Ιχνηλατώντας τις δηλώσεις της κ. Λάουρας Κοβέσι

Του Λέανδρου Ρακιντζή*

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (European Public Prosecutor’s Office) αποτελεί ανεξάρτητη και αποκεντρωμένη εισαγγελική αρχή της Ε.Ε. με αρμοδιότητα  να διενεργεί, να διώκει και να παραπέμπει στη δικαιοσύνη εγκλήματα κατά του προϋπολογισμού της Ε.Ε. ή σοβαρές διασυνοριακές απάτες στο τομέα του ΦΠΑ. Επί του παρόντος μόνον οι εθνικές αρχές έχουν τη δυνατότητα να διερευνούν και να διώκουν περιπτώσεις απάτης κατά του προϋπολογισμού της Ε.Ε., αλλά οι εξουσίες τους περιορίζονται εντός των εθνικών συνόρων. Επικεφαλής είναι η Ευρωπαία Εισαγγελέας κ. Λάουρα Κοβέσι, που πλαισιώνεται από 4 Ελληνίδες εισαγγελικούς λειτουργούς αποσπασμένες με απόφαση του ΑΔΣ. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ιδρύθηκε το 2019,  οπότε έχει αρμοδιότητα έρευνας για απάτες, που διαπράχθηκαν μετά την ίδρυση της, ενώ για τις προηγούμενες αρμοδιότητα έχει η OLAF.

Πρόσφατα στην Αθήνα η Ευρωπαία Εισαγγελέας κ. Κοβέσι δήλωσε τα Εξής: "Αν θεωρείται, ότι υπάρχει διαφθορά μόνο στην Ελλάδα, δεν ισχύει υπάρχει διαφθορά παντού. Το θέμα είναι αν έχουμε τη συνήθεια να βάζουμε τη διαφθορά κάτω από το χαλί. Λόγω του ΟΠΕΚΕΠΕ βλέπουμε, ότι υπάρχει διαφθορά με τις αγροτικές επιδοτήσεις και σε άλλα κράτη μέλη ίσως και στο ίδιο οικονομικό επίπεδο. Όταν μιλάμε για απάτη στο λιμάνι του Πειραιά, όλα τα λιμάνια στην Ευρώπη είναι εκτεθειμένα στη διαφθορά. Οι εγκληματικές οργανώσεις, όπως τις βλέπουμε στην υπόθεση 'Καλυψώ' τις βλέπουμε και αλλού. Όταν μιλάμε για διαφθορά δεν είναι μόνο ευθύνη των εισαγγελέων  να λύσουν αυτό το θέμα. Όλοι πρέπει να συμφωνήσουν πως συνδέεται με τη ζωή όλων. Το οικονομικό έγκλημα μπορεί να σκοτώσει. Τα Τέμπη είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Η τραγωδία  θα είχε αποφευχθεί, αν το έργο (717) είχε εκτελεστεί στην ώρα του και σωστά". 

Η Ευρωπαία Εισαγγελέας επικεντρώνει τις έρευνες της σε τρεις μείζονες τομείς, αλλά κατά πληροφορίες διερευνά ή θα διερευνήσει και άλλες περιπτώσεις απάτης σε βάρος του κοινοτικού χρήματος, πάντοτε με τη συνεργασία των ημεδαπών ελεγκτικών αρχών. Η απάτη με τις αγροτικές επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ  πιθανόν να αφορά 48.000 περιπτώσεις, αριθμός που η ΑΑΔΕ μπορεί να διαχειριστεί σε πρώτο στάδιο για τη διερεύνηση και καταλογισμό, είναι όμως σχεδόν αδύνατον για τη Δικαιοσύνη να διαχειριστεί τόσο μεγάλο όγκο υποθέσεων, αφού τώρα εκδικάζονται μεμονωμένες περιπτώσεις απάτης με αγροτικές επιδοτήσεις προηγούμενων περιόδων.

Άσχετα με την εσωτερική διαδικασία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προχωρήσει στον καταλογισμό σε βάρος της χώρας μας της ζημίας ύψους κάποιων εκατομμυρίων ευρώ και θα επιβάλλει τα αντίστοιχα πρόστιμα. Αμφιβάλλω αν από τις εκούσιες επιστροφές και από τις εισπράξεις από τους καταλογισμούς θα εισπραχθεί πολλοστημόριο της ζημίας. Τουλάχιστον για την αξιοπιστία του κράτους δικαίου πρέπει να επιβληθούν σοβαρές συνέπειες για κραυγαλέες περιπτώσεις απάτης κοινοτικού χρήματος, που κάποιες είδαν το φως της δημοσιότητας και εξόργισαν τη κοινή γνώμη.

Μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ σταμάτησαν οι αγροτικές επιδοτήσεις με συνέπεια να προκληθούν οικονομικά προβλήματα στους ειλικρινείς αγρότες και κτηνοτρόφους, ήδη όμως δόθηκε η πρώτη επιδότηση για τη νέα περίοδο. Αν όμως δεν λυθεί τάχιστα το ζήτημα και δεν καταβληθούν άμεσα  οι επιδοτήσεις, θα έχουμε κινητοποιήσεις αγροτών με κλείσιμο δρόμων, οδοφράγματα και πολιτική εκμετάλλευση.

Σαφώς κάποιοι έλεγχοι και κάποιες διασταυρώσεις στοιχείων θα ανακόψουν για λίγο καιρό το ρεύμα των ψευδών δηλώσεων για αγροτικές  επιδοτήσεις, που στηρίζονται σε ψευδή στοιχεία. ΑΝ όμως δεν βρεθεί ένας αξιόπιστος τρόπος ελέγχου των δηλώσεων και αφεθεί ο έλεγχος  στους τοπικούς ανταποκριτές, στην τοπική αυτοδιοίκηση ή ακόμα σε ντόπια στελέχη των ΔΟΥ ή ΕΛΓΑ θα έχουμε νέο γύρο απάτης με τη συνεργασία του πελατειακού κράτους ενόψει και των προσεχών εκλογών. Φυσικά στην απάτη ψευδών αγροτικών επιδοτήσεων συνέβαλαν όχι μονάχα οι αγρότες, αλλά και οι μεσάζοντες, τα κομματικά στελέχη διαχρονικά, οι υπάλληλοι που βεβαίωναν την ακρίβεια των ψευδών δηλώσεων κυρίως των ΟΤΑ και όσοι γνώριζαν, αλλά δεν αντιδρούσαν, ενώ είχαν υποχρέωση από το νόμο. Όλοι αυτοί θα παραμείνουν στο απυρόβλητο, γιατί δεν είναι δυνατόν να αρχίσει ένα τεράστιο κυνήγι μαγισσών για τα δικά μας παιδιά ούτε θα υπάρξει πολιτικό κόστος τοπικά.

Η  Ευρωπαία Εισαγγελέας μίλησε για τη διαφθορά στο λιμάνι του Πειραιά και κατ΄ επέκταση  για όλα τα λιμάνια της Ευρώπης και αναφέρθηκε ειδικά στην υπόθεση "Καλυψώ", όπως ονομάστηκε η επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας με συνεργασία με τις ημεδαπές αρχές κατά την οποία κατασχέθηκαν στο λιμάνι του Πειραιά 2.435 κοντέινερ  που περιείχαν κυρίως ηλεκτρικά ποδήλατα, υφάσματα και υποδήματα στα πλαίσια τελωνειακής απάτης εισαγωγής προϊόντων από την Κίνα και προορισμό τις αγορές της Ε.Ε.. Η απάτη διενεργείτο με ψευδείς δηλώσεις για την ταυτότητα των ειδών και προτιμολόγηση της αξίας τους για την αποφυγή του ΦΠΑ επί της αξίας των εισαγομένων και εκτιμώμενη ζημία 800 εκατ. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία απάγγειλε κατηγορίες σε έξι άτομα μεταξύ των οποίων δυο τελωνειακοί υπάλληλοι και τέσσερις εκτελωνιστές, δηλαδή μόνο τους αναλώσιμους και όχι τα μεγάλα κεφάλια, που δεν κατέστη δυνατόν να εντοπιστούν. Κατά των παραπάνω μπορεί να επιβληθεί φυλάκιση μέχρι 15 χρόνια που με ορισμένες προϋποθέσεις θα παραμείνουν στις φυλακές 4-5 χρόνια, αν όμως δεν είχε καταργηθεί με την εισαγωγή του νέου ΠΚ  ο ν. 1608/1950 " περί καταχραστών του Δημοσίου " θα αντιμετώπιζαν ισόβια κάθειρξη. Συνεπώς ο παραπάνω νόμος πρέπει να θεσπιστεί εκ νέου ως ισχυρό αποτρεπτικό μέσο για τις καταχρήσεις σε βάρος του χρήματος του δημοσίου, των ΟΤΑ  και των ΝΠΔΔ.

Η σύμβαση 717 καταρτίστηκε το 2014 για τη μεγιστοποίηση της ασφάλειας της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας, την αύξηση της χωρητικότητας και τη μείωση του λειτουργικού κόστους μέσω ηλεκτρικής σηματοδότησης σε τμήμα του σιδηροδρομικού δικτύου  μήκος 600 χιλ. από ΣΚΑ-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνα με χρόνο παράδοσης 2 ετών και χρηματοδότηση από την Ε.Ε. Μετά συμπληρωματική σύμβαση το 2018 και διάφορες παρατάσεις το έργο μέχρι το ατύχημα των Τεμπών (Μάρτιος 2023) δεν είχε ολοκληρωθεί. Δίκαια λοιπόν η Ευρωπαία Εισαγγελέας Λ. Κοβέσι διακηρύσσει  ότι αν είχε ολοκληρωθεί η σύμβαση 717 θα αποφεύγετο το ατύχημα των Τεμπών. Αμέσως μετά το ατύχημα των Τεμπών απαγγέλθηκαν κατηγορίες κατά 23 ατόμων και το Μάρτιο 2025 κατά άλλων 16 ατόμων για τη μη ολοκλήρωση της σύμβασης 717 και η ανάκριση συνεχίζεται. Ευθύνες για πολιτικά πρόσωπα δεν αναζητήθηκαν λόγω των προβλέψεων του άρθρου 86 του Συντάγματος, την αλλαγή του οποίου ζήτησε η Ευρωπαία Εισαγγελέας.

Φαίνεται ότι η χώρα μας έχει μπει στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας όχι μόνο για τις παραπάνω υποθέσεις αλλά και για σωρεία άλλες, με ισχυρό ενδεχόμενο να μας επιβληθούν από την Ε.Ε. βαριές κυρώσεις, αλλά αμφιβάλλω αν είναι δυνατή η εσωτερική κάθαρση της διαφθοράς λόγω ελλείμματος της δημόσιας διοίκησης, των ελεγκτικών μηχανισμών, της δικαιοσύνης, των νομοθετικών προβλέψεων, του πελατειακού κράτους και του πολιτικού συστήματος.

*Αρεοπαγίτης ε.τ.