Οι κυβερνητικές υποσχέσεις και η πραγματικότητα της νομοθέτησης: Μια εξόφθαλμη περίπτωση αστοχίας

Του Αθανασίου Ρήγα

Ο δημοσιογράφος του Capital.gr Γιώργος Κράλογλου με το άρθρο του "Μεγαλώστε" τους μικρούς, εδώ και τώρα!" στις 29/8/2024 έθιγε εμφατικά το πρόβλημα που διαχρονικά ταλανίζει την ελληνική οικονομία και δεν είναι άλλο από τη μεγάλη απόσταση μεταξύ κυβερνητικών εξαγγελιών, νομοθέτησης αυτών και εφαρμογής. 

Με αφορμή το ανωτέρω άρθρο και αφού ζήσαμε άλλο ένα Σαββατοκύριακο κυβερνητικών εξαγγελιών από το βήμα της ΔΕΘ, με το παρόν άρθρο θέλω να αναδείξω ένα τέτοιο παράδειγμα. 

Πριν 3 χρόνια στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός εξήγγειλε μια νέα πρωτοβουλία σχετικά με τις συγχωνεύσεις εταιρειών στοχεύοντας στις "μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με προσωπικό έως 250 άτομα, που συγχωνεύονται σε νέο νομικό πρόσωπο, στο εξής θα φορολογούνται με 30% λιγότερο φόρο εισοδήματος, δηλαδή με μόνο 15,5%.Το μέτρο αυτό θα ισχύσει για τρία χρόνια για ποσό έως 1 εκατομμύριο ευρώ. Είναι πάρα πολύ σημαντικό οι εταιρείες αυτές, που είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, να γίνουν μεγαλύτερες, να γίνουν πιο ανταγωνιστικές. Και το μέτρο αυτό θα εξαγγελθεί σύντομα από τα Υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης.

Το άνω μέτρο νομοθετήθηκε εν τέλει το Μάιο του 2023 (ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ. 4935 (ΦΕΚ A' 103/26-05-2022), ήτοι οκτώ μήνες από την εξαγγελία του. 

Μια από τις πρόνοιες του νόμου είναι η εξής: Στο άρθρο 5 προβλέπει ότι : Στην περίπτωση εισφοράς ατομικής επιχείρησης σε οποιασδήποτε μορφής εταιρεία, παρέχεται στη νέα εταιρεία το κίνητρο της απαλλαγής από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν με βάση τη φορολογική νομοθεσία, κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%), εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 

α) η εισφερόμενη ατομική επιχείρηση έχει πραγματοποιήσει έναρξη εργασιών τουλάχιστον προ τριετίας από την ημερομηνία της εισφοράς,

β) η νέα εταιρεία τηρεί λογιστικά αρχεία με το διπλογραφικό σύστημα, και

γ) σε περίπτωση εισφοράς περισσότερων ατομικών επιχειρήσεων, ο κύκλος εργασιών της νέας εταιρείας είναι ίσος ή μεγαλύτερος κατά ποσοστό εκατόν πενήντα τοις εκατό (150%) από τον κύκλο εργασιών της ατομικής επιχείρησης με τον μεγαλύτερο μεταξύ των εισφερόμενων ατομικών επιχειρήσεων μέσο κύκλο εργασιών της τελευταίας τριετίας.

Η ανωτέρω διάταξη είναι σύμφωνη με την κυβερνητική εξαγγελία (έκπτωση φόρου 30%), αλλά έχει μια παγίδα. Η τήρηση λογιστικών αρχείων με το διπλογραφικό σύστημα, συνοδεύεται από την υποχρέωση παρακράτησης φόρου στα μερίσματα ύψους 5%, όπως προβλέπει η Εγκύκλιος 2012/2020 της ΑΑΔΕ. Άρα ενώ ο εταιρικός φόρος μειώνεται κατά 6.6% και καταλήγει στο 15,4%, αποτέλεσμα σύμφωνο με την κυβερνητική εξαγγελία, έρχεται ο φόρος 5% επί του μερίσματος και η τελική φορολογική επιβάρυνση ανέρχεται στο 20,4%, με τελική ωφέλεια μόνο 1.6%, αποτέλεσμα αντίθετο με την κυβερνητική εξαγγελία. 

Και ως νομικός να δώσω άλλοθι στο νομοθέτη, ο οποίος στην προσπάθεια να μπορέσει να ελέγξει τα νέα νομικά πρόσωπα ευκολότερα, καθώς τους δίδει τη γενναία έκπτωση του 30%, σκέφθηκε να επιβάλει την υποχρέωση του διπλογραφικού συστήματος. Και πράγματι στην υπό κρίση περίπτωση λειτούργησε η ασφαλιστική δικλείδα της ορθής νομοθέτησης και η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής επεσήμανε γλαφυρά το πρόβλημα στη συνοδεύουσα  το νομοσχέδιο προς ψήφιση Έκθεση της. 

Ειδικότερα Επί του άρθρου 5: Με το άρθρο αυτό παρέχεται κίνητρο απαλλαγής από τον φόρο εισοδήµατος ποσοστού 30% των κερδών που πραγµατοποιεί υφιστάµενη ή νέα εταιρεία που προκύπτει μετά από εισφορά ατοµικής επιχείρησης. Για τη χορήγηση της απαλλαγής, µεταξύ άλλων, τίθεται και η προϋπόθεση "η νέα εταιρεία [να] τηρεί λογιστικά αρχεία µε το διπλογραφικό σύστηµα". Παρατηρείται ότι στην "Ανάλυση Συνεπειών Ρύθµισης" που συνοδεύει το νοµοσχέδιο δεν γίνεται αναφορά στη σκοπιµότητα, το πρόσφορο και την αναγκαιότητα του ως άνω περιορισµού, ο οποίος, εξ άλλου, τίθεται µόνο στο άρθρο 5, και όχι και στις συναφείς ρυθµίσεις των άρθρων 3 και 4, ενώ δεν φαίνεται να συνδέεται ή να υπηρετεί και τους γενικούς σκοπούς του νοµοσχεδίου, που, κατά τα αναφερόµενα στην αιτιολογική έκθεση, είναι, βραχυπροθέσµως, "η προώθηση της συνεργασίας µεταξύ των επιχειρήσεων, ιδίως των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων, είτε µέσω της συµµετοχής τους σε οποιασδήποτε µορφής µετασχηµατισµό, είτε µέσω της µεταξύ τους σύναψης συµβατικών σχέσεων δεσµευτικού χαρακτήρα ή της από κοινού ίδρυσης νέων νοµικών προσώπων ή οντοτήτων" και, µακροπροθέσµως, "η βελτίωση της παραγωγικότητας όλων των επιχειρήσεων, η αύξηση του µεγέθους των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων, η επιδίωξη οικονοµιών κλίµακας και η διατηρήσιµη ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας" 

Ουδείς έλαβε υπόψιν τη σχετική παρατήρηση, ο νόμος ψηφίστηκε ως είχε και εφαρμόζεται αντίστοιχα.  Πέραν της προφανούς αδικίας σε σχέση με τις συναφείς ρυθμίσεις των άρθρων 3 και 4 του άνω Νόμου, η πρόνοια τήρησης διπλογραφικού συστήματος ακυρώνει τον ίδιο το σκοπό του νόμου. 

Έτσι ενώ ο Πρωθυπουργός έχει αγαθές προθέσεις, το σύστημα που υλοποιεί τις κυβερνητικές εξαγγελίες, είτε αδυνατεί είτε αρνείται να τις μετουσιώσει σε απλά και λειτουργικά νομοθετήματα, εκθέτοντας από τη μία τον Πρωθυπουργό και ζημιώνοντας του πολίτες και την εθνική οικονομία από την άλλη. 

Έστω και τώρα, η κυβέρνηση μπορεί να διορθώσει τη σχετική αδικία, κρατώντας από τη μια την υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, αλλά απαλλάσσοντας ειδικά τις συσταθείσες, με τον άνω νόμο, εταιρείες από το φόρο επί των μερισμάτων, ώστε οι διατάξεις του να είναι σύμφωνες με τις κυβερνητικές εξαγγελίες και να δίδεται στο εξής μεγαλύτερη προσοχή στις παρατηρήσεις της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής, ώστε να επιτυγχάνεται ο σκοπός της ορθής νομοθέτησης, που είναι το ζητούμενο κάθε δημοκρατίας.

*Ο κ. Αθανάσιος Ρήγας είναι Δικηγόρος, LL.M (multi), Partner KRP Law Firm