσιμη οικονομική πρόοδο των φτωχών χωρών και τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στις οικονομίες τους.

Ο Αμερικανός Υπουργός Οικονομικών τους παροτρύνει να εστιάσουν σε δύο άξονες: την επιστροφή στους ιδρυτικούς σκοπούς τους, και την επανασύνδεση της χρηματοδότησης που παρέχουν με πραγματικές μεταρρυθμίσεις που να οδηγούν σε ισορροπημένη ανάπτυξη των βοηθούμενων χωρών.

Το ΔΝΤ, είπε, θα πρέπει να πάψει να λειτουργεί ως μοχλός πολιτικής παρέμβασης σε τομείς που υπερβαίνουν το καταστατικό του, και να επικεντρωθεί εκ νέου στην επίτευξη της μακροοικονομικής σταθερότητας. Μόνο τότε θα μπορεί να βοηθήσει πραγματικά τις χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές κρίσεις, θέτοντας ως προαπαιτούμενο για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένες και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν την ισορροπημένη ανάπτυξη.

Αναφορικά στην Παγκόσμια Τράπεζα, επεσήμανε ότι πρέπει να δίνει έμφαση στη στήριξη βιώσιμων ενεργειακών επενδύσεων που θα διασφαλίσουν σταθερή και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη στις οικονομίες που το έχουν ανάγκη. 

Η μετάβαση σε καθαρές και αποδοτικές μορφές ενέργειας οφείλει να συνοδεύεται από επενδύσεις που να δημιουργούν υποδομές, θέσεις εργασίας και ευκαιρίες για τους λαούς των χωρών αυτών. Επεσήμανε επίσης την σημασία να ξαναμπεί η πυρηνική ενέργεια στο τραπέζι, ως λύση για την εξισορρόπηση της διαλειπόμενης φύσης της ηλιακής και αιολικής ενεργειακής παραγωγής! 

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη θέση της Κίνας στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Κατά την άποψή του, η Κίνα θα πρέπει να μεταβεί από το τωρινό μοντέλο ανάπτυξης της, το οποίο  βασίζεται κυρίως στη μεταποιηση και στις εξαγωγές, σε μια πιο ισορροπημένη οικονομία που να ενισχύει εξίσου και την εγχώρια κατανάλωση. 

Παράλληλα, αμφισβήτησε το κατά πόσο η Κίνα, ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, δικαιολογεί πλέον τον χαρακτηρισμό της ως "αναπτυσσόμενη χώρα" εντός των διεθνών οργανισμών, υποστηρίζοντας ότι αυτό οδηγεί σε αθέμιτα πλεονεκτήματα της εις βάρος των υπολοίπων. 

Πρότεινε τη σταδιακή απόσυρση των δασμών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, με προϋπόθεση τις αμοιβαίες υποχωρήσεις. Στόχος αυτών είναι η εξομάλυνση του παγκόσμιου εμπορικού περιβάλλοντος και η επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.

Οι θέσεις του Bessent προκάλεσαν συζήτηση μεταξύ των παρευρισκομένων στη διάσκεψη, στην οποία συμμετείχαν ηγετικές φυσιογνωμίες της παγκόσμιας οικονομίας, τραπεζίτες και πολιτικοί. Κάποιοι υποδέχθηκαν θετικά το αμερικανικό ενδιαφέρον για επανασύνδεση με τους διεθνείς θεσμούς, άλλοι ωστόσο ανησύχησαν για το ενδεχόμενο περιορισμού της ευελιξίας του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Ο Bessent ξεκαθάρισε ότι το δόγμα "America First" δεν σημαίνει "America Alone", αλλά βασίζεται στη συνεργασία, τον σεβασμό και τη διαφάνεια, ώστε να προχωρήσουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν το σύνολο της διεθνούς κοινότητας.

Αν τα σχέδια της κυβέρνησης Τραμπ ευοδωθούν, τότε:
- Η επιστροφή του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στον ιδρυτικό τους ρόλο θα διασυνδέει ξανά τη χρηματοδότηση χωρών σε κρίση με την υιοθέτηση πραγματικών μεταρρυθμίσεων και ισορροπημένης ανάπτυξης. Οι οικονομίες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες δεν θα δανείζονται πλέον χωρίς σοβαρούς όρους και προϋποθέσεις μεταρρυθμίσεων για υγιή μελλοντική πορεία.

- Η Παγκόσμια Τράπεζα θα δώσει έμφαση στη χρηματοδότηση ενεργειακών επενδύσεων που δεν θα εξαντλούνται στο περιβάλλον, αλλά θα γίνονται μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης, δημιουργώντας σταθερότητα και προοπτική για τις οικονομίες που το έχουν ανάγκη. 

Η πρόσβαση σε πολλή και φθηνή ενέργεια αποτελεί το βασικό συστατικό της ευημερίας των λαών κατά τον Bessent. Σε μια εποχή όπου οικονομική αβεβαιότητα και ανισορροπίες χαρακτηρίζουν τον πλανήτη, η συζήτηση που άνοιξε ο Bessent είναι στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος και επίκαιρη, καθώς για πρώτη φορά ξεκαθαρίζεται από επίσημα χείλη ένα συνεκτικό και στοχευμένο Master Plan για την διόρθωση των ανισορροπιών που έχουν προκύψει στον παγκόσμιο εμπορικό χάρτη. 

Η επιτυχία του Master Plan αυτού θα εξαρτηθεί και από τη βούληση των εταίρων της Αμερικής να στοχεύσουν προς ένα ισορροπημένο διεθνές οικονομικό μοντέλο, χωρίς υπερβολικά εμπορικά πλεονάσματα ή ελλείμματα, με υγιή κατανάλωση και μεταποίηση. 

agissilaos@gmail.com