Πλανητάρχης ή Stock Trader;

Του Ανδρέα Μήλιου

Η εμπορική πολιτική του Ν. Τραμπ, με κύριο χαρακτηριστικό την επιβολή δασμών στα εισαγόμενα στις ΗΠΑ προϊόντα διατάραξε συθέμελα την παγκόσμια τάξη που είχε διαμορφωθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και φαίνεται ήδη να αποβαίνει βλαπτική για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Ως αποτελέσματα αυτής της πολιτικής καταγράφονται προς ώρας στο διεθνές πεδίο η διατάραξη των διεθνών οικονομικών συσχετισμών και της διεθνούς εφοδιαστικής αλυσίδας, η διάρρηξη των παραδοσιακών γεωπολιτικών συμμαχιών, η εξώθηση της Ε.Ε σε αμυντική αυτονομία, η αναζήτηση νέων εμπορικών εταίρων από την Ε.Ε., η ενίσχυση διεθνούς κλίματος αντιαμερικανισμού και η ενίσχυση του στρατηγικού ρόλου και της θέσης της Κίνας στην Νοτιοανατολική Ασία.

Στο εσωτερικό των ΗΠΑ σημειώθηκαν σημαντική πτώση των χρηματιστηριακών αξιών των επιχειρήσεων και της τιμής των ομολόγων και άνοδος της ανεργίας από τις χιλιάδες απολύσεις ομοσπονδιακών υπαλλήλων και την κατάργηση κοινωνικών προγραμμάτων. Μεσοπρόθεσμα θα σημειωθεί στις ΗΠΑ άνοδος των τιμών των τεχνολογικών προϊόντων, των εισαγόμενων αυτοκινήτων, των βιομηχανικών υλών και ειδών, καθώς και πτώση της κατανάλωσης, και μακροπρόθεσμα άνοδος των επιτοκίων, επιβολή νέων φόρων και αύξηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού. Όλα αυτά συμβαίνουν χωρίς ακόμα οι περισσότερες χώρες να έχουν επιβάλλει αντιδασμούς στα εισαγόμενα από τις ΗΠΑ προϊόντα και στις υπηρεσίες τεχνολογικής φύσης (Meta, X, Microsoft, Apple, κλπ.)

Είναι σαφές ότι η δασμολογική πολιτική του Ν. Τραμπ στοχεύει κατά βάση την Κίνα, η οποία μέσα σε 25 χρόνια ανέτρεψε τα ποσοστά της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής σε βάρος των ΗΠΑ. Το 2000 οι ΗΠΑ παρήγαγαν το 25% της παγκόσμιας παραγωγής και η Κίνα το 6%, ενώ το 2024 οι ΗΠΑ παράγουν το 12% και η Κίνα το 35%. Ο εμπορικός πόλεμος με την  Κίνα έχει κριθεί υπέρ της και η παραγωγική και εμπορική επικράτησή της στο διεθνές σκηνικό δεν μπορεί πλέον να ανασχεθεί για πολλούς λόγους. Η Κίνα έχει φθηνό ενεργειακό και εργατικό κόστος, διαθέτει ορυκτό πλούτο (σπάνιες γαίες) για την παραγωγή των σύγχρονων τεχνολογικών προϊόντων, συνδιαλέγεται ευκολότερα, λόγω πολιτισμικής συγγένειας, με τις άλλες χώρες της Ν.Α. Ασίας που παράγουν σημαντικό μέρος της παγκόσμιας παραγωγής και διαθέτει ένα αυταρχικό κομμουνιστο-καπιταλιστικό πολιτικό σύστημα που ρυθμίζει, κατά βούληση, τις εργασιακές σχέσεις και τη διακίνηση των επενδυτικών και παραγωγικών κεφαλαίων. Επιπλέον, η Κίνα έδρασε τις τελευταίες δεκαετίες διορατικά και εδραίωσε την πρόσβασή στους ορυκτούς πόρους (πολύτιμες γαίες) της Αφρικής, με τη σύναψη μακροχρόνιων συμβάσεων εκμετάλλευσης και με δανειακές χορηγήσεις, τη στιγμή που οι ΗΠΑ διεξήγαγαν πόλεμο στη Μ. Ανατολή ή ενθάρρυναν τις πολεμικές συγκρούσεις της Αραβικής Άνοιξης στη Β. Αφρική.

Τώρα οι ΗΠΑ κυνηγούν την ουρά τους, καθώς διαπιστώνουν ότι ο 21ος αιώνας θα ανήκει στην Κίνα, όπως ο 20ος ανήκε σε αυτές. Χαϊδεύουν τον αυταρχικό και ανεξέλεγκτο Β. Πούτιν για να μπορέσουν να διαμοιράσουν τα ιμάτια της δύστυχης Ουκρανίας, που τυχαίνει να διαθέτει πολύτιμα ορυκτά και πολύτιμες γαίες. Η πολιτική αυτή μόνο θετικότητα δεν παράγει για την εικόνα των ΗΠΑ στον κόσμο. Φαίνεται πως δεν πήραν το μάθημά τους από τις αποτυχίες στο Βιετνάμ, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στη Λιβύη, στην Τυνησία και τη Λατινική Αμερική. Είναι οι πλανητάρχες των τελευταίων δεκαετιών ανεπίδεκτοι μαθήσεως ή διοικούν το κράτος ως ιδιωτική επιχείρηση που στοχεύει στην αύξηση της περιουσίας των ίδιων και των αυλικών τους; Αν δεν έχουν ως βασικό κριτήριο στη διοίκηση του κράτους την επιχειρηματικότητα, γιατί χαϊδεύουν αυταρχικούς ηγέτες χωρών, από τις οποίες μπορούν να αποκομίσουν προσωπικά επιχειρηματικά οφέλη; Η συμπεριφορά του Ν. Τραμπ απέναντι στον Πούτιν, στον Τ. Ερντογάν και στον Μιλέι είναι έκδηλα αποκαλυπτική των προθέσεών του. 

Σε προηγούμενο άρθρο μου είχα γράψει ότι δεν μπορεί ο Ν. Τραμπ να μην γνωρίζει τις σοβαρές συνέπειες αυτής της εμπορικής πολιτικής και πρόβλεψα ότι, μεταξύ των άλλων,  το κάνει για να καρπωθεί ο ίδιος και οι αυλικοί του μεγιστάνες οφέλη από την πτώση των χρηματιστηριακών αξιών. Με την ανακοίνωση των δασμολογικών μέτρων τα χρηματιστήρια κατέρρευσαν και χάθηκαν τρισεκατομμύρια μέσα σε λίγες ημέρες. Με την ανακοίνωση της αναβολής επιβολής των μέτρων για ενενήντα ημέρες, τα χρηματιστήρια σημείωσαν σημαντική άνοδο και ανέκτησαν μεγάλο μέρος από τις απώλειες των προηγούμενων ημερών. Ο δείκτης S&P, που επί τέσσερις μέρες κατέρρεε, με την ανακοίνωση της αναβολής των μέτρων ανέκτησε το 70% των απωλειών του. Πριν την ανακοίνωση του παγώματος των δασμών ο Ν. Τραμπ είχε αναρτήσει στον λογαριασμό του στο TRUTH SOCIAL τη φράση ”This is a great time to buy”! Η Washington Post αναρωτήθηκε αν αυτό αποτελεί  πρακτική χειραγώγησης των χρηματιστηριακών αγορών με στόχο την ενθυλάκωση κερδών από τον Πρόεδρο και τους αυλικούς μεγιστάνες του. Οι κοινοί νόες κατανοούν και αξιολογούν τις καταστάσεις. Δεν αναρωτιούνται.  

*Ο Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, συγγραφέας. Το τελευταίο του βιβλίο με το τίτλο "Πως να αναδείξεις τον τόπο σου. Μάρκετινγκ και City branding" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ.