Έξυπνα μέτρα αποτροπής δασικών πυρκαγιών και δυναμική κατάσβεση‼️

Του Θοδωρή Γιάνναρου

Οι δασικές πυρκαγιές έχουν εξελιχθεί σε μάστιγα σε όλο τον πλανήτη και σίγουρα δεν θα ήταν ούτε έξυπνο, ούτε αποτελεσματικό, να επενδυθούν χρηματικοί πόροι μόνο σε πυροσβεστικά οχήματα, ελικόπτερα και αεροπλάνα! Είναι απαραίτητο  -θα έλεγα κομβικό, να εκπαιδευτούν οι ίδιες κοινότητές των πολιτών, πριν από το ξέσπασμα των δασικών πυρκαγιών, ειδικά τώρα, που έχει παρατηρηθεί ότι, κυρίως λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη που ζούμε, η καλοκαιρινή περίοδος παρατείνεται όλο και περισσότερο και ως εκ τούτου, απειλούμαστε ολοένα και περισσότερο από τις δασικές πυρκαγιές, που συνήθως εξελίσσονται σε γιγαντιαία παραναλώματα φωτιάς, τα οποία καταστρέφουν τα πάντα στο πέρασμά τους σκοτώνοντας ανθρώπους, ζώα και ολόκληρα οικοσυστήματα…

Ευτυχώς για όλους μας, υπάρχουν πλέον και νέα τεχνολογικά συστήματα, που θα μπορούν να διευκολύνουν δραστικά την καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών στο μέλλον, φτάνει να ενεργοποιηθούν κάποια στιγμή, μιας και η καινοτομική διάθεση από μόνη της δεν αποτρέπει, ούτε σβήνει δασικές πυρκαγιές! Μόνο η μαζική εφαρμογή νέων τεχνικών, που συμπεριλαμβάνουν και την τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να τα καταφέρουν, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος αποτροπής δασικών πυρκαγιών, TREEADS. όπου η ομάδα των ερευνητών θα αναπτύξει αυτές τις νέες τεχνολογίες, που θα δοκιμαστούν σε χώρες που εκπροσωπούνται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η χώρα μας! Ο απώτερος στόχος του προγράμματος είναι, να αξιοποιηθούν οι γνώσεις μέσω εφαρμοσμένων δοκιμών σε Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία, έτσι ώστε να γίνει εφικτή η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος ελέγχου των δασικών πυρκαγιών, το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ήπειρο.

Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος, θα υπάρξει μια τετραεπιπεδική προσέγγιση, κατά την οποία θα χρησιμοποιούνται drones χαμηλού ύψους με σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό των όποιων εστιών φωτιών προκύψουν, να συλλέγοντας δεδομένα για τις πυροσβεστικές δυνάμεις στο έδαφος και στον αέρα και να υποβοηθούνται οι ενέργειές τους με την ρίψη επιβραδυντικού υγρού, από άλλα drones μεσαίου ύψους αυτή τη φορά, εξοπλισμένα με θερμικές κάμερες αερόστατα σχετικά μεγάλου ύψους, ώστε να εξασφαλίζεται μια πιο σφαιρική εικόνα και βέβαια η κορωνίδα του προγράμματος  -η ενεργοποίηση εξειδικευμένων δορυφόρων για την αποτύπωση ολόκληρης της υφιστάμενης κατάστασης. 

Έτσι, η συντονισμένη συνεργασία για την αξιοποίηση έξυπνων και αποτελεσματικών λύσεων που θα βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε εν δυνάμει να αυξήσει και την αντοχή των δασών μας στις δασικές πυρκαγιές. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα χρησιμοποιεί μετεωρολογικούς χάρτες και ειδικούς χάρτες επικινδυνότητας, εξειδικευμένες τεχνικές ανίχνευσης δασικών πυρκαγιών, πληροφορίες από τους ίδιους τους πολίτες που θα συμμετέχουν ενεργά και πληθώρα άλλων εργαλείων που θα συνδράμουν δυναμικά και αποτελεσματικά στην προετοιμασία των τοπικών φορέων.

Το έτερο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης  -το SAFERS, είναι ένα από τα πολλά προγράμματα, που συνδυάζουν πόρους και τεχνογνωσία για την καταπολέμηση των πυρκαγιών στη Γηραιά μας Ηπειρο, όπου ενώνονται οι δυνάμεις του Κέντρου Αποφάσεων και Συντονισμού της ΕΕ, με την επί τόπου πυρόσβεση για την πρόληψη της εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών. 

Όλα καλά μέχρι εδώ! Τι πρέπει όμως να γίνει αν η πυρκαγιά καταφέρει και ξεφύγει; Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών απαιτεί ανορθόδοξες λύσεις, αλλιώς είναι ένα χαμένο παιχνίδι, και η φωτιά θα σταματήσει, όταν δεν θα υπάρχει τίποτε άλλο για να κάψει! Οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν την χώρα μας, επανέφεραν την συζήτηση ως προς την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού να διαχειριστεί αυτό το καταστροφικό φαινόμενο. Δεν μπορούμε να σταθούμε μόνο σε ατέρμονες συζητήσεις σχετικά με τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο δομών, μεθοδολογίας, εκπαίδευσης και εξοπλισμού που πρέπει να γίνουν! Υπάρχουν και άλλα, τα οποία αποφεύγονται να συζητηθούν! 

Μια από αυτές μπορεί να είναι ακόμα και ο βομβαρδισμός της δασικής πυρκαγιάς από αέρος και σίγουρα κανείς από αυτούς που γνωρίζουν, δεν υπονοούν να βομβαρδιστεί η πυρκαγιά μόνο με νερό, επιβραδυντικό υγρό ή κάποιο άλλο υγρό αλλά με εκρηκτικές κεφαλές και εκρηκτικά βλήματα που θα χτυπήσουν τη φωτιά, ειδικά σε δύσβατα σημεία όπως ρέματα και φαράγγια, και με το κενό αέρος που θα δημιουργηθεί δεν θα υπάρξει οξυγόνο να τροφοδοτήσει την φωτιά, η οποία σύντομα θα σβήσει.  

Είναι γεγονός πως αυτή η πρόταση ενδέχεται να ακουστεί λίγο παράξενα στα αυτιά πολλών, και γι’ αυτό το λόγο θα επιδιώξω να εξηγήσω τους λόγους που με οδήγησαν να επαναφέρω πάλι την πρότασή μου!

Όπως προαναφέρθηκε, για να εξαπλωθεί μια δασική πυρκαγιά απαιτείται οξυγόνο. Χωρίς αυτό, η πυρκαγιά μένει από προωθητικό καύσιμο και δεν μπορεί ούτε να επεκταθεί, αλλά ούτε καν να επιβιώσει. Ένας λοιπόν από τους πρωτεύοντες στόχους κάθε προσπάθειας κατάσβεσης της πυρκαγιάς πρέπει να είναι η αποκοπή της πυρκαγιάς από το οξυγόνο που την τροφοδοτεί και που της ωθεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και να καταστρέψει τεράστιες εκτάσεις δασικού πλούτου. 

Ο βομβαρδισμός (στην κυριολεξία βομβαρδισμός) της πυρκαγιάς με απλές εκρηκτικές βόμβες, πυραύλους από αέρος και βλήματα από εδάφους επιτυγχάνει 100% τον συγκεκριμένο στόχο, μιας και το ωστικό κύμα που δημιουργείται κατά την έκρηξη στην περιοχή της πυρκαγιάς απορροφά πληκτως το οξυγόνο γύρω από τη φωτιά και την εξουδετερώνει άμεσα.

Δεν είναι τυχαίο ότι σε ευρωπαϊκή χώρα του Βορρά  - την  Σουηδία χρησιμοποιήθηκαν πριν λίγο καιρό βόμβες καθοδηγούμενες με laser για την κατάσβεση πυρκαγιών ενώ στην Αμερική έχει προταθεί ακόμα και η χρήση βομβαρδιστικών αεροσκαφών για μαζικό βομβαρδισμό των δασικών πυρκαγιών, κάτι που αναμένεται να έχει καταλυτικά αποτελέσματα στην πυρόσβεση.

Από την άλλη, σε  άλλες χώρες και συγκεκριμένα χώρες της Άπω Ανατολής και συγκεκριμένα στην κινεζική επικράτεια, χρησιμοποιούνται Εκτοξευτές Πυραύλων και ισχυρά ρουκετοβόλα για την αποτελεσματική κατάσβεση δασικών πυρκαγιών, με τα αποτελέσματα να είναι πραγματικά θεαματικά.

Ας έρθουμε όμως στην ελληνική πραγματικότητα, όπου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν πύραυλοι εδάφους εδάφους αντί να οδηγούνται για "σκραπ” όταν παλιώσουν, αυτοκινούμενα, πυροβόλα με οβίδες και πολεμικά αεροσκάφη. Τα πλέον κατάλληλα αεροσκάφη για την συγκεκριμένη αποστολή είναι τα ήδη αποσυρθέντα A-7 Corsair II, που μπορούν να φέρουν ικανό αριθμό βομβών, οι οποίες άνετα και απροβλημάτιστα θα μπορούσαν να κατασκευάζονται σε μεγάλους αριθμούς από τα ελληνικά εργοστάσια, σε αγαστή συνεργασία με τα Canadair, τα πυροσβεστικά αυτοκίνητα και τα πεζοπόρα τμήματα.

Τα αεροσκάφη θα εκτελούν περιπολίες φορτωμένα με βόμβες και θα επεμβαίνουν άμεσα στα σημεία έναρξης της πυρκαγιάς, κατασβήνοντας την εν τη γενέσει της  -βέβαια ο πληθυσμός θα πρέπει να γνωρίζει και να συμπεριφέρεται αναλόγως.

Η ταχύτητα των αεροσκαφών εγγυάται την κατά πολύ ταχύτερη επέμβαση και από το ταχύτερο πυροσβεστικό αεροσκάφος ή ελικόπτερο, τα οποία όμως συνεχίζουν να είναι άκρως απαραίτητα και μάλιστα σε μεγάλους αριθμούς!

Με τα πολεμικά αεροσκάφη στην υπηρεσία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, η χώρα μας θα πολλαπλασίαζε  τις δυνατότητες ελέγχου και κατάσβεσης πυρκαγιών σε δασικό περιβάλλον, αποτρέποντας έτσι την καταστροφή του δασικού μας πλούτου, με την συγκεκριμένη αποστολή εκτός των άλλων να έχει και στρατιωτικό ενδιαφέρον!

Οι πολιτικοί, ειδικά αυτοί που μας κυβερνούν, ας δουν και πέρα από το δάχτυλό τους, γιατί σίγουρα δεν πάει άλλο με την ανευθυνότητα και την παντελή άγνοιά τους επί παντός επιστητού!.

Φτάνει πια! 

Είναι καιρός να γίνουμε κράτος…

* Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι Μοριακός Βιολόγος-Γενετιστής