Η Ώρα των Συγχωνεύσεων για τις Μικρές Επιχειρήσεις

Του Φάνη Φίλη

Η ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Το παραδοσιακό μοντέλο της μικρής οικογενειακής επιχείρησης, ανθεκτικό μεν, αλλά συχνά απομονωμένο, καλείται να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα της αγοράς: τη συνεργασία, τη συνένωση, τη δύναμη μέσα από τις συγχωνεύσεις.

Η στροφή αυτή δεν είναι απλώς στρατηγική επιλογή, είναι ανάγκη επιβίωσης και προοπτικής. Σε ένα περιβάλλον που αλλάζει ραγδαία, με τον διεθνή ανταγωνισμό να πιέζει και την τεχνολογία να ανατρέπει σταθερές, η απομόνωση λειτουργεί πλέον ως τροχοπέδη. Η πολυδιάσπαση των μικρών επιχειρηματικών μονάδων τις καθιστά ευάλωτες με περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια, έλλειψη τεχνογνωσίας, αδυναμία κλίμακας.

Κι όμως, η λύση είναι μπροστά μας. Οι συγχωνεύσεις μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων μπορούν να μεταμορφώσουν το επιχειρηματικό τοπίο. Μέσα από τη συνένωση δυνάμεων, οι επιχειρήσεις αποκτούν όγκο, ισχύ και προοπτική. Μειώνουν τα λειτουργικά τους κόστη, ενισχύουν την ανταγωνιστικότητά τους και αυξάνουν τις πιθανότητες πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Επιπλέον, συνδυάζουν δεξιότητες, τεχνογνωσία και εμπειρία, ανοίγοντας τον δρόμο για καινοτομία και ανάπτυξη.

Οι συγχωνεύσεις μπορούν προσφέρουν λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα της ελληνικής επιχειρηματικότητας, αυτό της διαδοχής. Πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να περάσουν στη "νέα γενιά". Η συγχώνευση μπορεί να αποτελέσει γέφυρα για τη συνέχεια της επιχείρησης, διασφαλίζοντας παράλληλα τις θέσεις εργασίας. Το ζητούμενο όμως δεν είναι μόνο η διασφάλιση των ήδη υπαρχόντων θέσεων. Οι πιο ισχυρές επιχειρήσεις που προκύπτουν από συγχωνεύσεις μπορούν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, πολύ πιο ποιοτικού χαρακτήρα, ειδικών απαιτήσεων και προσόντων γεγονός που πάντα οδηγεί και σε πιο καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, γεγονός που θα επιτρέψει στο εργατικό δυναμικό να αυξήσουν το διαθέσιμο εισόδημα και να ενισχύσουν με την σειρά τους την κατανάλωση. Η αυξημένη οικονομική δραστηριότητα οδηγεί αναπόφευκτα και σε αύξηση των κρατικών εσόδων, τόσο φορολογικών όσο και ασφαλιστικών σε μια περίοδο που τόσο ανάγκη έχουμε.

Για να γίνει όμως πράξη αυτή η μετάβαση, απαιτείται ένα ολοκληρωμένο πλέγμα κινήτρων και υποστήριξης. Πρώτο και κύριο, τα φορολογικά κίνητρα. Χαμηλότεροι συντελεστές για ένα μεταβατικό διάστημα, ελαφρύνσεις για τα κόστη της συγχώνευσης, δυνατότητα μεταφοράς φορολογικών ζημιών υπό προϋποθέσεις είναι βασικά όπλα που άλλωστε η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει καλά ήδη από την εφαρμογή του Ν 4935/2022 αλλά και του πιο πρόσφατου 5162/2024.

Δεύτερον, η οικονομική ενίσχυση όλης αυτής της διαδικασίας, που για πολλές ειδικά πολύ μικρές επιχειρήσεις μπορεί να φαντάζει Γολγοθάς. Επιδοτήσεις για τα έξοδα συγχώνευσης, χαμηλότοκα δάνεια, ακόμα και δημιουργία ειδικού ταμείου για συγχωνεύσεις μικρών επιχειρήσεων. 

Τρίτον, η διοικητική απλούστευση, ένα "one-stop shop" για πληροφόρηση και διαδικασίες, ταχεία αδειοδότηση όπου απαιτείτε και δωρεάν συμβουλευτική στήριξη.

Κρίσιμο στοιχείο είναι και η καλλιέργεια της κουλτούρας των συνεργασιών. Ίσως αυτό είναι και το πιο κρίσιμο στοίχημα αλλά και το πιο χρονοβόρο καθώς καλείτε να εμπνεύσει έμπρακτα όλο τον επιχειρηματικό κόσμο θέτοντας νέα πρότυπα. Ευτυχώς υπάρχουν για το σύνολο της χώρας δομές όπως αυτές των Επιμελητηρίων που οφείλουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες ουσιαστικής ενημέρωσης μέσω σεμιναρίων, μέσω κοινοποίησης επιτυχημένων  παραδειγμάτων, με ενημερωτικές εκστρατείες που μπορούν να αλλάξουν στο τέλος της ημέρας  τον τρόπο που σκέφτεται μια μικρή επιχείρηση — από την εσωστρέφεια στη συνεργασία.

Τέλος, μια καινοτόμος πρόταση που αξίζει ιδιαίτερη μνεία είναι η σύσταση ενός Μητρώου Πιστοποιημένων Συμβούλων Συγχωνεύσεων. Πρόκειται για ένα δίκτυο εξειδικευμένων επαγγελματιών με σαφή πρωτόκολλα, κρατική επιχορήγηση και αυστηρά κριτήρια επιλογής. Οι σύμβουλοι αυτοί θα υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις με στρατηγικό σχεδιασμό, εναρμόνιση λειτουργιών, βελτίωση πιστοληπτικής ικανότητας και διαφάνεια έναντι των αρχών. Δεν μιλάμε για ένα Μητρώο που θα αποτελέσει άλλη μια συντεχνιακή παραφωνία αλλά ένα hub γνώσεων και προτάσεων που θα μπορούν να αναλάβουν τις μικρές επιχειρήσεις και να τις καθοδηγήσουν σε όλο αυτό το μονοπάτι μια πετυχημένης συγχώνευσης με άλλες επιχειρήσεις. Το όφελος έτσι γίνεται τριπλό. Οι επιχειρήσεις αποκτούν πρόσβαση σε ποιοτική και οικονομικά προσιτή υποστήριξη, το κράτος εξασφαλίζει διαφάνεια και καλύτερο έλεγχο, η οικονομία ενισχύεται με νέες, πιο ανθεκτικές και εξωστρεφείς επιχειρηματικές μονάδες.

Η Ελλάδα μπορεί να μετατρέψει τη μικρή επιχειρηματικότητα από πρόβλημα σε ουσιαστικό πλεονέκτημα. Με τα σωστά εργαλεία και το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, η δύναμη της συνεργασίας μπορεί να γίνει κινητήριος μοχλός μιας νέας επιχειρηματικής εποχής που σκοπό θα έχει να αποτελέσει η χώρα μας πόλο έλξης επιχειρηματικής δραστηριότητας σε όλες τις βαθμίδες.

Fanis.filis@thementors.gr