Αφήστε να τον σκεπάσει το χώμα πρώτα

Του Ηλία Ψυχογιού

Λένε πώς όταν φύγει από τη ζωή ένας άνθρωπος, αν δεν έχεις να πεις κάτι καλό, καλύτερα να μην πεις τίποτα. Τον πρώτο καιρό τουλάχιστον. 

Ειδικά για τους πολιτικούς, η αξιολόγηση του πολιτικού τους έργου καλό είναι να γίνεται με την απαραίτητη απόσταση του χρόνου ώστε να υφίσταται η απαραίτητη αντικειμενικότητα. 

Αυτό είναι αναγκαίο καθώς κινήσεις και επιλογές, ειδικά εκείνων των πολιτικών που έφτασαν στα ανώτερα αξιώματα, όπως αυτό του πρωθυπουργού, είναι κάτω από την βάσανο της μικροκομματικής εκμετάλλευσης όσο οι ίδιοι είναι εν ενεργεία, αλλά και αρκετά μετά. 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα του παρελθόντος είναι αυτά των Ελευθερίου Βενιζέλου και Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.  

Σήμερα έχουμε αμέτρητους δρόμους, πλατείες, σταθμούς Μετρό και, φυσικά, το αεροδρόμιο της Αθήνας, τα οποία φέρουν το όνομα του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Πόσοι όμως γνωρίζουν ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο άνθρωπος που έκανε "την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών", είχε κατηγορηθεί από τους πολιτικούς αντιπάλους ως προδότης; Και μάλιστα όχι μία, αλλά πολλές φορές. 

Όταν για λόγους τακτικής αρνήθηκε να ζητήσει την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα (προκειμένου να υπογραφεί συνθήκη φιλίας με την Ιταλία το 1928 για να χτίσουμε συμμαχίες απέναντι στην Τουρκία), κατηγορήθηκε ως προδότης. 

Όταν αποθάρρυνε τις προσπάθειες των Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα, κατηγορήθηκε επίσης ως προδότης. 

Όταν, με την ελληνοτουρκική προσέγγιση (είχε προτείνει μέχρι και τον Κεμάλ Ατατούρκ για το Βραβείο Νόμπελ), ουσιαστικά έθεσε τέλος στις όποιες ελπίδες υπήρχαν για επιστροφή των μικρασιατών πίσω στις εστίες τους, κατηγορήθηκε επίσης ως προδότης. 

Κι όμως, στο τέλος δικαιώθηκε για τις περισσότερες επιλογές του.

Το σύμφωνο φιλίας με την Ιταλία το 1928, μείωσε τη στήριξη της Ιταλίας προς την Τουρκία. Έφτασε όμως τελικά ο ιστορικός χρόνος για την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα, το 1948.

Η αποθάρρυνση της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, έδωσε τα απαραίτητα συμμαχικά διαπιστευτήρια προς την Μεγάλη Βρετανία ώστε να έχουμε τη βρετανική στήριξη στη συνέχεια κατά τον επανεξοπλισμό του στρατού που έκανε ο Ιωάννης Μεταξάς. Αλλά και αργότερα, απέναντι στον κίνδυνο κατάληψης της εξουσίας από τους κομμουνιστές αντάρτες κατά τον εμφύλιο, οι βρετανοί ήταν που άλλαξαν τις ισορροπίες υπέρ της δημοκρατίας και δεν έγινε η Ελλάδα σοβιετική επαρχία. Και η Κύπρος τελικά απελευθερώθηκε λίγα χρόνια μετά με τις θυσίες των αγωνιστών της ΕΟΚΑ και όλων των κυπρίων. 

Ακόμα όμως και η ελληνοτουρκική προσέγγιση που έκανε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πέτυχε να αποκόψει την μουσουλμανική μειονότητα της Ελλάδας από την Τουρκία. Κι αν σήμερα έχουμε να λέμε ότι η μειονότητα στην Ελλάδα είναι θρησκευτική και όχι εθνική, στον Εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο το οφείλουμε. 

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι ακόμα μία χαρακτηριστική περίπτωση πολιτικού ο οποίος, ενώ επικρινόταν πολύ κατά την διάρκεια της πολιτικής του ζωής και για αρκετά χρόνια μετά, πλέον αναγνωρίζεται από όλους ως ένας από τους πλέον μεταρρυθμιστές και ευρωπαϊστές πολιτικούς στην ιστορία της χώρας. Αναγνωρίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά ότι αν του είχε επιτραπεί να εφαρμόσει όλες τις απαραίτητες φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις όταν ήταν πρωθυπουργός , ίσως να είχαμε αποφύγει τη χρεωκοπία της χώρας το 2010. Και, επιπλέον, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, αντίθετα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, πρόλαβε να εισπράξει την αναγνώριση ότι η πολιτική του ήταν σωστή, πριν φύγει από τη ζωή.

Οι ιδιωτικοποιήσεις, οι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, η μείωση των φόρων για αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, όλα αυτά ήταν θέσεις του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (κάποιες τις έκανε πράξη, κάποιες δεν τα κατάφερε), οι οποίες είναι πλέον θέσεις ακόμα και των τότε πολιτικών του αντιπάλων. Πολλοί μάλιστα εξ αυτών υιοθέτησαν φιλελεύθερες πολιτικές που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν είχε σκεφθεί καν: Το ΑΣΕΠ (ΠΑΣΟΚ, υπουργός Αναστάσιος Πεπονής, 1994) και η ΔΙΑΥΓΕΙΑ (πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, 2010) είναι μεταξύ αυτών. 

Αυτό στην πολιτική επιστήμη ονομάζεται πολιτική δικαίωση. 

Δεν διακηρύσσω ότι κάποιος από τους δύο, ή οποιοσδήποτε άλλος πολιτικός ήταν "άγιος". Κάθε άλλο. "Ταμείο" όμως κάνουμε συγκρίνοντας τα θετικά με τα αρνητικά του πολιτικού βίου ενός εκάστου. Και στην περίπτωση τόσο του Ελευθερίου Βενιζέλου όσο και του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, τα θετικά ήταν κατά πολύ περισσότερα από τα αρνητικά. 

Κι επειδή είναι εμφανές ότι όλη αυτή η μακροσκελής αναφορά δεν έγινε για τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη αλλά για τον πρόσφατα θανόντα, Κωνσταντίνο Σημίτη, καλό θα ήταν, δεξιοί, κεντρώοι και αριστεροί, να αφήσουν να περάσει κάποιο διάστημα από την εκδημία του πριν ρίξουν το ανάθεμα.

Αφήστε τουλάχιστον να τον σκεπάσει το χώμα πρώτα. Ντροπή.

ilpsychogios@gmail.com