Είναι καλύτερο να μην ασχοληθεί με εμάς ο Τραμπ

Του Άγη Βερούτη

Μετά τις ανακοινώσεις του αμερικανού προέδρου Τραμπ στην πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου του, για δασμούς 25% στα ευρωπαϊκά προϊόντα συντόμως, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπαίνει σε νέο κύκλο αβεβαιότητας, μαζί με τον Καναδά και το Μεξικό. 

Σύμφωνα με τον Τραμπ, "η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάστηκε για να προκαλεί μπελάδες στις ΗΠΑ". Αυτό αποκλίνει από την ως τώρα στάση των ΗΠΑ προς την ενωμένη Ευρώπη, και προφανώς σείει τις στενές σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των δύο μερών, οι οποίες πηγαίνουν πίσω περισσότερο από έναν αιώνα. 

Δεν γνωρίζουμε αν, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του αντιπροέδρου Βανς στην Ευρώπη, σηματοδοτείται μια νέα εποχή στις σχέσεις ΗΠΑ - Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου από φιλικές, εμπορικές και συμμαχικές, μπαίνουν σε τροχιά ήπιας αντιπαλότητας και αποσύνδεσης.

Φυσικά, οι πρώτες ενθουσιώδεις δηλώσεις περί ανεξαρτητοποίησης της Ευρώπης από τις ΗΠΑ, του επόμενου Γερμανού καγκελάριου, αμέσως μετά τα αποτελέσματα των γερμανικών ομοσπονδιακών εκλογών, πιθανόν να συνέβαλαν στη νέα αυτή ενασχόληση με την Ευρώπη και ανακοίνωση από τον πρόεδρο Τραμπ. 

Ας μη ξεχνάμε, όμως, ότι στις δύο σημαντικότερες βιομηχανίες τους, αυτοκινητοβιομηχανία και αεροπορική βιομηχανία, οι ΗΠΑ ήδη από την περασμένη δεκαετία έχουν εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για επιδοτήσεις προς την Ευρωπαϊκή Airbus και για το καθεστώς δασμών ή φόρων εισαγωγής αμερικανικών αυτοκινήτων, σε συνδυασμό με ενέργειες που ερμηνεύουν ως επιδοτήσεις της ΕΕ προς την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. 

Τουλάχιστον προς το παρόν, μοιάζει ότι η επιβολή τέτοιων υψηλών δασμών 25% απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργούσε πρόβλημα στην ήδη ασθμαίνουσα γερμανική οικονομία, το οποίο είναι θέμα χρόνου να μετασταθεί και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες που έχουν στενούς δεσμούς με τη γερμανική οικονομία.

Χωρίς να μπορώ να προβλέψω τι τελικά θα συμβεί, άλλωστε μια σκληρή διαπραγμάτευση πάντα ξεκινά με ακραίες θέσεις, τα εμπόδια στο εμπόριο με τις ΗΠΑ συνδυαστικά με την απώλεια του φτηνού (ως τις αρχές του ‘22) ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα μπορούσαν να σπρώξουν την Ευρώπη σε υφεσιακό σπιράλ. 

Φυσικά, οι Βρυξέλλες γνωρίζουν πιθανότατα με μεγαλύτερη ευκρίνεια πως θα επηρεάζονταν οι ευρωπαϊκές κρατικές οικονομίες από την ταυτόχρονη οικονομική πίεση μειωμένων εξαγωγών στις ΗΠΑ, και αυξημένου ενεργειακού κόστους. 

Νομίζω τα πράγματα δεν είναι ευοίωνα, για το πώς θα επηρεαστεί η ευρωπαϊκή οικονομία από τις αλλαγές πλεύσης της νέας αμερικανικής κυβέρνησης. 

Ενόψει συνομιλιών των ΗΠΑ απευθείας με τον Πούτιν για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, με εξαίρεση της ΕΕ από αυτές, σε συνδυασμό με τις παραπάνω προκλήσεις τόσο για εμπορική απομάκρυνση από τις ΗΠΑ μέσω δασμών, όσο και η ενεργειακή ακρίβεια που προκαλείται από την εξαίρεση των ρωσικών καυσίμων, αλλά και τη βιαστική αμυντική ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης που προανήγγειλε ο Βανς, δεν μπορούμε πλέον να προβλέψουμε με ασφάλεια τις πολυεπίπεδες αρνητικές επιπτώσεις. 

Δεν γίνεται εγκαίρως να αποφύγουμε να προκαλέσουν σημαντικούς κλυδωνισμούς στην ΕΕ, καθώς δεν έχει σχεδιαστεί κάποιο εναλλακτικό σχέδιο δράσης, ούτε έχει γίνει η ανάλογη προετοιμασία. 

Υποθέτω ότι από το αποτέλεσμα θα φανεί αν η Ευρώπη θα μπορέσει να αντιμετωπίσει έγκαιρα τις προκλήσεις αυτές, ή αν οι αλλαγές στις σχέσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ θα προκαλέσουν σημαντική ύφεση στην Ευρώπη που φυσικά θα επηρεάσει αρνητικά περισσότερο τις χώρες με υψηλό κρατικό χρέος, όπως η Ελλάδα. 

Προς το παρόν, αναμένουμε ποιο θα είναι το επόμενο θέμα που θα καταπιαστεί ο πρόεδρος Τραμπ, ελπίζοντας να μην έχει να κάνει με εμάς.

agissilaos@gmail.com