Έχασε το μέτρο η Τουρκία ή απλά υποτιμά τον Τραμπ;

Του Άγη Βερούτη

Για δεύτερη φορά στην τελευταία δεκαετία η Τουρκία "την έφερε” στους Αμερικανούς. Η πρώτη ήταν ξανά επί προεδρίας Τραμπ, της πρώτης θητείας του, όταν η Τουρκία μπήκε εντός Ιράκ και αποδεκάτισε τους Κούρδους συμμάχους των ΗΠΑ στη μάχη τους κατά της τρομοκρατίας του ISIS και του Ισλαμικού Κράτους. Αυτήν τη δεύτερη φορά η Τουρκία ήταν λιγότερο προσεκτική καθώς υποστήριξε φανερά με στρατιώτες της και μισθοφόρους την εκθρόνιση του Άσαντ από τους διάδοχους τζιχαντιστές του ISIS, οι οποίοι φαινομενικά θέλουν τον εκδημοκρατισμό της Συρίας. Αν είναι δυνατόν;

Φυσικά το πρώτο μέλημα της Τουρκίας ήταν η αποδυνάμωση των κουρδικών στρατευμάτων με καταστροφικά πλήγματα, οι οποίοι ήλεγχαν τις περιοχές της βόρειας Συρίας με τις οποίες συνορεύει. Τα κουρδικά στρατεύματα ήταν πολύ ισχυρότερα και πιο πολυάριθμα από τα κατάλοιπα των ισλαμιστών επιγόνων των ατάκτων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και του Χαλιφάτου που αιματοκύλησε την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής την προηγούμενη δεκαετία. Όμως οι Κούρδοι δεν μπορούσαν να αντιπαρέλθουν τον τακτικό στρατό και τους μισθοφόρους της Τουρκίας και έχασαν μέρος των εδαφών που ήλεγχαν, και σπρώχθηκαν προς τον νότο και ανατολικά.

Αυτή είναι η δεύτερη φορά που ο Ερντογάν νομίζει ότι έπιασε κορόιδο τον Τράμπ, και αυτό δεν είναι κάτι που ο Τραμπ θα άφηνε χωρίς να το επισημάνει προς μελλοντική αναφορά. Συγκεκριμένα είπε, όχι χωρίς σαρκασμό, ότι η Τουρκία έκανε "την έξυπνη κίνηση” να αποσταθεροποιήσει τη νοτίως προς αυτή χώρα και έτσι να επεκτείνει την κυριαρχία της.

Αν και πολλοί ερμήνευσαν αυτή την παρατήρηση ως εύσημα προς την Τουρκία, το στυλ που εκφράζει μάλλον ως προειδοποίηση θα έπρεπε να ακουστεί, καθώς μάλιστα εντός δυο ημερών οι ΗΠΑ υπερδιπλασίασαν τη στρατιωτική δύναμη που διατηρούσαν στις κατεχόμενες από Κούρδους μαχητές περιοχές της Βόρειας Συρίας.

Φυσικά εκτός από τους συμμάχους της Αμερικής η Τουρκία ανακάτεψε και την Ρωσία η οποία έχασε μια αεροπορική και μια ναυτική βάση στην Συρία. Αυτό μπορεί να της κοστίσει μελλοντικά τον εγκλωβισμό της εκτός Μεσογείου, καθώς όπως έχουμε ξαναπεί στο παρελθόν για τουλάχιστον το μισό κάθε έτους η μεταφορά των εμπορευμάτων και των πρώτων υλών της Ρωσίας υποχρεωτικά εξάγεται μέσω Μεσογείου λόγω παγώματος των βόρειων λιμανιών της πλησίον του Αρκτικού κύκλου.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, η κίνηση αυτή της Τουρκίας αφήνει όλους τους υπόλοιπους μόνο ζημιωμένους πλην της ιδίας. Ακόμη και η επιλογή ενός τζιχαντιστή για να βρεθεί επικεφαλής της χώρας αλλάζοντας λίγο το μήκος της γενειάδας του και βάζοντας κοστούμι ξεκάθαρα δείχνει ότι η Τουρκία που είχε ενεργά υποστηρίξει τον ISIS στο παρελθόν στοχεύει στην εκ νέου δημιουργία μιας κυβέρνησης δορυφόρου της εκτός των συνόρων της, πιστή στα ιδεώδη της Νεο-Οθωμανικής αναβίωσης με τη συμβολή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και των μεθόδων που κατέληξαν στην αποσταθεροποίηση της Λιβύης και την προσώρας αποσταθεροποίηση της Αιγύπτου προ λίγων ετών.

Όμως αυτήν τη φορά η Αδελφότητα δεν έχει απέναντί της τον Ομπάμα, αλλά τον Τραμπ ο οποίος δεν έχει τη φήμη ούτε ότι αρέσκεται να τον πιάνουν κορόιδο (για δεύτερη φορά μάλιστα), ούτε την προβλεψιμότητα που θα εξασφάλιζε μια στενή συνεργασία με τους γραφειοκράτες του Στέητ Ντιπάρτμεντ. 

Δεδομένου μάλιστα ότι η Τουρκία έχει ήδη εκφράσει κομπορρημονώντας ότι στοχεύει στην υπογραφή Τουρκοσυριακού Μνημονίου αναγνώρισης ΑΟΖ με την προσωρινή κυβέρνηση που θα περιλαμβάνει περιοχές εντός της επικράτειας της Κύπρου, εκτός από τις ΗΠΑ, την Ρωσία και την ίδια τη Συρία που κανείς δεν μπορεί να μαντέψει από τώρα αν θα κοπεί σε 4 ή 5 ή περισσότερα κομμάτια, οι σχεδιασμοί της Τουρκίας στοχεύουν και τον περιορισμό της σύνδεσης της κυπριακής με την ελληνική ΑΟΖ που θα εμποδίζει την ενεργειακή διασύνδεση των δυο με το υποθαλάσσιο καλώδιο που ήδη έχουν ανακοινώσει ως πρότζεκτ οι Γάλλοι.

Χωρίς να εξετάζει πιθανή αρνητική έκβαση των επεκτατικών σχεδιασμών της η Τουρκία, λογαριάζει χωρίς τον ξενοδόχο που ακούει στο όνομα Τραμπ, και ο οποίος είχε από χρόνια αποκαλύψει την επιθυμία του να βοηθήσει την Ευρώπη να απογαλακτιστεί από το ρωσικό φυσικό αέριο και ορυκτά καύσιμα μέσω ενός ενεργειακού διαδρόμου που (παρακάμπτοντας την Τουρκία) και θα περνούσε από τον Περσικό Κόλπο μέσω Συρίας σε Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα.

Η Τουρκία κόπτεται να γίνει ο αντικαταστάτης της Ρωσίας, έστω και μέσω διοδίων, στην ενεργειακή επικυριαρχία της Ευρώπης, παρά το γεγονός ότι μια ανεξέλεγκτη Τουρκία θα μπορεί να επιφέρει πλήγματα κατά της Ευρώπης όπως η Ρωσία επέφερε αρχικά με την εξάρτηση της Γερμανίας και κατόπιν με την επιχειρούμενη επέκτασή της μέσω του πολέμου κατά της Ουκρανίας.

Όλα αυτά θα ήταν πολύ τρομακτικά για την Ελλάδα αν δεν συμπεριλαμβάνονταν στην εξίσωση και 25 εκατ. Κούρδοι εντός τουρκικής επικράτειας, και άλλοι 15-25 εκατ. στις γειτονικές χώρες δηλαδή στο βόρειο Ιράκ, στη Συρία και στο Ιράν, οι οποίοι είναι ο μεγαλύτερος σε πληθυσμό λαός στον κόσμο, χωρίς δική τους χώρα!

Επίσης κάτι που ίσως δεν έχουν λογαριάσει οι στρατηγικοί εγκέφαλοι της Τουρκίας είναι η εκπεφρασμένη πρόθεση διακομματικών επιτροπών της Αμερικανικής Βουλής να διερευνήσουν τόσο τα περιουσιακά του Ερντογάν, όσο και το σκάνδαλο της τουρκικής Χαλκ Μπανκ της οποία η διερεύνηση από την Αμερικανική δικαιοσύνη βρίσκεται σε χειμερία νάρκη στη διάρκεια της προεδρίας των Δημοκρατικών στο πρόσφατο παρελθόν.

Τόσο μια εις βάθος αποκάλυψη πιθανών περιουσιακών της οικογενείας Ερντογάν, όσο και η αποκάλυψη τυχόν διαδρομών μαύρου χρήματος μέσω της Χαλκ Μπανκ θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν σοβαρά την Τουρκία, όχι όμως τόσο όσο η δημιουργία Κουρδικού κράτους στο μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας, σε περιοχές που οι Κούρδοι κατοικούν από αιώνες αν όχι χιλιετίες.

Και όλα αυτά με δανεικά συστήματα εξοπλισμών από Αμερική, Ρωσία, Γερμανία και Ισπανία, και ντόπια ντρόουν με Αυστριακούς κινητήρες (και προσφάτως Ουκρανικούς) και Καναδικούς ηλεκτρονικούς εγκεφάλους που είναι σε εμπάργκο από σχεδόν μια δεκαετία.

Φυσικά τίποτε από τα παραπάνω δεν είναι αιτία εφησυχασμού της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, ειδικά καθώς κανένας άλλος πλην της Ελλάδος δεν έχει τη διάθεση και το διεθνές πολιτικό κεφάλαιο να αναλάβει το ρόλο του προστάτη των χριστιανορθόδοξων πληθυσμών της Συρίας, ούτε να ακυρώσει πριν την υπογραφή του το προαναγγελθέν Τουρκοσυριακό Μνημόνιο, θέτοντας ξεκάθαρους όρους για οποιαδήποτε αναγνώριση οιασδήποτε μεταβατικής Συριακής Κυβέρνησης, με ύστατη απειλή ακόμα και το βέτο, αν δεν υπάρξουν εγγυήσεις από τον οποιοδήποτε αναλάβει, και δρακόντειες ρήτρες εναντίον του αν παραβει αυτές τις προκαταβολικές δεσμεύσεις (ως είθισται να κάνουν οι Ισλαμιστές όταν διαπραγματεύονται με μη Μουσουλμάνους).

Είναι άξια απορίας η μη-αντίδραση του Ισραήλ στο θέμα της Συρίας, προσώρας τουλάχιστον, εκτός αν ξέρει κάτι για την αντίδραση των ΗΠΑ την επομένη της τελετής παραλαβής της προεδρίας από τον Τραμπ. Εξάλλου η κυβέρνηση Ερντογάν τόσο και ο ίδιος έχουν εκφραστεί ενδελεχώς για την προσδοκία τους να εξαλείψουν το Ισραήλ από το χάρτη, πλην όσο τους εξυπηρετεί η αντιπαλότητά του με το Ιράν.

Όπως και αν έχει, η Συρία θα χωριστεί σε Σιιτικό και Σουνιτικό μέρος, πιθανόν Κουρδικό που θα ενωθεί με εκείνο του Βορείου Ιράκ και ποιος ξέρει αν θα κρατηθεί μια περιοχή που να εξυπηρετεί την ρωσική παρουσία με βάσεις, ή περισσότερα μέρη.

Νομίζω σύντομα, μετά τις 21 Ιανουαρίου, θα αποκαλυφθεί σιγά σιγά αν ο Τραμπ διασκεδάζει να τον πιάνει κορόιδο δεύτερη φορά ο Ερντογάν σε μια δεκαετία, ή έχει κάτι πιο ουσιαστικό στο νου του για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία, όπως προτείνουν οι Συμφωνίες του Αβραάμ που προξένεψε στο παρελθόν ανάμεσα στα Αραβικά κράτη του Κόλπου και το Ισραήλ, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ένας ενεργειακός διάδρομος προς την Ευρώπη.

Για όσους έχουν ακόμη απορία για την πρόθεση της Αμερικής να βοηθήσουν μια ακόμη φορά την Ευρώπη, αρκεί να θυμηθούν ότι η Αμερική με μια Ευρώπη ενεργειακά εκβιάσιμη έχει τον Ατλαντικό σύνορο και όχι γέφυρα μεταξύ συμμάχων και εμπορικών εταίρων.

Οψόμεθα.

Καλή χρονιά στο 2025!

agissilaos@gmail.com