AI και Managers: Η αναδυόμενη πραγματικότητα και το μέλλον της εργασίας

Του Κωνσταντίνου Φράγκου

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) έχει εισβάλει με ταχύ ρυθμό στην καθημερινότητά μας, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Από την αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων εργασιών έως την υποβοήθηση δημιουργικών διαδικασιών, η AI έχει ανοίξει έναν νέο κόσμο δυνατοτήτων. Ωστόσο, αυτή η τεχνολογική επανάσταση προκαλεί έντονες συζητήσεις σχετικά με το μέλλον της εργασίας και τους ρόλους που μπορεί να επηρεάσει, με τους managers και την ανώτερη διοίκηση  να βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των συζητήσεων καθιστώντας την θέση των εν αμφιβόλω.

Οι  προβλέψεις για την Αυτοματοποίηση της Διοίκησης μας δίνουν μια εικόνα για το τι θα επακολουθήσει. Σύμφωνα με την εταιρία συμβούλων Gartner, μέχρι το 2030, το 80% των σημερινών λειτουργιών διαχείρισης έργων (project management) θα αυτοματοποιηθεί. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να εξαλείψει πολλές παραδοσιακές λειτουργίες της διαχείρισης και να αντικαταστήσει τους project managers με συστήματα βασισμένα στην AI. Μια παγκόσμια έρευνα της Pega επιβεβαιώνει αυτήν την τάση, καθώς το 78% των στελεχών που συμμετείχαν πιστεύουν ότι η αυξημένη χρήση AI θα μειώσει δραματικά τις θέσεις middle and upper management. Αλλά τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Πώς μπορεί η AI να αντικαταστήσει έναν manager, έναν ρόλο που απαιτεί όχι μόνο λήψη αποφάσεων, αλλά και συναισθηματική νοημοσύνη (EQ), εμπειρία και ικανότητα διαχείρισης ομάδων;

Η παραδοσιακή εικόνα του manager είναι αυτή ενός ατόμου με πολυετή εμπειρία, που επιβλέπει ομάδες και καθοδηγεί στρατηγικές αποφάσεις. Ωστόσο, οι managers μεσαίου επιπέδου είναι από τους πιο ευάλωτους στην αντικατάσταση από την AI για διάφορους λόγους:

1. Οικονομικό Κόστος: Οι managers με εμπειρία κοστίζουν ακριβά. Οι επιχειρήσεις πληρώνουν περισσότερα για τις γνώσεις και την εμπειρία τους. Αντίθετα, η AI, μετά την αρχική επένδυση, έχει χαμηλότερα κόστη συντήρησης και αναβάθμισης. Η AI δεν ζητάει αυξήσεις ούτε παροχές, κάτι που την καθιστά πιο ελκυστική επιλογή για τις επιχειρήσεις.

2. Προβλεψιμότητα: Οι managers συνήθως ακολουθούν συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς και λήψης αποφάσεων. Αυτό καθιστά τις ενέργειές τους προβλέψιμες, επιτρέποντας στην AI να αναλύσει δεδομένα και να δημιουργήσει μοντέλα που μιμούνται τις αποφάσεις τους. Αντίθετα, η αναπαραγωγή της δημιουργικότητας ενός νέου επαγγελματία χωρίς την απαιτούμενη εμπειρία είναι πιο δύσκολη. 

Η ικανότητα των managers να επιλύουν προβλήματα και να προβλέπουν επιτυχημένες ιδέες είναι ένα άλλο πεδίο όπου η AI δείχνει να υπερτερεί. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι managers δεν είναι πάντα οι καλύτεροι στο να προβλέπουν ποιες ιδέες θα είναι επιτυχημένες. Οι managers συχνά βασίζονται στη "συγκλίνουσα σκέψη" (convergent thinking), η οποία επικεντρώνεται σε ήδη γνωστές λύσεις, κάτι που μπορεί να περιορίσει τη δημιουργικότητα. Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι που συμμετέχουν στη δημιουργική διαδικασία είναι πιο ανοιχτοί στη "διαφοροποιημένη σκέψη" (divergent thinking), κάτι που οδηγεί σε πιο καινοτόμες λύσεις.

Ενώ η AI έχει τη δυνατότητα να αυτοματοποιήσει πολλές διοικητικές εργασίες, υπάρχουν ακόμα κρίσιμα καθήκοντα που απαιτούν την ανθρώπινη παρουσία. Για παράδειγμα, η διαχείριση περίπλοκων σχέσεων με πελάτες, η ενίσχυση του ηθικού της ομάδας και η διαπραγμάτευση στρατηγικών συμφωνιών είναι περιοχές όπου η AI υστερεί ακόμα (όχι για πολύ) λόγω έλλειψης συναισθηματικής νοημοσύνης. Οι εξαιρετικοί managers χρειάζονται έναν συνδυασμό υψηλού EQ και IQ, ώστε να μπορούν να συνδέονται με τα μέλη της ομάδας τους, να διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις και να λαμβάνουν στρατηγικές αποφάσεις που προωθούν την επιχείρηση. Επομένως, αντί να αντικατασταθούν πλήρως, οι managers θα πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται με την AI για να ενισχύσουν την απόδοσή τους. 

Με την άνοδο της AI, οι εταιρείες πρέπει να επανασχεδιάσουν τις διαδικασίες εργασίας τους για να αξιοποιήσουν καλύτερα τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Αυτό σημαίνει ότι οι managers πρέπει να επανεφεύρουν τους ρόλους τους. Για παράδειγμα, μπορούν να συνεργάζονται με νεότερους δημιουργούς και επαγγελματίες που χρησιμοποιούν εργαλεία AI για να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις. Η προσαρμοστικότητα είναι το κλειδί για τους managers του μέλλοντος. Αυτοί που θα μπορέσουν να ενσωματώσουν την AI στις εργασίες τους, αναγνωρίζοντας τα σημεία όπου η τεχνολογία υπερτερεί και αξιοποιώντας τις δικές τους μοναδικές δεξιότητες, θα έχουν το πλεονέκτημα.

Το μέλλον της Διαχείρισης λοιπόν είναι υβριδικό! Η AI δεν έρχεται για να αντικαταστήσει τους managers, αλλά για να αλλάξει τον τρόπο που εργάζονται. Οι εταιρείες που θα αγκαλιάσουν αυτές τις αλλαγές, αναπροσαρμόζοντας τις δομές και τους ρόλους τους, θα είναι οι νικητές του μέλλοντος. Αν είστε manager, ήρθε η ώρα να επενδύσετε στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και να μάθετε πώς να συνεργάζεστε με την AI, μετατρέποντας την τεχνολογία σε σύμμαχό σας. Το πραγματικό όμως  πρόβλημα δεν αφορά τους "μπαρουτοκαπνισμένους" υπηρεσιακούς ηγήτορες αλλά τους διορισμένους δυνάμει νεποτίστικης ιδεολογίας - οικογενειοκρατίας, αφού η ΑΙ θα αποκαλύψει τη "γύμνια" τους και την αναποτελεσματικότητά τους. 

Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα αντικαταστήσει την ανθρώπινη ευφυΐα, αλλά θα την ενισχύσει, δημιουργώντας ένα νέο είδος υβριδικής ηγεσίας που θα καθορίσει το μέλλον της εργασίας.

*Ο  Κωνσταντίνος Φράγκος είναι Μηχανικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστικών Συστημάτων - Τραπεζικός, Υποψήφιος διδάκτορας Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής