Κραυγή Επιβίωσης!

Του Θοδωρή Γιάνναρου

Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι οικονομολόγος ή πολιτικός για να αντιληφθεί το χάος στο οποίο ωθείται η ανθρωπότητα… για να καταλάβει, ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος διογκώνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα σαν τέρας, έτοιμο να τσακίσει οικονομίες και να βουλιάξει τον πλανήτη ολάκερο σε ένα πρωτοφανές χάος. Το μόνο που χρειάζεται για να σχηματίσει κάποιος άποψη, είναι να ακούει, να διαβάζει και να σκέπτεται και να ανταλλάσσει απόψεις, μιας και τίποτα πλέον δεν αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό!

Ένας άνευ προηγουμένου οικονομικός τυφώνας φαίνεται να σαρώνει τον πλανήτη, με κορυφαίους οικονομολόγους να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την άνευ προηγουμένου επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης, η οποία απειλεί να βυθίσει κράτη – την Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι την Αμερική και την Ασιατική Ήπειρο σε βαθιά ύφεση. Η αιτία δεν είναι άλλη από τους δυσβάστακτους σαρωτικούς, δασμούς του προέδρου της Αμερικής Ντόναλντ Τραμπ, που κλιμακώνουν τον εμπορικό πόλεμο σαν κάτι βγαλμένο από κάποιον φρικτό εφιάλτη.

Πρόκειται για μια εσκεμμένη και βίαιη καταστροφή σε παγκόσμιο επίπεδο και μια βουτιά της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Πρόκειται για έναν "οικονομικό Αρμαγεδδώνα", που πυροδοτείται από την κλιμάκωση εμπορικών εντάσεων που βιώνει η ανθρωπότητα και την πρωτοφανή πολιτική αβεβαιότητα που κυριαρχεί. Οι προβλέψεις γενικά είναι δυσοίωνες: η Παγκόσμια ανάπτυξη βρίσκεται σε ιστορικό ναδίρ, η μαζική πτώση φέρνει την παγκόσμια οικονομία πολύ κάτω από τους ιστορικούς της μέσους όρους, στα πρόθυρα μιας παγκόσμιας ύφεσης.

Οι προηγμένες οικονομίες βρίσκονται σε απόγνωση, ενώ στις ΗΠΑ, η ανάπτυξη καταρρέει, καθώς η πολιτική αβεβαιότητα και η συρρίκνωση της ζήτησης κυριολεκτικά στραγγαλίζουν την αγορά.

Η Ευρωζώνη βρίσκεται σε ένα βαρύ κώμα, με τη Γερμανία να βυθίζεται σε μηδενική ανάπτυξη φέτος. Οι χώρες της Ευρώπης μοιάζουν παγιδευμένες σε έναν φαύλο κύκλο στασιμότητας.

Από την άλλη, η δεύτερη ισχυρότερη οικονομία στον πλανήτη - η Κίνα βρίσκεται υπό πολιορκία, καθώς οι δασμοί Τραμπ πλήττουν βάναυσα την οικονομία της.

Η οικονομία, σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ήδη ταλαιπωρημένη από τις διαδοχικές κρίσεις που την χτύπησαν, ενώ τώρα δέχεται το πιο σκληρό πλήγμα της… έναν εμπορικό πόλεμο δηλαδή που θυμίζει κάποιες από τις πιο σκοτεινές ώρες του 20ού αιώνα. Οι παράλογοι δασμοί που ανακοινώθηκαν από τον Τραμπ, που ακολουθούνται από ανταποδοτικούς δασμούς και νέες κλιμακώσεις, αποτελούν τους πιο σοκαριστικούς δασμούς τα τελευταία 100+ χρόνια. Η απρόβλεπτη φύση αυτών των μέτρων ενισχύει το χάος, καθιστώντας αδύνατες τις προβλέψεις και πλήττοντας την όποια εμπιστοσύνη ακόμα υφίσταται

Τα κεντρικά κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, βρίσκονται εγκλωβισμένα σε ένα ιδιαίτερα τοξικό περιβάλλον και παλεύουν για να διατηρήσουν τη σταθερότητα, ενώ από την άλλη, οι αγορές χορεύουν λόγω ξαφνικών ανατιμολογήσεων περιουσιακών στοιχείων ή από συναλλαγματικές διακυμάνσεις. Μια ακόμα πιο ισχυρή χρηματοπιστωτική αστάθεια θα μπορούσε να διαλύσει κυριολεκτικά το διεθνές νομισματικό σύστημα.

Η δημογραφική κρίση και η ελάττωση του εργατικού δυναμικού απειλούν μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη, ενώ η εξάντληση των δημοσιονομικών περιθωρίων κάνει τις κυβερνήσεις ανίσχυρες. Η παρατεταμένη ακρίβεια, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ανάπτυξη, μπορεί να πυροδοτήσει κοινωνικές εξεγέρσεις, με τη φωτιά της δυσαρέσκειας να απειλεί να κατακάψει την όποια εναπομείνασα κοινωνική συνοχή.

Οι αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Κίνα, αντιμετωπίζουν έναν οικονομικό εφιάλτη, με το βάρος του χρέους να γίνεται ασήκωτο εν μέσω δύσκολων συνθηκών που ισχύουν παγκοσμίως. Οι χώρες χαμηλού εισοδήματος, που βρίσκονται και αποκομμένες από τη διεθνή αρωγή, κινδυνεύουν να χρεοκοπήσουν, κάτι που φέρνει καταστροφικές συνέπειες για το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού και την κοινωνική σταθερότητα. Γενικά, οι αναδυόμενες αγορές βρίσκονται στο γκρεμό του χρέους

Η Ελλάδα, που τελικά είναι αυτό που μας ενδιαφέρει, αν και έχει πολύ μικρότερη εξάρτηση από τις ΗΠΑ, ενδέχεται να επηρεαστεί έμμεσα και να κινδυνέψει να βρεθεί σε ένα βαθύ γκρεμάδι οικονομικής αβεβαιότητος, με το μέλλον να σκιαγραφείται ζοφερό και δυσοίωνο και την Ανάπτυξη ίσως σε ελεύθερη πτώση - αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα γεγονότα. Η ελληνική οικονομία θα μοιάζει να παραπαίει στα όρια της στασιμότητας, ο πληθωρισμός ενδέχεται να αυξηθεί σημαντικά με την ακρίβεια να συνεχίζει να ροκανίζει τα εισοδήματα των Ελλήνων, ξεπερνώντας τις όποιες ήπιες προβλέψεις και πλησιάζοντας ακόμα και τις πιο απαισιόδοξες  - αυτές του ΟΑΣΑ.

Αν όλα αυτά πάρουν σάρκα και οστά, το Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα βρεθεί στο βαθύ κόκκινο, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει ακόμα βαθύτερη τρύπα βυθιζόμενη σε οικονομική απομόνωση.

Η Ανεργία θα αυξηθεί, μακριά από τις πιο αισιόδοξες κυβερνητικές προβλέψεις και η αγορά εργασίας θα παραμείνει παγωμένη, με εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες μας να παλεύουν για την καθημερινή επιβίωση…

Αυτό που τελικά ζούμε, δεν είναι τίποτε άλλο από μια ηχηρή Κραυγή Επιβίωσης. Οι χώρες του κόσμου είναι αναγκασμένες κατά κάποιο τρόπο να ενωθούν και να σταθούν η μια δίπλα στην άλλη, ώστε να μπορέσουν να αποτρέψουν την κατάρρευση που δυστυχώς βρίσκεται προ των πυλών, προωθώντας και υποστηρίζοντας ένα σταθερό και υγιές εμπορικό περιβάλλον και αντιμετωπίζοντας τις διαρθρωτικές ανισορροπίες που συνεχώς θα προκύπτουν. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, η παγκόσμια οικονομία διατρέχει ορατό τον κίνδυνο να βρεθεί βυθισμένη σε έναν σκοτεινό και αέναο κύκλο ύφεσης, με βίαιες κοινωνικές αναταραχές και χρηματοπιστωτικό χάος, από το οποίο ελάχιστοι θα είναι σε θέση να κατορθώσουν να δραπετεύσουν σχετικά αλώβητοι…

Μέσα σε αυτό το τοπίο της καταστροφής, εμφανίζεται όμως μια σπάνια αχτίδα ελπίδας για την Ελλάδα, που σε αντίθεση με χώρες όπως η Γαλλία, η Σλοβακία και το Βέλγιο, όπου το χρέος αναμένεται να διογκωθεί κατά περισσότερο από 10 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ την επόμενη πενταετία, η Ελλάδα εικάζεται, ή μάλλον προβλέπεται κατά το ίδιο χρονικό διάστημα να δει το χρέος της να συρρικνώνεται πάνω από 15%. Η Ελλάδα δείχνει σημάδια ανάκαμψης, αναφέρει το ΔΝΤ αλλά η μάχη έχει ακόμα πολύ δρόμο και τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο. Η παγκόσμια αναταραχή μπορεί να παρασύρει ακόμα και τις πιο σοβαρές οικονομίες πόσο μάλλον κάποιες πιο ευάλωτες. Αυτές οι προβλέψεις είναι απόρροια των ανακοινώσεων των αμερικανικών δασμών!

Μένει λοιπόν να διαπιστώσουμε αν η Ελλάδα θα αποδειχθεί μια αναπάντεχη εξαίρεση στο διεθνές χάος που επικρατεί ή μια παροδική ψευδαίσθηση…

* Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι μοριακός βιολόγος - γενετιστής