Οικονομική Παιδεία: Το Κλειδί για την Ορθολογική Διαχείριση της Περιουσίας μας

Του Γεωργίου Ράτσικα

Η οικονομική παιδεία ή οικονομικός αλφαβητισμός αποτελεί μια από τις πιο κρίσιμες δεξιότητες στη σύγχρονη κοινωνία. Καθώς ο χρηματοπιστωτικός τομέας εξελίσσεται και γίνεται ολοένα πιο πολύπλοκος, η κατανόηση των οικονομικών θεμάτων αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία.

Τι είναι ο Οικονομικός Αλφαβητισμός;

Ο οικονομικός αλφαβητισμός περιλαμβάνει τη γνώση και την κατανόηση των οικονομικών εννοιών που επιτρέπουν στους ανθρώπους να λαμβάνουν ορθολογικές αποφάσεις σχετικά με τα οικονομικά τους. Μεταξύ των βασικών θεμάτων που περιλαμβάνει είναι:

•Η κατάρτιση και η διαχείριση ενός προϋπολογισμού.
•Η κατανόηση των βασικών αρχών των δανείων και του επιτοκίου.
•Η δυνατότητα αποταμίευσης και επένδυσης χρημάτων με ασφάλεια.
•Η ικανότητα να διακρίνει κανείς οικονομικές απάτες και να προστατεύεται από αυτές.

Η Σημασία του Οικονομικού Αλφαβητισμού

Σε μια εποχή όπου οι πιστωτικές κάρτες, τα δάνεια και οι επενδυτικές επιλογές είναι πιο προσιτές από ποτέ, η έλλειψη κατανόησης αυτών των θεμάτων μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η έλλειψη οικονομικής παιδείας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, όπως υπερχρέωση, οικονομική ανασφάλεια και αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών. Από την άλλη, όσοι διαθέτουν χρηματοοικονομικές γνώσεις είναι πιο πιθανό να δημιουργήσουν ένα σταθερό οικονομικό μέλλον για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Τα οικονομικά καταρτισμένα άτομα είναι πιο πιθανό να αποφύγουν τις παγίδες της υπερκατανάλωσης με δανεισμό, να δημιουργήσουν ένα επαρκές ταμείο έκτακτης ανάγκης και να σχεδιάσουν το μέλλον τους με σύνεση.

Παρούσα Κατάσταση στην Ελλάδα

Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, σχεδόν το 45% των Ελλήνων πολιτών θεωρούνται χρηματοοικονομικά αναλφάβητοι, ποσοστό που υποδηλώνει περιορισμένη κατανόηση βασικών οικονομικών εννοιών. Πολλοί Έλληνες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποταμίευση και την επένδυση, γεγονός που τους καθιστά οικονομικά ευάλωτους. Συγκεκριμένα, πάνω από τους μισούς δηλώνουν ότι οι αποταμιεύσεις τους θα επαρκούσαν για λιγότερο από τρεις μήνες σε περίπτωση απώλειας του βασικού τους εισοδήματος. Επιπλέον, λιγότερο από το 30% αισθάνονται σίγουροι για την οικονομική τους αυτάρκεια κατά τη συνταξιοδότηση.

Η περιορισμένη κατανόηση των οικονομικών εννοιών επηρεάζει και την πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Λιγότερο από το 30% των Ελλήνων αποταμιεύουν σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ενώ μόνο το 20% έχουν δανειστεί από αυτά. Αυτό υποδηλώνει χαμηλή εμπιστοσύνη ή μη κατανόηση των προσφερόμενων χρηματοοικονομικών εργαλείων.

Πώς να Βελτιώσουμε τον Οικονομικό Αλφαβητισμό

Η προώθηση της οικονομικής παιδείας είναι απαραίτητη τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Ορισμένοι τρόποι για να ενισχυθεί ο οικονομικός αλφαβητισμός περιλαμβάνουν:

•Ενσωμάτωση της οικονομικής εκπαίδευσης στα σχολεία, καθώς τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται βασικές οικονομικές αρχές από μικρή ηλικία.

•Ενημερωτικές καμπάνιες και σεμινάρια για ενήλικες από την κυβέρνηση και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.

•Αυτοεκπαίδευση: Η ανάγνωση βιβλίων, άρθρων και η παρακολούθηση αξιόπιστων διαδικτυακών πηγών μπορεί να βοηθήσει τους πολίτες να βελτιώσουν τις χρηματοοικονομικές τους γνώσεις.

Παρά την ανάγκη για οικονομική εκπαίδευση γίνονται περιορισμένα βήματα στον τομέα αυτό και η απουσία των θεσμικών φορέων συχνά υποκαθίσταται από διάφορους finance bloggers και influencers του διαδικτύου. Πολλές φορές, αυτοί δεν διαθέτουν το κατάλληλο ακαδημαϊκό υπόβαθρο, γεγονός που καθιστά αμφιλεγόμενες ή αναξιόπιστες τις συμβουλές τους. Γι' αυτό, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στην αναζήτηση και εφαρμογή οικονομικών συμβουλών από μη πιστοποιημένα άτομα.

Χρήσιμες Ιστοσελίδες για Οικονομική Παιδεία

Για όσους επιθυμούν να εμβαθύνουν στον οικονομικό αλφαβητισμό, οι παρακάτω ιστοσελίδες προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες και εκπαιδευτικό υλικό:

•Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού                      
https://www.gfli.gr/
Διάδοση χρηματοοικονομικής γνώσης μέσω σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

•Woli Academy
https://www.woli.io/el/propliromeni-karta-paidia-leitourgies/woli-academy/
Διαδραστικά μαθήματα και κουίζ για τη σωστή διαχείριση χρημάτων για παιδιά και εφήβους.

•Αλφαβητάρι Οικονομικών από την ActionAid               https://actionaid.gr/alfabitari-oikonomikon
Πρόγραμμα επιμόρφωσης μαθητών και εκπαιδευτικών σε βασικές οικονομικές έννοιες.

Συμπέρασμα

Ο οικονομικός αλφαβητισμός είναι μια απαραίτητη δεξιότητα που επιτρέπει στα άτομα να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους με επιτυχία. Η ενίσχυση της οικονομικής παιδείας μπορεί να συμβάλει στη μείωση του οικονομικού στρες και στην επίτευξη μακροπρόθεσμης ευημερίας. Επενδύοντας στη γνώση, επενδύουμε στην οικονομική ανεξαρτησία μας. Οπότε ας το πράξουμε σήμερα, για να ζήσουμε με περισσότερη ασφάλεια και αυτονομία αύριο!

*O κ. Γεώργιος Ράτσικας είναι οικονομολόγος και οικονομικός αναλυτής