Το κλείσιμο -"shutdown"- της κυβέρνησης στις ΗΠΑ

Του Νικήτα Σίμου

Ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός δεν εκτελείται από την προηγούμενη εβδομάδα 30/9- 3/10/2025.

Για να αποφευχθεί η παράλυση, το Κογκρέσο θα μπορούσε να εγκρίνει ένα προσωρινό μέτρο, το οποίο θα παράτεινε κάποια χρηματοδότηση για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Αλλά οι κανόνες είναι διαφορετικοί στους δύο κλάδους.

Στη Βουλή αρκεί μια απλή πλειοψηφία, ενώ στη Γερουσία απαιτούνται 60 ψήφοι στις 100, επτά περισσότερες από όσες διαθέτει το Ρεπουμπλικανικό κόμμα.

Αυτό καθιστά απαραίτητη την υποστήριξη των Δημοκρατικών, οι οποίοι σε αντάλλαγμα ζητούν την παράταση των επιδοτήσεων του νόμου για την προσιτή φροντίδα (Obamacare), οι οποίες λήγουν στο τέλος του έτους.

Οι Ρεπουμπλικάνοι αρνούνται, κατηγορώντας τους αντιπάλους, ότι θέλουν να εγγυηθούν δισεκατομμύρια δολάρια παροχών υγείας, σε μετανάστες χωρίς έγγραφα.

Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι ανταλλάσσουν κατηγορίες για το shutdown, βάσει του οποίου μεγάλος αριθμός εργαζομένων έχουν τεθεί σε άδεια άνευ αποδοχών.

Η Γερουσία αποσύρθηκε το Σ/Κ 4-5 Οκτ. αφού οι νομοθέτες ψήφισαν και πάλι υπέρ της απόρριψης των προτάσεων δαπανών για την επαναλειτουργία της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Αυτό δυνητικά σημαίνει, ότι το "κλείσιμο" της κυβέρνησης των ΗΠΑ θα συνεχιστεί και την εβδομάδα που ακολουθεί.

Εάν δεν υπάρξει συμβιβασμός, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εισέλθουν σε μια νέα φάση πολιτικής αβεβαιότητας και σοβαρών οικονομικών συνεπειών, με τον κίνδυνο, μεταξύ άλλων, να τροφοδοτήσουν περαιτέρω τη δυσπιστία των Αμερικανών προς τους θεσμούς.

Τι σημαίνει το "κλείσιμο” – shutdown - της κυβέρνησης

Το κλείσιμο σημαίνει, στην πράξη, το πάγωμα του 27% των ομοσπονδιακών δημόσιων δαπανών.  

Χωρίς την έγκριση των κονδυλίων που χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση μέρους των κρατικών υπηρεσιών, στην πραγματικότητα, υπάρχει κίνδυνος μερικού αποκλεισμού ομοσπονδιακών υπηρεσιών και μείωσης του προσωπικού υπηρεσιών, όπως πχ αυτού της Άμυνας, αλλά και μουσείων, δημόσιων πάρκων και υπηρεσιών βοήθειας για τους πιο ευάλωτους, κ.α

Επιπλέον, ελλείψει συμφωνίας, το Κογκρέσο αναγκάζεται να εγκρίνει μόνο αναχρηματοδότηση, η οποία παρουσιάζει τα ίδια επίπεδα δαπανών με το προηγούμενο έτος. Το πρόβλημα δεν είναι νέο, αλλά συμβαίνει συχνότερα.

Από το 1975 υπήρξαν 20 διακοπές λειτουργίας, η μεγαλύτερη από τις οποίες, κατά τη διάρκεια της προηγούμενης προεδρίας Τραμπ,  διάρκεσε 34 ημέρες.

Αν και η αντιπαράθεση αφορούσε τις δαπάνες για το τείχος στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, που πρότεινε ο πρόεδρος, έληξε επειδή οι ομοσπονδιακοί ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, οι οποίοι εργάζονταν χωρίς αμοιβή, άρχισαν να απέχουν, απειλώντας μια σοβαρή αναστάτωση στην εναέρια κυκλοφορία των ΗΠΑ.

Παρόμοιες καταστάσεις, στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι απρόβλεπτες. Και ενώ και οι δύο πλευρές φαίνονται αποφασισμένες να συνεχίσουν την αντιπαράθεση, οι επιπτώσεις δεν σταματούν στις υπηρεσίες και την κατανάλωση μόνο, αλλά επεκτείνονται και στις  χρηματοπιστωτικές αγορές. Είναι ορατός ο κίνδυνος αύξησης των επιτοκίων των αμερικανικών κρατικών ομολόγων και επιδείνωσης των φόβων, για στάση εξυπηρέτησης μέρους του δημόσιου χρέους έως το τέλος του 2025.

Ανταγωνισμός εξουσίας

Αν και ο κίνδυνος διακοπής λειτουργίας επαναλαμβάνεται πλέον κάθε χρόνο, σύμπτωμα της αυξανόμενης πολιτικής πόλωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, φέτος η σύγκρουση μεταξύ του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και των Δημοκρατικών του Κογκρέσου λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο της πιο επιθετικής προσπάθειας, που έγινε από έναν πρόεδρο προκειμένου να επεκτείνει την εξουσία του σε ολόκληρο το ομοσπονδιακό σύστημα. Μια προσπάθεια που εντείνεται 13 μήνες πριν τις ενδιάμεσες εκλογές.

Πρόσφατα, ο Τραμπ διέταξε την αποστολή στρατιωτικού προσωπικού στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, για την προστασία των επιχειρήσεων ελέγχου της μετανάστευσης, κηρύσσοντας την πόλη "εμπόλεμη ζώνη" μετά από ορισμένες διαμαρτυρίες. Επίσης, ο πρώην διευθυντής του FBI Τζέιμς Κόμεϊ - με αντίθετες απόψεις προς τον πρόεδρο Τραμπ - κατηγορήθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, για ψευδείς δηλώσεις στο Κογκρέσο το 2020.

Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν, εάν οι Δημοκρατικοί θα μπορέσουν να περιορίσουν αυτή την κλιμάκωση επιμένοντας στην αρνητική στάση τους στη Γερουσία.  

Όμως, δεδομένης της απειλής του Τραμπ, να απολύσει με συνοπτικές διαδικασίες χιλιάδες υπαλλήλους, εάν οι Δημοκρατικοί επιμείνουν στο "κλείσιμο”, οι επόμενες ημέρες θα είναι φορτισμένες με ιδιαίτερη ένταση. 

Οι περικοπές στο μεγάλο κράτος και οι "μη παραγωγικές δαπάνες” (συμπεριλαμβανομένων εκείνων οι οποίες στηρίζουν την αμερικανική ήπια δύναμη πχ βοήθεια προς τρίτες χώρες) είναι ένα δημοφιλές θέμα στη βάση του κινήματος MAGA, αλλά φαίνεται να έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα μετά την κρίση στις σχέσεις μεταξύ του Προέδρου και του Έλον Μασκ.

Όμως η συνεχιζόμενη συζήτηση στο Κογκρέσο, θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία να αναβιώσει το ερώτημα, εάν το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου θα είχε προαναγγείλει – σε περίπτωση αναστολής των ομοσπονδιακών υπηρεσιών – το οριστικό κλείσιμο όλων των θέσεων, οι οποίες σχετίζονται με προγράμματα τα οποία δεν συνάδουν με τις προεδρικές προτεραιότητες.

Θα ήταν μια κίνηση με βαριές επιπτώσεις τόσο σε πολιτικό, όσο και σε εργασιακό επίπεδο, αλλά που –στην κυνική λογική του "όσο το χειρότερο, τόσο το καλύτερο”– θα μπορούσε ενδεχομένως να επαναφέρει τη λάμψη σε μια εικόνα του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία τον τελευταίο καιρό φαίνεται να έχει αμαυρωθεί, τουλάχιστον στα μάτια των πιο σκληρών και "αγνών" υποστηρικτών του στην βάση του MAGA.