Η Ε.Ε. να πει "the party is over" στις αχόρταγες μεγάλες πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου

*Του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Σταύρου Καφούνη

Ο ακήρυχτος παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Μετά το σοκ από τις ανακοινώσεις Τραμπ για την αύξηση δασμών, όλοι οι μεγάλοι "παίχτες", κράτη και εταιρίες, προσπαθούν με κάθε μέσο να κατοχυρώσουν μεγαλύτερα και νέα μερίδια της παγκόσμιας αγοράς και να επιβάλλουν προς το συμφέρον τους νέες διακρατικές εμπορικές συμφωνίες. Σε αυτό ακριβώς συνίσταται η μαζική αντεπίθεση της Κίνας, που ξεκίνησε από την επόμενη στιγμή των ανακοινώσεων Τραμπ, βάζοντας στο στόχαστρο την ιδιαίτερα ευάλωτη Ε.Ε. στο προσοδοφόρο πεδίο του ηλεκτρονικού εμπορίου. 

Η Κίνα σήμερα επιδιώκει να αλώσει πλήρως την ευρωπαϊκή αγορά, στην οποία ούτως ή άλλως οι πλατφόρμες – κολοσσοί από τρίτες χώρες κάνουν "πάρτι" τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα με την "ευγενική χορηγία" της ίδιας της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αναφέρουν διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, οι πολύ μεγάλες ασιατικές πλατφόρμες αύξησαν σημαντικά τον Απρίλιο τη διαδικτυακή τους διαφήμιση  στην Ευρώπη, από 20% έως και 40%, και συγκεκριμένα σε Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία και Ισπανία. Είναι μια συντονισμένη, επιθετική διαφημιστική πολιτική που επιβεβαιώνει τις ανησυχίες όλων των ευρωπαϊκών λιανεμπορικών και χονδρεμπορικών ενώσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και λίγες εβδομάδες οι ίδιες πλατφόρμες είδαν τις πωλήσεις τους να μειώνονται στις ΗΠΑ, αφού υποχρεώθηκαν σε αυξήσεις τιμών λόγω της κατάργησης του κανονισμού de minimis που ως πρότινος επέτρεπε την αφορολόγητη είσοδο στις ΗΠΑ δεμάτων από την Κίνα αξίας κάτω των 800 δολαρίων.  

Με άλλα λόγια, μετά την "πόρτα" που έφαγαν στις ΗΠΑ, οι ασιατικοί γίγαντες του ηλεκτρονικού εμπορίου στράφηκαν στην "κερκόπορτα" της Ε.Ε που παραμένει ορθάνοιχτη μέχρι και σήμερα: Πρόκειται για το ευρωπαϊκό καθεστώς de minimis που επιτρέπει να πωλούνται από την Κίνα σε ευρωπαϊκό έδαφος προϊόντα έως 150 ευρώ, χωρίς να τους επιβάλλεται κανένας δασμός! Αυτή είναι η αιτία που το 2024 έφθασαν στους ευρωπαίους καταναλωτές περισσότερα από 4,6 δισεκατομμύρια δέματα χαμηλής αξίας. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε η γαλλική κυβέρνηση, 9 στα 10 μικροδέματα προέρχονταν από την Κίνα!  

Κι όμως, για πολλά από τα προϊόντα που πωλούν οι ηλεκτρονικοί κολοσσοί έχουν ανακύψει πλείστα ζητήματα μη τήρησης των κανόνων υγιούς ανταγωνισμού, μετά από καταγγελίες ευρωπαϊκών ενώσεων καταναλωτών: τεχνικές dark patterns, θέματα ιχνηλασιμότητας προμηθευτών, προστασίας καταναλωτών, πιεστικές πρακτικές πώλησης, αναγκαστική χρήση στοιχείων gamification, αμφίβολες αξιολογήσεις, αμφισβητούμενες εκπτώσεις, ελλιπείς πληροφορίες κλπ! Επιπλέον, τα αποτελέσματα του EU Safety Gate για το 2023 δείχνουν ότι οι αναφορές επικίνδυνων προϊόντων αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 50% σε μία χρονιά ξεπερνώντας τις 5.400 περιπτώσεις. Συχνότερα προβλήματα ασφαλείας εμφανίζουν καλλυντικά, παιχνίδια, ηλεκτρικές συσκευές και υφάσματα. Εξαιρώντας τα καλλυντικά, περίπου οι μισές ειδοποιήσεις του Safety Gate αφορούν προϊόντα που προέρχονται από την Κίνα. 

Μία σοφή κινέζικη ρήση προτρέπει σε δράση: "Καλύτερα να ανάψεις ένα κερί παρά να καταριέσαι το σκοτάδι". Έστω και καθυστερημένα, η Ε.Ε και τα κράτη - μέλη μπορούν και πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να πουν "the party is over" στις αχόρταγες μεγάλες πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου. Πώς; Πρώτα και κύρια με την υλοποίηση των αποφάσεων της ίδιας της Κομισιόν: 

•Κατάργηση του ορίου των 150 ευρώ (de minimis). 
•Ενιαίο τελωνειακό σύστημα, με αυστηρότερους ελέγχους και υποχρεώσεις συμμόρφωσης για ποιότητα, πιστοποιήσεις, και ασφάλεια προϊόντων.
•Επιβολή των προστίμων που προβλέπονται, έως και 6% του μέσου ημερήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών κάθε πλατφόρμας, σε περιπτώσεις παραβάσεων και μη συμμόρφωσης.

Από την πλευρά της η Ελλάδα δύναται να μετατρέψει την απειλή σε μοχλό ενίσχυσης της ανθεκτικότητας του εγχώριου εμπορίου, εφόσον προωθήσει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες:
1. Υιοθέτηση εθνικού τέλους διαχείρισης για μικροδέματα κάτω των €150, ως προσωρινό μέτρο μέχρι την κατάργηση του de minimis (σε συνεννόηση με άλλες χώρες όπως η Γαλλία που το έχει προαναγγείλει).

2. Οικονομικά και φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών εμπορικών επιχειρήσεων.

3. Επικοινωνιακά και κοινωνικά μέτρα, όπως η διεξαγωγή ενημερωτικής εκστρατείας για την αξία του τοπικού εμπορίου.