Το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται περισσότερα "Τέμπη" και τα Τέμπη περισσότερη αλήθεια

Του Γεωργίου Ι. Μάτσου

Σε πρόσφατο άρθρο του Capital αναρτήθηκε από σχολιαστή εκπομπή επαρχιακού τηλεοπτικού σταθμού με φιλοξενούμενους πραγματογνώμονες οικογενειών θυμάτων των Τεμπών. Με άφησε άναυδο στην εκπομπή αυτή η αποδομητική μανία με την οποία οι συμμετέχοντες σε αυτήν επέκριναν πρόσωπα με παραπλήσιες (αλλά όχι εντελώς ταυτόσημες) με τις δικές τους θέσεις για την υπόθεση των Τεμπών. Προφανώς η εκπομπή αντικατόπτριζε καυγά των συγγενών των θυμάτων. Καυγάς που έχει πολιτική σημασία, από τη στιγμή που κατά κάποιο τρόπο όλη η χώρα συμμετέχει στη σχεδόν "δημόσια" πραγματογνωμοσύνη για το αίτιο της πυρόσφαιρας των Τεμπών. Η τελευταία διεξάγεται εν πολλοίς με επικοινωνιακούς και πολιτικούς όρους, βλαπτικούς για την ίδια την έρευνα.

Είναι ευτύχημα αντιθέτως ότι ο κρατικός ΕΟΔΑΣΑΑΜ με κανέναν δεν καυγάδισε για το πόρισμά του. Γιατί; Μα διότι τίποτε από όσα έγραψε δεν θεώρησε ως θέσφατο. Διακήρυξε ανοικτά την έλλειψη επαρκών ανθρωπίνων πόρων, ο δε πρόεδρός του ζήτησε δημοσίως κάθε δυνατή βοήθεια για τη βελτίωση του πορίσματος. Μόνος του άλλωστε ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ ζήτησε επιβεβαίωση των συμπερασμάτων του από επιστημονικούς φορείς κύρους. Κάποιοι ίσως θεωρούν μια τέτοια προσέγγιση τάχα ενδεικτική μειωμένης αξιοπιστίας του πορίσματος. Το ακριβώς αντίθετο ισχύει: Η αποδοχή κριτικής, συμπληρώσεων, ακόμη και τροποποιήσεων του πορίσματος, δείχνει καλές και ανιδιοτελείς προθέσεις, διάθεση αναζήτησης της αλήθειας.

Αυτός είναι ο λόγος που το συγκεκριμένο πόρισμα έχει καταστεί σημείο αναφοράς και, παρά το βίντεο που δείχνει την Ντόρα Μπακογιάννη να αποκαλεί τον πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ "συνεργάτη της", ουδείς μπόρεσε μέχρι στιγμής να αμφισβητήσει την ουσιαστική του αξιοπιστία. Ενώ η κυβέρνηση έχει βρει στο πρόσωπο του κ. Παπαδημητρίου το καλύτερο άλλοθι ότι δεν τίθεται απολύτως κανένα ζήτημα συγκάλυψης, καθώς αυτή ίδρυσε και ενεργοποίησε τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Ένα ισχυρό επιχείρημα, που οι αντίπαλοί της δεν έχουν μέχρι στιγμής απαντήσει.

Όμως… Όμως η ουσία δεν αλλάζει ότι το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ διέψευδε τους κυβερνητικούς (της 16-2-2025) και πρωθυπουργικούς (της 19-2-2025) ισχυρισμούς περί του ότι ανατρέπονται τα σενάρια περί φορτίου πτητικών υδρογονανθράκων στην εμπορική αμαξοστοιχία. Μια τέτοια διάψευση από κρατικό φορέα για κάτι που ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατέστησε κεντρικό στον δημόσιο διάλογο έπρεπε να τον έχει οδηγήσει έως και σε παραίτηση. Παραίτηση όμως που κανένα κόμμα δεν έσπευσε να ζητήσει με ιδιαίτερη ένταση και που κανένα κόμμα δεν ανήγαγε σε κεντρική αντιπολιτευτική του στρατηγική. Γιατί;

Το ερώτημα τίθεται κυρίως για το ΠΑΣΟΚ, το μόνο κόμμα που μπορεί σήμερα να αποτελέσει αξιόπιστη κυβερνητική αντιπρόταση. Γιατί, ενώ έχει την ευκαιρία να αποδομήσει προσωπικά τον πρωθυπουργό, αναδεικνύει ευθύνες μειωμένης πολιτικής σημασίας προσώπων όπως ο κ. Τριαντόπουλος; Και μάλιστα για αδίκημα ήσσονος σημασίας, όπως η παράβαση καθήκοντος. Ο κ. Τζαβάρας, πρώην βουλευτής της ίδιας της ΝΔ, θεώρησε (ορθώς) το λεγόμενο "μπάζωμα" ως πιθανή υπόθαλψη εγκληματία, λόγω της εξαφάνισης προανακριτικών στοιχείων κρίσιμων για άλλα αδικήματα. Η αξιωματική αντιπολίτευση όμως μένει στη σχετικά αθώα πολιτικώς παράβαση καθήκοντος, έχοντας αφήσει αναξιοποίητη την ατομική βόμβα (για τον πρωθυπουργό προσωπικά) του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.

Αναλύσαμε σε προηγούμενο άρθρο το στρατηγικό δίλημμα του ΠΑΣΟΚ για "περισσότερα" ή "λιγότερα" Τέμπη. Το δίλημμα αυτό είναι ολόκληρης της χώρας. Διότι η εμφανής (και στις δημοσκοπήσεις) αδυναμία σχηματισμών διαμαρτυρίας όπως της κας. Κωνσταντοπούλου να αρθρώσουν ολοκληρωμένο αντιπολιτευτικό λόγο, καταλείπει αποκλειστικά στο ΠΑΣΟΚ τη δυνατότητα και την ευθύνη να αποτελέσει στοιχειωδώς αξιόπιστη και αποδεκτή από την πλειοψηφία της κοινωνίας κυβερνητική αντιπρόταση στη ΝΔ του κ. Μητσοτάκη. Για να συμβεί αυτό, επιβάλλεται το ΠΑΣΟΚ να εκφράσει στοιχειωδώς τις εύλογες διαμαρτυρίες και πολιτικές απορίες σχετικά με το τι συνέβη στα Τέμπη. Αλλά αυτή τη στιγμή, το ΠΑΣΟΚ δεν εκφράζει το συντριπτικά πλειοψηφικό αυτό κομμάτι της κοινωνίας.

Για να πράξει τούτο το ΠΑΣΟΚ καθόλου δεν χρειάζεται να υιοθετήσει ακραίες ή αμφιλεγόμενες θέσεις. Πλείστα ζητήματα κριτικής αφορούν μη αμφιλεγόμενα θέματα, όπως π.χ. η συνεχής ενασχόληση της κυβέρνησης με την ουσία της υπόθεσης, ενασχόληση πρωτοφανής, παράδοξη και από μόνη της αφορμή σημαντικών ερωτημάτων. Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει παρά να ενώσει προϋπάρχουσες τελίτσες για να αναδείξει εαυτό σε αντιπολιτευτική δύναμη που θα εκφράζει τη διαμαρτυρία του κόσμου και θα αποτελεί ταυτόχρονα αξιόπιστη κυβερνητική εναλλακτική.

Η ύπαρξη δυνάμεων μέσα στο ΠΑΣΟΚ που σήμερα αμφισβητούν τη στρατηγική "περισσότερα" και ιδίως "επαρκή" Τέμπη δεν είναι εν προκειμένω μειονέκτημα, αλλά πλεονέκτημα: Αυτή η κατηγορία στελεχών του μπορεί να λειτουργεί διορθωτικά, ώστε να μην υιοθετούνται αναληθείς ή προβληματικοί στην ουσία τους ισχυρισμοί ή ακραίες μορφές αντίδρασης. Και να αναδεικνύεται έτσι η αξιωματική αντιπολίτευση ως αξιόπιστη κυβερνητική αντιπρόταση, χωρίς τις ακρότητες της "παλαβής" αντιπολίτευσης.

Η προσωπική στόχευση του ΠΑΣΟΚ στον πρωθυπουργό, από τη στιγμή που αφρόνως ο ίδιος ενέπλεξε προσωπικώς τον εαυτό του στην υπόθεση, αποφαινόμενος από την πρώτη ημέρα της και διαρκώς έκτοτε για την ουσία της, είναι η στοιχειωδώς επιβαλλόμενη αντιπολιτευτική αντίδραση. Θα είναι αντίστοιχη με την (απολύτως δικαιολογημένη και τότε) ευχέρεια με την οποία ενεπλάκη από τη ΝΔ ως αντιπολίτευση προσωπικά ο Ανδρέας Παπανδρέου ως πρωθυπουργός στο σκάνδαλο Κοσκωτά. Ο αιφνίδιος θάνατος του Μένιου Κουτσόγιωργα στη διάρκεια της δίκης στο Ειδικό Δικαστήριο απέτρεψε τη νομική και ιστορική καταγραφή των ευθυνών της τότε κυβέρνησης. Ο Κουτσόγιωργας είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ, αλλά η σχεδόν βέβαιη καταδίκη του, εάν είχε επιβιώσει, θα είχε γράψει διαφορετικά την πολιτική ιστορία της χώρας, ίσως και τη δικαστική τύχη του ίδιου του Ανδρέα Παπανδρέου.

Επιστρέφοντας εκεί από όπου ξεκίνησε το άρθρο, η χώρα χρειάζεται δύο πράγματα: Πρώτον, εξαφάνιση του "εγώ" όσων ειλικρινώς επιθυμούν πλήρη διαλεύκανση όλων των αιτιών θανάτου στα Τέμπη. Δεύτερον, ένα κανονικό κόμμα εξουσίας να πάρει πάνω του την υπόθεση των Τεμπών στις πλήρεις της πολιτικές διαστάσεις και να τη συνδυάσει με ολοκληρωτική κυβερνητική αντιπρόταση. Κυβερνητική αντιπρόταση που, για να είναι ελκυστική, θα πρέπει υποχρεωτικώς να περιλαμβάνει τη δραστική φορολογική ελάφρυνση της οικονομίας από τα σημαντικά υπολείμματα μνημονιακών φόρων, καθώς και από τις ηλεκτρονικές γραφειοκρατικές υπερβολές της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Μια τέτοια αντιπολίτευση θα είναι εντέλει και η μόνη ελπίδα της παρούσας κυβέρνησης να αναγκαστεί να διορθώσει τα σοβαρά λάθη της τόσο στην υπόθεση των Τεμπών, όσο και στη φορολογική ιδίως διακυβέρνηση της χώρας. Θα πρέπει να την εύχονται όχι μόνον οι υποστηρικτές του ΠΑΣΟΚ, αλλά και οι υποστηρικτές της ΝΔ. Και πάντως, όλοι όσοι απεύχονται την εκλογική ενίσχυση της κας. Κωνσταντοπούλου.

*Δ.Ν., Δικηγόρος