Η αγανάκτηση Δημοσίου Υπαλλήλου

Του Άγη Βερούτη

"Αξιότιμε κύριε Βερούτη,
Φτάνει πιά……

Εδώ και πολλά χρόνια που λειτουργείτε σαν αρθρογράφος φαίνεται ξεκάθαρα πως στέκεστε "διαρκώς και με συνέπεια" απέναντι στην υπόσταση και το έργο των Δημοσίων Υπαλλήλων.

Και μάλιστα με αδικαιολόγητη, έως και υπερβολική κατά την άποψή μου εμπάθεια.

Καταλογίζετε, κατ’ επανάληψη, έλλειψη παραγωγικότητας, απουσία λογοδοσίας, αναξιοκρατία και ουσιαστικά αντιμετωπίζετε τους δημοσίους υπαλλήλους σαν "τεμπέληδες" ή "ανίκανους". Ακολουθείτε άκριτα, κάποια στερεότυπα και γενικεύσεις που βάζουν όλους τους δημοσίους υπαλλήλους στο ίδιο "τσουβάλι". Τους έχετε κατατάξει σαν έναν εύκολο στόχο αδίκως, που τελικά δεν διαχωρίζει τους εργατικούς δημοσίους υπαλλήλους από κάποιους που όντως δεν τιμούν το λειτούργημά τους.

Όμως, παραγνωρίζετε το γεγονός ότι χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, από τα εκατομμύρια που εργάστηκαν στο παρελθόν ή και εργάζονται σήμερα, εργάστηκαν και εργάζονται σκληρά, εξυπηρετούν τους πολίτες με ευγένεια και προσπαθούν να κάνουν την διαφορά.

Όμως, η στάση του μέσου πολίτη δεν είναι πάντα αθώα. Πόσες φορές οι πολίτες απαιτούν παράκαμψη των νόμων, ρουσφέτια και γενικότερα ενέργειες που εξυπηρετούν τα προσωπικά τους συμφέροντα, πολύ συχνά επηρεάζοντας αρνητικά το δημόσιο συμφέρον. Και μάλιστα, αν αρνηθεί ο δημόσιος υπάλληλος να συμπράξει, τότε "πέφτουν" τα μεγάλα μέσα και τα άνωθεν τηλέφωνα για να "σπρώξουν" μια κατάσταση.

Ο σύγχρονος Έλληνας, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έχει αναπτύξει μια παράδοξη στάση: κατακρίνει το κράτος για κάθε προσωπική του αποτυχία, αλλά την ίδια στιγμή αρνείται να αναλάβει τις δικές του ευθύνες ως πολίτης. Και σπεύδει στην κριτική και τη διαμαρτυρία ως άλλοθι για τις δικές του παραλείψεις ή παράλογες απαιτήσεις.

Η ευθύνη δεν βαραίνει, λοιπόν, το δημόσιο λειτουργό. Ο πολίτης αντιμετωπίζει την κρατική μηχανή σαν μια παντοδύναμη μητρική φιγούρα που οφείλει να φροντίζει και να του διορθώνει κάθε λάθος. Όταν κάτι πάει στραβά, ο Έλληνας δεν κοιτά πρώτα τι θα μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά [σσ: ο ίδιος], αλλά στρέφει αμέσως το βλέμμα προς το κράτος και απαιτεί λύσεις. Και εκεί αρχίζει η αντιπαράθεση και με τον δημόσιο υπάλληλο, ο οποίος θα πρέπει να έχει ένα "μαγικό ραβδί" για να δώσει την "ποθητή λύση", ακόμα και αν παραβαίνει τρεις-τέσσερεις διαφορετικούς νόμους και την εκτέλεση του καθήκοντός του.

Περιμένουμε από το κράτος να μας προστατεύσει από φυσικές καταστροφές, αλλά χτίζουμε αυθαίρετα μέσα στο δάσος ή στο ρέμα και δεν φροντίζουμε το περιβάλλον. Ζητάμε καθαρούς δημόσιους χώρους, αλλά πετάμε σκουπίδια όπου μας βολεύει. Θέλουμε ασφαλείς δρόμους, αλλά παραβιάζουμε συστηματικά τον ΚΟΚ. Δεν υπάρχει καμία συνέπεια, καμία προσωπική ανάληψη ευθύνης από τους πολίτες.

Υπάρχει άκρατος εγωισμός και απουσία κοινωνικής συνείδησης.

Ίσως το πιο ανησυχητικό φαινόμενο είναι η επικράτηση ενός ατομικισμού χωρίς ηθικά όρια. Ο καθένας λειτουργεί με βάση το προσωπικό του συμφέρον, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του το διπλανό του. Δεν μας ενδιαφέρει αν η συμπεριφορά μας βλάπτει τους άλλους, αρκεί να εξυπηρετεί εμάς.

Δεν υπάρχει σεβασμός στους θεσμούς, στους νόμους, στους συνανθρώπους μας. 

Στην ουρά μιας υπηρεσίας, αν βρούμε τρόπο να περάσουμε μπροστά, θα το κάνουμε χωρίς δεύτερη σκέψη. Στο δρόμο, αν μπορούμε να προσπεράσουμε παράνομα, θα το κάνουμε, ακόμα κι αν βάλουμε σε κίνδυνο άλλους. Η έννοια του "κοινού καλού" μοιάζει να έχει χαθεί για τους Έλληνες.

Η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει από τους πολίτες.

Δεν μπορούμε να απαιτούμε ένα καλύτερο κράτος, όταν εμείς οι ίδιοι λειτουργούμε ανεύθυνα. Ο δρόμος για μια πιο υγιή κοινωνία ξεκινά από την προσωπική μας στάση. Αν θέλουμε ένα κράτος που λειτουργεί σωστά, πρέπει να λειτουργούμε σωστά και εμείς. Αν απαιτούμε διαφάνεια, ας είμαστε πρώτοι εμείς ειλικρινείς στις συναλλαγές μας. Αν ζητάμε αξιοκρατία, ας πάψουμε να ψάχνουμε "μέσο" για να προχωρήσουμε.

Η ατομική ευθύνη είναι το θεμέλιο μιας οργανωμένης κοινωνίας. Χωρίς αυτήν, κανένα σύστημα, όσο άρτια σχεδιασμένο κι αν είναι, δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Και το ερώτημα που πρέπει να θέσουμε στον εαυτό μας είναι το εξής: Θέλουμε απλώς να διαμαρτυρόμαστε για ένα προβληματικό κράτος ή είμαστε έτοιμοι να γίνουμε υπεύθυνοι πολίτες που θα συμβάλουν σε μια πραγματική αλλαγή;

Ένα κράτος αντικατοπτρίζει την κοινωνία που το αποτελεί. Αν οι πολίτες είναι αδιάφοροι, εγωιστές και ανεύθυνοι, το κράτος θα είναι αναποτελεσματικό και διεφθαρμένο. Αν, αντίθετα, η κοινωνία λειτουργεί με υπευθυνότητα και απαιτεί πραγματική δικαιοσύνη, το κράτος δεν θα έχει περιθώριο να κάνει αλλιώς.

Η ευθύνη είναι αμφίδρομη. Το κράτος έχει την υποχρέωση να θεσπίζει δίκαιους κανόνες, να επιβάλλει τη νομιμότητα και να λειτουργεί με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. Αν όμως οι πολίτες δεν σέβονται τους νόμους, δεν απαιτούν λογοδοσία, αλλά αντίθετα συντηρούν τη διαφθορά και την ανομία με τη στάση τους και τα παράλογα αιτήματά τους, τότε το κράτος, όσο και να προσπαθήσει, δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά.

Άρα, η ρίζα του προβλήματος είναι κυρίως στον πολίτη. Το κράτος δεν είναι μια ξένη οντότητα, είμαστε όλοι εμείς. Αν αλλάξουμε εμείς, θα αλλάξει κι αυτό.

Ελπίζω, μετά από τα επιχειρήματα που σας ανέπτυξα, να περιορίσετε, επιτέλους, τις ανοίκειες επιθέσεις σας σε όλους εμάς που εκτελούμε δημόσιο λειτούργημα.
 
Ι.Π.

ΥΓ Έχω βεβαιότητα πως τίποτα από ό,τι σας γράφω δεν θα εμφανιστεί ποτέ στην
αρθρογραφία σας”

___________________________________

Πριν λίγες ημέρες έλαβα την παραπάνω καυστική επιστολή, που μου καταλογίζει προκατάληψη κατά των δημοσίων υπαλλήλων, και την οποία παρέθεσα αυτούσια, πλην ονόματος του/της επιστολογράφου.

Δεν θα μπω σήμερα στη διαδικασία να απαντήσω στα επιχειρήματα που αναφέρει, όμως νομίζω ότι αξίζει να διαβαστεί μια διαφορετική άποψη, από άνθρωπο που βιώνει την δυσλειτουργία του ελληνικού δημοσίου ως υπάλληλος αυτού έσωθεν.

Σίγουρα δεν αποδέχομαι ότι τσουβαλιάζω κανέναν, ούτε ότι είναι εμπαθή κάποια από τα επιχειρήματα που κατά καιρούς χρησιμοποιώ, για να παροτρύνω τη βελτίωση του Ελληνικού Δημοσίου. Κάθε άλλο, είμαι ο πρώτος που αναγνωρίζω όσα βήματα γίνονται για να βελτιωθεί η λειτουργία του. Δεν συμφωνώ με όλα όσα γράφει η επιστολογράφος, ούτε όμως και διαφωνώ με όλα.

Η όποια βελτίωση στο κράτος θα επέλθει από τη μείωση της πολυνομίας και της γραφειοκρατίας, και την εφαρμογή της πραγματικής αξιολόγησης καθενός δημοσίου λειτουργού, είτε αυτός καθαρίζει τους δρόμους, είτε βγάζει δικαστικές αποφάσεις.

agissilaos@gmail.com