Ισλαμοαριστερισμός και Αριστερά

Του Ανδρέα Μήλιου

Ο όρος "Ισλαμοαριστερισμός" χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια για να δηλώσει την πολιτικο-ιδεολογική συμμαχία μεταξύ αριστερών κινημάτων της Δύσης και ριζοσπαστικών, θεοκρατικών, ισλαμιστικών οργανώσεων, η οποία έχει ως στόχο την ήττα του καπιταλισμού. Ο όρος "Ισλαμοαριστερισμός" είναι μια σύλληψη των Βρετανών Τροτσκιστών του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος που, μέσω της συνεργασίας με το επαναστατικό Ισλάμ, επιδιώκουν την πτώση του καπιταλισμού. Στη Γαλλία ο όρος εμφανίστηκε αρχικά στα κείμενα του φιλοσόφου Πασκάλ Μπρυκνέρ. Η ιδεολογική αυτή παραφυάδα επικρίθηκε σφοδρά από πολλούς διανοούμενους ως μια "απελπισμένη προσπάθεια αποσαθρωμένων,  σάπιων, εγκεφαλικά νεκρών Μαρξιστών να  βγουν  από το σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας προσδενόμενοι στην ουρά του Ισλάμ" (Μισέλ Ουελμπέκ), ως "παραίτηση  από το Διαφωτισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία, την εκκοσμίκευση, την επιστήμη και την πρόοδο" (Μορίς Φρέιζερ) και ως ένα είδος "αντι-αμερικανικής θρησκείας" (Κλωντ Λεβί-Στρως). Οι λόγοι της παράταιρης αυτής συμμαχίας, στην οποία ακραιφνείς ιδεολογικοί υποστηρικτές των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών και της ισότητας των φύλων, όπως οι Αριστεροί, συμπορεύονται με κινήματα που δεν τρέφουν κανένα σεβασμό γι’ αυτά είναι πολλοί και αξίζει να αναφερθούν.  

Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, η σύμπραξη αυτή δεν βασίζεται σε κοινές ιδεολογικές αρχές και αξίες, αλλά σε μια στρατηγική συμμαχία απέναντι στους δύο κοινούς εχθρούς, στον δυτικό καπιταλισμό και στον δυτικό ιμπεριαλισμό, των οποίων τις ήττες επιδιώκουν τόσο η Αριστερά όσο και ο ριζοσπαστικός Ισλαμισμός. Κάποιοι την ονομάζουν συμμαχία καταπιεσμένων. Τα κίνητρα της μαρξιστικής και τροτσκιστικής Αριστεράς είναι ο Αντιδυτικισμός και ο Αντιιμπεριαλισμός γι’ αυτό και βλέπουν το ριζοσπαστικό ισλαμιστικό κίνημα ως "αιχμή του δόρατος" για μια εξέγερση που θα έχει ως αποτέλεσμα τις ήττες του δυτικού καπιταλισμού και της δυτικής, φιλελεύθερης δημοκρατικής τάξης. 

Ένας άλλος σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι, ιστορικά, η Αριστερά είναι ταυτισμένη με την υπεράσπιση των καταπιεσμένων λαών και την αντίσταση στην αποικιοκρατία. Στο πλαίσιο αυτό, το ζήτημα της Παλαιστίνης προβάλλεται συχνά από τους Αριστερούς ως σύμβολο αγώνα ενάντια στην καταπίεση των ισχυρών. Πολλοί  αριστεροί, εστιάζοντας στην ανισορροπία ισχύος μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης,  υποστηρίζουν άκριτα κάθε μορφή αντίστασης της δεύτερης, ακόμη και όταν αυτή εκφράζεται από κινήματα με ριζοσπαστικά θεοκρατικά και εγκληματικά χαρακτηριστικά, όπως η Χαμάς. Χωρίς να αναλογιστούν καθόλου γιατί ο πολυπληθέστερος αραβικός πληθυσμός της περιοχής δεν ενεπλάκη ενεργά κατά του Ισραήλ στην πρόσφατη πολεμική σύγκρουση της Γάζας. Στο βωμό της καταπίεσης από τους Ιμπεριαλιστές, η Αριστερά θυσιάζει τις  βασικές δημοκρατικές και προοδευτικές αρχές της (ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες, ισότιμη θέση της γυναίκας, δικαιώματα μειονοτικών ομάδων, κοινωνική δικαιοσύνη, κ.α.) σε μια αντίφαση που προβληματίζει σοβαρά κάθε λογικά σκεπτόμενο άνθρωπο για το αν εννοεί τις αρχές και τις αξίες της ή υποκρίνεται.  

Ένας τρίτος λόγος που συμβάλλει καθοριστικά στη στάση αυτή των Αριστερών είναι ο "πολιτισμικός σχετικισμός". Η άποψη, δηλαδή, πολλών Αριστερών, ότι δεν πρέπει να κρίνουμε τους άλλους πολιτισμούς με βάση τα  δυτικά πρότυπα. Η υιοθέτηση της άποψης αυτής οδηγεί, καταφανώς, σε αποσιώπηση ή υποβάθμιση ζητημάτων όπως η ανελεύθερη θέση και καταπίεση των γυναικών, ο μη σεβασμός της  διαφορετικότητας, η λογοκρισία, η θρησκευτική μισαλλοδοξία, κ.α. 

Ένας τέταρτος λόγος που ενισχύει την πολιτική αλληλεγγύη των Αριστερών προς τα ισλαμιστικά κινήματα είναι ο λεγόμενος "δυτικός ενοχικός λόγος". Η άποψη, δηλαδή, πολλών Αριστερών ότι ο νεοφιλελευθερισμός της Δύσης και οι ευρωκεντρικές και αμερικανικές αρχές του φέρουν ιστορική ευθύνη για όλες τις δυστυχίες των φτωχών λαών παγκοσμίως. Η άποψη αυτή είναι ανιστόρητη και μη ρεαλιστική, διότι παραβλέπει ηθελημένα όλους τους ισχυρούς τοπικούς παράγοντες (εθνοτικούς, φυλετικούς, ταυτοτικούς, θρησκευτικούς, εξουσιαστικούς, διαφθοράς και ισχύος) που συγκαθορίζουν καταλυτικά την ευημερία των λαών.

Ένας πέμπτος λόγος είναι  η συχνή υποστήριξη από την Αριστερά μανιχαïστικών και διπολικών απόψεων, όπως σοσιαλισμός εναντίον καπιταλισμού, καταπιεσμένος εναντίον καταπιεστή, αδύναμος εναντίον ισχυρού και Ανατολή εναντίον Δύσης. Στο ιδεολογικό αυτό πλαίσιο, όμως, χάνεται η πολυπρισματικότητα και πολυπλοκότητα των φαινομένων και των γεγονότων και η κριτική σκέψη χάνει κάθε αξία  μπροστά στην υποχρεωτική, υποκειμενική επιλογή στρατοπέδου.  

Ένας έκτος λόγος είναι το γεγονός ότι πολλοί Αριστεροί έχουν ενταγμένη στον αξιακό τους κώδικα την υποκρισία ως αρετή. Υποκρίνονται τους προστάτες των φτωχών και των αδυνάτων, αλλά οι ίδιοι απολαμβάνουν τα ελέη του καπιταλισμού. Σπουδάζουν σε φημισμένα πανεπιστήμια της Δύσης, εργάζονται ως  υψηλόμισθα στελέχη σε πολυεθνικές επιχειρήσεις ή σε φημισμένα πανεπιστήμια της Δύσης, εμπορεύονται και πλουτίζουν με τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου, στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά και όχι σε δημόσια σχολεία και κατοικούν σε συνοικίες και προάστια πλουσίων. Δεν είναι δε λίγες οι περιπτώσεις που Αριστεροί εξελίσσονται σε κακούς εργοδότες και εκμεταλλευτές του ανθρώπινου δυναμικού των επιχειρήσεών τους. Ειδικά στην Ελλάδα, η πλειονότητα των αστέρων του  καλλιτεχνικού  και πανεπιστημιακού χώρου καθιερώθηκε και πλούτισε με την υπέρμετρη προβολή και  τον διατυμπανισμό της αριστερής του ταυτότητας. Γιατί αλήθεια αυτή η αριστερή νομενκλατούρα, που πονάει το λαό, από τον οποίο προέρχεται, δεν ίδρυσε ποτέ ένα Κοινωφελές Ίδρυμα για να προσφέρει κοινωνικό  έργο στους αδυνάτους, όπως έκαναν και κάνουν οι εθνικοί ευεργέτες,  οι επονείδιστοι κεφαλαιοκράτες, οι εφοπλιστές και η Εκκλησία; 

Στην ελληνική Αριστερά, τέλος, η υποστήριξη προς την Παλαιστίνη έχει βαθιές ρίζες, οι οποίες συνδέονται με την αντιιμπεριαλιστική πολιτική που υποστηρίζει και την αντίθεσή της στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Η Χαμάς, παρά τον ριζοσπαστικό, αυταρχικό και τρομοκρατικό χαρακτήρα της, συχνά αντιμετωπίζεται ως αντιστασιακή δύναμη απέναντι στην ισραηλινή κατοχή. Η εστίαση στον γεωπολιτικό συσχετισμό και η ταύτιση με τον "καταπιεσμένο" οδηγεί σε μια στάση ανοχής και υποστήριξης, παρά το γεγονός ότι συγκρούεται με τις δημοκρατικές αρχές, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες, που υποτίθεται ότι πιστεύει. Ο μανιχαïσμός, η δαιμονοποίηση του αντιπάλου, η ζηλοφθονία, η υποκρισία και ο παρτακισμός είναι φαίνεται διαχρονικά τα κύρια βέλη στη φαρέτρα της Αριστεράς. Αυτά τα ελαττώματα πλήττουν σε σημαντικό βαθμό τις, κατά τα άλλα, ευγενείς προθέσεις της και καθιστούν την ιδεολογία της αναξιόπιστη.

Ο Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτωρ Πολιτειολογίας του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, οικονομολόγος με ειδίκευση στο μάρκετινγκ και συγγραφέας. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το τελευταίο του βιβλίο με τον τίτλο "Τα μυστικά των λογοτύπων" από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.