Πάει ο παλιός ο χρόνος, πάει σπίτι του και ο CEO της Intel

*Του Επαμεινώνδα Κορώνη

Δεν ήταν μια καλή χρονιά για τους CEOs στις ΗΠΑ και "κλείνει" με την ηχηρή απόλυση του Pat Gelsinger από το τιμόνι της Intel. Η μετοχή της εταιρείας υποχώρησε κατά 66% και τα οδυνηρά οικονομικά αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου ($16,6 δισ. ζημιές!) σχεδόν δεν άφηναν κανένα περιθώριο επιλογής στον Πρόεδρο της εταιρείας Frank Yeary. Ο οποίος ως σκληρός οικονομολόγος θα περίμενε κανείς να είχε βάλει "φρένο" ή "χειρόφρενο" μόλις ανέλαβε την θέση πριν δύο χρόνια. Όμως η ελπίδα πεθαίνει λίγο πριν την εταιρεία και ο Gelsinger έλεγαν όλοι ότι ήξερε την δομή της Intel, είχε εμπειρία, καταλάβαινε και το προϊόν. 

Δεν έγινε και τίποτα θα πει κάποιος. Οι εταιρείες ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν.  Από το 1987 που ο Robert Sutton, καθηγητή στο Stanford University, μελέτησε το πως οδηγούνται στο τέλος τους μεγάλες επιχειρήσεις έχουμε πλέον εξοικειωθεί υπαρξιακά με τον "οργανωσιακό θάνατο".  Και θα συμφωνούσαμε με αυτή την μανιχαϊστική Σουμπετεριανή προσέγγιση αν δεν ήταν η επερχόμενη κατάρρευση ή ο ριζικός μετασχηματισμός (διάσπαση) της Intel το σύμπτωμα της μεγάλης ασθένειας του αμερικάνικου κεφαλαίου. Μια περίπτωση που φέρνει στην επιφάνεια σοβαρά δομικά θέματα που απασχολούν πολλές εταιρείες στις ΗΠΑ: την έλλειψη οράματος, τον άκαρπο προστατευτισμό και τον εξ’ ανατολής εντεινόμενο ανταγωνισμό. 

Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι βραδυκίνητοι αμερικάνικοι κολοσσοί εφαρμόζουν για να επιβιώσουν θεραπείες του περασμένου αιώνα. Συγχωνεύσεις (που ενίοτε δεν προχωράνε, όπως το πρόσφατο δράμα Albertsons/ Kroger). Γεωγραφικές επεκτάσεις (αλλά η Κίνα δεν είναι πια η εύφορη πεδιάδα πελατών, όπως έγραψε πολύ σωστά ο Economist). Και οριακές παρεμβάσεις στα προϊόντα και τις υπηρεσίες. Αυτές οι στρατηγικές πλέον αποτυγχάνουν παταγωδώς σχεδόν σε όλους τους κλάδους. 

Όσο η Intel έκανε συμβατικές επενδύσεις ύψους $100 δισ. σε νέα εργοστάσια, όσο διαχώριζε τον κλάδο του σχεδιασμού από την παραγωγή (ιδέα Gelsinger) και σχεδίαζε έναν ανεξήγητο παγκόσμιο επεκτατισμό, στον ίδιο χρόνο οι ανταγωνιστές είχαν πιο συγκεκριμένους στόχους και αποστολές. Η AMD "κλείδωσε" πολλούς παγκόσμιους πελάτες, η TSMC από την Taiwan ανακοίνωσε ρεκόρ νέων πατεντών και πάνω από δέκα εταιρείες "φύτρωσαν" επί Κινέζικου εδάφους σύμφωνα με την πρόσφατη ανάλυση του CNBC. Και ο νέος γίγαντας του χώρου, η NVIDIA, είδε από νωρίς την αγορά των επεξεργαστών και microchips σε σχέση με την Τεχνητή Νοημοσύνη, πολύ προτού η έκθεση της Deloitte για το 2025 την εκτιμήσει στο μέγεθος των $50 δισ. Και έριξε εκεί το βάρος της και στην εξωχώρια παραγωγή. Αρκετοί προβλέπουν ότι το 2030 πάνω από το 70% των παραγόμενων microchips θα προέρχονται από την Ν.Α. Ασία. Την ίδια στιγμή η Intel επένδυσε στην καθετοποίηση.  

Η απάντηση των ΗΠΑ σε αυτόν τον εξ’ ανατολής κίνδυνο ήταν βαθιά συντηρητική και βασισμένη στο σύνδρομο της "διάσωσης" που καλλιεργήθηκε ψυχολογικά στη χώρα ως απότοκο της κρίσης του 2008. Ο ίδιος ο Gelsinger εμφανίστηκε το καλοκαίρι ενώπιον των επενδυτών και ούτε λίγο ούτε πολύ είπε ότι οι επενδύσεις στις νέες παραγωγικές μονάδες της Intel εντάσσονται σε έναν ευρύτερο γεωπολιτικό σχεδιασμό. Ξεγελιούνται πολλοί νομίζοντας ότι ο Donald Trump είναι ο αρχιτέκτονας του προστατευτικού παρεμβατισμού στην τεχνολογία. Και όμως, ήταν ο φιλελεύθερος Πρόεδρος Biden που ψήφισε το 2022 το κολοσσιαίο πρόγραμμα CHIPS Act.  Δηλαδή ένα σύστημα άμεσων και έμμεσων επιδοτήσεων ύψους $8,7 δισ. μόνο για την Intel και για να στηριχθεί η βιομηχανία παραγωγής ημιαγωγών την επόμενη πενταετία. Όπως όλες αυτές οι βραχυχρόνιες θεραπείες, περισσότερο έθισαν τον κλάδο και την Intel στην ιδέα ότι τους αγκαλιάζει το ορατό χέρι του Κράτους και ξέχασαν ότι υπάρχει και το αόρατο χέρι της αγοράς. Και ο ανταγωνισμός από παντού. 

Τελικά η Intel πάει κόντρα σε όλα όσα το μεταπολεμικό Αμερικάνικο μοντέλο ανάπτυξης που η ίδια εκπροσώπησε στο παρελθόν. Η ίδια η εταιρεία βασίστηκε στην ψηφιακή εποχή και στο δόγμα της διαρκούς και ραγδαίας καινοτομίας. Η Intel "διάβασε" πριν από 30 χρόνια το Being Digital του Nicholas Negreponte που διακήρυξε μια νέα εποχή με νέες ανάγκες, προϊόντα και εφοδιαστικές αλυσίδες. Οραματίστηκε τον κόσμο του internet και επένδυσε στην προοπτική. Σήμερα πλέει προς το άγνωστο με βάρκες πολυέξοδα επιχειρηματικά πλάνα χωρίς στρατηγική έμφαση και καινοτόμο όραμα. Είναι τραγική ειρωνεία ίσως ότι το moto της Silicon Valley "only the paranoid survive" το διατύπωσε ο τότε πετυχημένος CEO της Intel, Andy Grove. 

Γράφει ο Peter Cohan στο Inc. ότι η περίπτωση της Intel και του Pat Genslinger μας διδάσκει ότι δεν πρέπει να προχωράμε σε μεγάλες επενδύσεις αν δεν έχουμε ανακαλύψει την απαραίτητη καινοτομία. Προσθέτουμε εδώ ότι στη σύγχρονη εποχή των συνεχών κρίσεων και αλλαγών απαιτείται εγρήγορση, γενναία ανάλυση και αποτελεσματική ηγεσία με όραμα, καλή αντίληψη του ανταγωνισμού και ίσως τελικά γενναίες και πολλές φορές επίπονες αποφάσεις. Για άλλη μια φορά η ιστορία μας δείχνει ότι οι έμπειροι γραφειοκράτες όχι μόνο δεν είναι επαρκείς αλλά και επικίνδυνοι για τις εταιρείες τους. Να δούμε τι θα φέρει στους CEOs το 2025.    

*Associate Professor of Management, Chair of International Business, Tourism and Hospitality, School of Business at the American College of Greece