Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών: Ένα "δίχτυ ασφαλείας" για την κοινωνική και οικονομική συνοχή

Της Σουζάνας Κλημεντίδη, Δικηγόρου

Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών, με την ψήφιση του Ν. 4738/2020 και τις μεταγενέστερες νομοθετικές εξελίξεις, αποτέλεσε έναν σταθμό στην προσπάθεια της ελληνικής πολιτείας να προσφέρει μια ρεαλιστική λύση σε χιλιάδες υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Στοχεύοντας στην αποφόρτιση των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, ο μηχανισμός παρέχει τη δυνατότητα ρύθμισης των χρεών μέσω μιας αυτοματοποιημένης διαδικασίας, χωρίς την ανάγκη δικαστικών διαδικασιών ή πτώχευσης.

Αυτός ο εξωδικαστικός μηχανισμός έχει ως κύριο στόχο την προστασία της κοινωνικής συνοχής, ενώ παράλληλα επιδιώκει την αποκατάσταση της οικονομικής βιωσιμότητας των υπερχρεωμένων. Το σύστημα, μέσω της νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, επιτρέπει στους οφειλέτες να υποβάλουν αίτηση και να λάβουν μια αλγοριθμική πρόταση ρύθμισης, η οποία περιλαμβάνει την ποσότητα της δόσης, το επιτόκιο, ακόμα και το ενδεχόμενο "κούρεμα" του χρέους. Η διαδικασία αυτή δεν περιλαμβάνει δικαστικές ενέργειες, επιτρέποντας στους οφειλέτες να ρυθμίσουν τα χρέη τους χωρίς να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πτώχευσης ή τον αρνητικό αντίκτυπο που συνήθως την συνοδεύει.

Οι τελευταίες τροποποιήσεις του Ν. 5193/2025 διεύρυναν τα όρια επιλεξιμότητας, ενσωματώνοντας μεσαία εισοδήματα και αυξάνοντας τη δυνατότητα προστασίας σε περισσότερες κοινωνικές ομάδες. Αυτό το μέτρο έρχεται να καλύψει ένα τεράστιο κοινωνικό κενό και να προσφέρει στους πολίτες που πλήττονται από τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση μια δεύτερη ευκαιρία. 

Η επιτυχία του εξωδικαστικού μηχανισμού δεν μετριέται μόνο από τα νούμερα – που δείχνουν αύξηση των επιτυχημένων ρυθμίσεων κατά 81% το 2024 – αλλά και από την ηθική και κοινωνική διάσταση της πρωτοβουλίας. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα ουσιαστικό εργαλείο για την αποκατάσταση των υπερχρεωμένων, προσφέροντας ανακούφιση και επιστροφή στην οικονομική δραστηριότητα για χιλιάδες νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις.

Η κοινωνική ωφέλεια είναι επίσης σημαντική. Με τη μείωση των "κόκκινων δανείων", οι τράπεζες και οι πιστωτές επιστρέφουν σταδιακά στην αγορά, ενώ παράλληλα προστατεύονται οι ευάλωτοι οφειλέτες, οι οποίοι με τη νέα νομοθεσία δεν κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους ή τις επιχειρήσεις τους λόγω χρεών. Η προστασία της πρώτης κατοικίας, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, παραμένει κεντρική προτεραιότητα. Η δυνατότητα που παρέχει ο εξωδικαστικός μηχανισμός για μια δεύτερη ευκαιρία, προσφέροντας ανακούφιση στους οφειλέτες, είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή της απώλειας του σπιτιού τους και την επανένταξή τους στην οικονομική δραστηριότητα.