Τι συμβαίνει με την ολλανδική Nexperia;

Του Γεωργίου Ι. Μάτσου*

Ήταν στο ακόλουθο "ολλανδογερμανικό" οιονεί ανέκδοτο (οι δύο συγγενείς λαοί αγαπούν να αστειεύονται ο ένας με τον άλλον) στο πρώην Twitter που διάβασα για πρώτη φορά το όνομα της ολλανδικής εταιρίας Nexperia:

"- US: ‘Seize Nexperia’

- Netherlands: ‘That's crazy’

- US: ‘It will destroy the German automotive industry’

- Netherlands: ‘Say no more’".

Το ‘ανέκδοτο’ σχολίαζε καυστικά την εθνικοποίηση, αρχές Οκτωβρίου 2025, της μεσαίου μεγέθους (με κύκλο εργασιών περίπου 2 δις ευρώ) ολλανδικής εταιρίας κατασκευής μικροτσίπ Nexperia, με αιτία την ιδιοκτησία της από την κινεζική Wingtech, που την είχε εξαγοράσει από την ολλανδική Philips το 2019.

Να όμως που η μάλλον άγνωστη Nexperia είναι εντέλει τόσο σημαντική που, χωρίς τα τσιπάκια της, ολόκληροι κλάδοι της ευρωπαϊκής οικονομίας όπως η αυτοκινητοβιομηχανία θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα (βλ. την πλήρη ανακοίνωση της Ένωσης Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων).

Το οξύμωρο είναι, ότι η Ολλανδία εφήρμοσε τον 70 ετών νόμο της "Goods Availability Act" με υποτιθέμενο σκοπό, όπως ανακοίνωσε, να αποφύγει ελλείψεις στα προϊόντα της Nexperia ("The decision aims to prevent a situation in which the goods produced by Nexperia would become unavailable in an emergency."). Η εθνικοποίηση όμως πετυχαίνει το αντίθετο.

Η ίδια ανακοίνωση κάνει λόγο και για "safeguarding on Dutch and European soil of crucial technological knowledge and capabilities". Το ακριβές λεκτικό της επίσημης ανακοίνωσης έχει σημασία, διότι ρεπορτάζ του Reuters, που αναφέρει και αμερικανική εμπλοκή στην ολλανδική απόφαση, έχει ελαφρώς διαφορετικό λεκτικό: Αναφέρεται σε "worries about possible transfer of technology to its Chinese parent company, Wingtech". Η ελαφρά αλλά κρίσιμη διαφορά από την κυβερνητική ανακοίνωση είναι, ότι η μεταφορά τεχνογνωσίας δεν στερεί τον παραγωγό της από τη μεταφερόμενη τεχνογνωσία.

Εντέλει όμως, ο ένας εκ των δύο επισήμων στόχων της εθνικοποίησης, η διασφάλιση της προμήθειας μικροτσίπ, απέτυχε εν τη γενέσει της. Διότι η βασική παραγωγή των μικροτσίπ της Nexperia δεν γίνεται στην Ολλανδία, αλλά στην… Κίνα! Η οποία, όπως ανέφερε το Bloomberg, απαγόρευσε στις 14-10-2025 την εξαγωγή όσων προϊόντων η Nexperia κατασκευάζει εκεί.

Κάπως έτσι φθάσαμε στην κατάσταση που περιγράφει το "ανέκδοτο" της εισαγωγής.

Κανονικά ένα τέτοιο κεφάλαιο στον σινοαμερικανικό εμπορικό πόλεμο, θα έπρεπε να αποτελεί κεντρικό αντικείμενο ενασχόλησης του διεθνούς οικονομικού και όχι μόνον τύπου επί εβδομάδες. Φαίνεται όμως ότι μόνον το Bloomberg δημοσίευσε την πολύ σημαντική κινεζική αντίδραση.

Η συγκυρία εθνικοποίησης της Nexperia αποκαλύπτει, ότι η επιβολή κινεζικών εξαγωγικών περιορισμών στις σπάνιες γαίες, που έγινε γνωστή στις 9-10-2025, είναι μεταγενέστερη της έναρξης, στις 30-9-2025, της εθνικοποίησης της Nexperia. Εφόσον λοιπόν στην ολλανδική απόφαση να εθνικοποιηθεί η Nexperia συνέβαλαν οι ΗΠΑ, η επιβολή περιορισμών στις σπάνιες γαίες ίσως αποτελεί αντίδραση της Κίνας στην εθνικοποίηση.

Η αμερικανική πίεση κατά της Nexperia φέρεται να ξεκίνησε τον Δεκέμβριο 2024, όταν η αμερικανική κυβέρνηση ενέταξε τη μητρική Wingtech και τις θυγατρικές της στη λεγόμενη "Entity List". Πρόκειται για λίστα μη αμερικανικών επιχειρήσεων με απαγορεύσεις πρόσβασης σε αμερικανική τεχνογνωσία και εξαρτήματα.

Ενώ όμως η αμερικανική ένταξη στην "Entity List" στόχευε στον περιορισμό της πρόσβασης σε αμερικανικά εξαρτήματα, η επίσημη στόχευση της ολλανδικής εθνικοποίησης ήταν εντελώς αντίστροφη: Η διασφάλιση της προμήθειας μικροτσίπ στην Ολλανδία και στην Ευρώπη. Ο περιορισμός της πρόσβασης μιας εταιρίας σε τεχνογνωσία δεν συμβαδίζει με τον στόχο διασφάλισης μελλοντικών προμηθειών από αυτή την εταιρία.

Μάλιστα, το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα (διακοπή προμηθειών) που προκλήθηκε δια της εθνικοποίησης, ίσως καταστεί μόνιμο, καθώς η Nexperia, ελλείψει εμπορεύματος για τους πελάτες της, κινδυνεύει να κλείσει.

Οπωσδήποτε γνώριζαν στην Ολλανδία πριν την εθνικοποίηση, ότι η παραγωγή των μικροτσίπ της Nexperia γίνεται κυρίως στην Κίνα και, συνεπώς, η Κίνα μπορούσε να αντιδράσει με διακοπή της προμήθειας μικροτσίπ. Ίσως βέβαια επηρέασε την απόφαση η αποικιοκρατική νοοτροπία που υπορρήτως διέπει δυτικές ενέργειες έναντι μη δυτικών κρατών, την οποία η στήλη συχνά επικρίνει διότι θεωρεί δεδομένο ότι τα μη δυτικά κράτη έχουν τάχα υποχρέωση να υπακούν στα δυτικά κελεύσματα.

Μόνον πάντως η αποτροπή της μεταφοράς τεχνογνωσίας δια της Nexperia προς την Κίνα δικαιολογούσε ρεαλιστικά μια τέτοια εθνικοποίηση. Περίπτωση στην οποία η αντιφατική αιτιολόγηση περί διασφάλισης προμήθειας των μικροτσίπ της Nexperia, δεν μπορεί να ισχύει: Αν τα τσιπάκια της Nexperia περιέχουν τεχνογνωσία τέτοια, που έπρεπε η Ολλανδία να διασφαλίσει την προμήθειά τους, τότε δεν ετίθετο ζήτημα κλοπής αμερικανικής τεχνογνωσίας.

Αν πιστέψουμε πάντως κινεζική πηγή, οι ΗΠΑ δεν κινδυνεύουν με κλοπή τεχνογνωσίας από τη Nexperia, καθώς η τεχνογνωσία τής τελευταίας εκτοξεύτηκε υπό κινεζική ιδιοκτησία: Από 10-15 ευρεσιτεχνίες ετησίως μέχρι το 2019, έφθασε τις 95 το 2023 και τις 110 το 2024. Τι αμερικανική τεχνογνωσία να κλέβει η Nexperia, αν παράγει τόση δική της;

Ώστε τελικά κανένας λόγος εθνικοποίησης που επικαλέστηκε επίσημα ή ανεπίσημα η Ολλανδία δεν ισχύει; Εν τοιαύτη περιπτώσει το ερώτημα είναι, γιατί εθνικοποιήθηκε η Nexperia, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τόσο τη βιωσιμότητα της ίδιας της εταιρίας, όσο και την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία και τους λοιπούς Ευρωπαίους πελάτες της Nexperia.

Ίσως η απάντηση να μην χρειάζεται εντέλει ιδιαίτερη ανάλυση, παρά κρύβει μόνον αυτό που ο Π. Μολυβιάτης αποκαλούσε "αγνή και άδολη ανοησία": Όπως η Ευρώπη σύναψε ανοήτως μια εντελώς ετεροβαρή εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, ή όπως ο γ.γ. του ΝΑΤΟ αποκαλεί δημοσίως τον Τραμπ "daddy", ίσως με την ίδια λογική η Ολλανδία έπραξε απλώς αυτό που της υπέδειξαν οι ΗΠΑ, αδιαφορώντας για τις συνέπειες επί της ολλανδικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Έτσι, η εθνικοποίηση της Nexperia δείχνει μάλλον να είναι άλλη μία σπασμωδική κίνηση της Δύσης στην προσπάθειά της να ανακόψει την κινεζική επέλαση στην τεχνολογία των ημιαγωγών.

Σπασμωδική, όπως οι αμερικανικοί δασμοί ύψους 100%, που αποδείκνυαν πόσο δυσκολεύονται οι ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν την Κίνα στο πεδίο των σπανίων γαιών. Μάλιστα, το συντηρητικής κατεύθυνσης National Interest, προαναγγέλλει υπαναχώρηση των ΗΠΑ από τους δασμούς, διότι η Κίνα έχει, σε αντίθεση με τον δυτικό κόσμο, την ευχέρεια να επιβάλει στους υπηκόους της να ανεχθούν τον οικονομικό πόνο που θα προξενήσει η σύγκρουση με τη Δύση.

Ο βαθμός ανοησίας που δείχνει να διέπει την εθνικοποίηση της Nexperia εκφράζεται λοιπόν ιδανικά με το ολλανδογερμανικό ανέκδοτο της εισαγωγής, που αποτυπώνει εξαιρετικά την αυτοκαταστροφική διαχείριση του τεχνολογικού ανταγωνισμού στην Ευρώπη και στη Δύση. Η ανάγκη για συνολική αλλαγή πορείας παραμένει πιο επείγουσα από ποτέ.

* Δ.Ν., Δικηγόρος