Η οδηγία CSRD σε πλήρη εφαρμογή!

Του Τάσου Νικολάου

Η Ευρωπαϊκή οδηγία CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) βρίσκεται πλέον σε πλήρη εφαρμογή και πολλές εταιρείες σπεύδουν να συμμορφωθούν. Στόχος της CSRD είναι να φέρει τις εκθέσεις βιωσιμότητας στο ίδιο επίπεδο ποιότητας και ελέγχου με τις ετήσιες οικονομικές εκθέσεις. Οι εταιρείες θα πρέπει να εφαρμόσουν έναν νέο βαθμό αυστηρότητας στις αναφορές ESG για να συμμορφωθούν με τους νέους κανονισμούς.

Καθώς η CSRD διευρύνει σημαντικά το πεδίο εφαρμογής της NFRD (παλαιότερης οδηγίας), αναμένεται να τετραπλασιάσει περίπου τον αριθμό των καλυπτόμενων οργανισμών σε πάνω από 50.000—πολλοί από τους οποίους θα πρέπει να αναφέρουν τις συνολικές εκπομπές άνθρακα για πρώτη φορά. Οι νέοι κανονισμοί καλύπτουν επίσης περίπου 10.000 μη ευρωπαϊκές εταιρείες με σημαντικές δραστηριότητες στην Ευρώπη.

Η CSRD αυξάνει επίσης τα πρότυπα για το εύρος και την ανθεκτικότητα στην αναφορά βιωσιμότητας, καλύπτοντας κατηγορίες πέρα από τον άνθρακα, συμπεριλαμβανομένων της ρύπανσης του νερού, των αποβλήτων και της βιοποικιλότητας. Οι δημοσιοποίηση αυτών των θεμάτων θα πρέπει να περιλαμβάνονται στις εκθέσεις βιωσιμότητας παράλληλα με τις οικονομικές εκθέσεις και θα υπόκεινται επίσης σε έλεγχο διασφάλισης. Είναι λοιπόν κρίσιμο οι εταιρείες να προετοιμαστούν άμεσα θέτοντας σαφείς κλιματικούς στόχους και δημιουργώντας υποδομές αναφοράς έτοιμες για έλεγχο.

Ποιες εταιρείες πρέπει να συμμορφωθούν με την CSRD;

Οι πρώτοι υπόχρεοι είναι όλες οι εισηγμένες εταιρίες με 500+ εργαζόμενους με έτος αναφοράς το 2024. Όμως η μεγάλη διεύρυνση θα ισχύσει με έτος αναφοράς το 2025 για δημόσιες εταιρείες της ΕΕ, καθώς και για όλες τις ιδιωτικές εταιρείες της ΕΕ που θεωρούνται "μεγάλες"—δηλαδή, που πληρούν δύο ή περισσότερα από τα εξής κριτήρια: (1) 250+ εργαζόμενοι, (2) €50εκ + πωλήσεις, (3) €25εκ + ενεργητικό.

Οι τεχνικοί κανόνες της CSRD – γνωστοί ως ESRS (Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Βιωσιμότητας) – καθορίζουν τι περιλαμβάνεται σε κάθε μία από τις τέσσερις ενότητες δημοσιοποίησης.
Γενική αναφορά
Περιβαλλοντικά πρότυπα
Κοινωνικά πρότυπα
Πρότυπα εταιρικής διακυβέρνυσης
Τι σημαίνει "διπλή ουσιαστικότητα" (double materiality) στην CSRD

Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες ESRS, όλες οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν την γενική αναφορά. Για τα θεματικά πρότυπα, οι εταιρείες θα πρέπει να αναφέρουν μόνο τα κριτήρια που είναι σημαντικά. Η διαδικασία με την οποία οι εταιρείες θεωρούν τα πρότυπα σημαντικά ή μη σημαντικά θα πρέπει να περιγράφεται και να διασφαλίζεται στις γενικές δημοσιοποιήσεις (materiality assessment).

Οι εταιρείες θα ξεκινήσουν με μια αξιολόγηση "διπλής ουσιαστικότητας" για να προσδιορίσουν τη σημαντικότητα. Αυτή θα εντοπίζει τόσο πώς οι λειτουργίες μιας εταιρείας επηρεάζουν τους ανθρώπους και το περιβάλλον, όσο και πώς οι εξελίξεις που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα επηρεάζουν την εταιρεία. Ένα θέμα θεωρείται σημαντικό εάν η επίδραση είναι σημαντική από οποιαδήποτε (ή και από τις δύο) προοπτικές.

Οι αξιολογήσεις ζητούν από ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων να αξιολογήσουν τους κινδύνους και τις ευκαιρίες (Impacts, Risks, Opportunities - IROs) στα θέματα που καλύπτονται από την CSRD και περιλαμβάνουν κάποιες μετρήσεις που βασίζονται σε δείκτες για να συμπληρώσουν την κατανόηση της πιθανής επίδρασης.

Με ποιοτική και ποσοτική συμβολή από ενδιαφερόμενους όπως επιστημονικούς εμπειρογνώμονες, πελάτες, εργαζόμενους και επενδυτές, οι εταιρείες θα αναγνωρίσουν ποια θέματα είναι σημαντικά.

Τα αποτελέσματα αυτών των αξιολογήσεων σημαντικότητας καθορίζουν ποια πρότυπα της CSRD μια εταιρεία πρέπει να περιλαμβάνει στις αναφορές της, διασφαλίζοντας ότι οι εταιρείες εστιάζουν στα θέματα που έχουν σημασία τόσο για τον οργανισμό όσο και για την κοινωνία στο σύνολό της.

Η αναφορά για το περιβάλλον είναι πιθανό να είναι σημαντική για τις περισσότερες εταιρείες. Απαιτώντας από τις εταιρείες να δημοσιοποιήσουν λεπτομερή αιτιολόγηση εάν η Κλιματική Αλλαγή θεωρηθεί μη σημαντική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποδεικνύει το πρότυπο ως κρίσιμο και δύσκολο να θεωρηθεί μη σημαντικό.

Οι αποκαλύψεις εκπομπών αποτελούν τη βάση των περισσότερων προτύπων αναφοράς για το κλίμα, από το CDP έως το IFRS. Έχουν επίσης γίνει δεδομένα για τα εταιρικά προγράμματα για το περιβάλλον, με πολλές εταιρείες να αναφέρουν ετήσια τις εκπομπές τους των πεδίων 1-3. 

Άλλες ενέργειες

Το βάθος και το εύρος της CSRD—που καλύπτει όχι μόνο τις ίδιες τις δραστηριότητες μιας εταιρείας αλλά και τις αλυσίδες αξίας της—σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές άλλες ενέργειες που οι εταιρείες πρέπει να λάβουν υπόψη.
Για να αποτρέψει το greenwashing και να φέρει την έκθεση βιωσιμότητας στο επίπεδο της αυστηρότητας που απαιτείται για τις οικονομικές εκθέσεις, η CSRD εισάγει απαίτηση ελέγχου διασφάλισης για τις αναφορές της—ξεκινώντας με περιορισμένη διασφάλιση και ακολουθούμενη από λογική διασφάλιση λίγο αργότερα. Η απαίτηση διασφάλισης θα είναι ένα νέο βήμα για πολλές εταιρείες που θα χρειαστούν υψηλά επίπεδα ακρίβειας δεδομένων, πληρότητας και ελέγχων.

Η CSRD συνδέεται στενά με το EU Taxonomy, ένα σύστημα ταξινόμησης που καθορίζει έναν κατάλογο περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της CSRD θα πρέπει επίσης να συμμορφωθούν με το EU Taxonomy. Η αναφορά και στους δύο κανονισμούς θα περιλαμβάνεται στις ετήσιες εκθέσεις βιωσιμότητας των εταιρειών.

Τι έχει ωθήσει τις εταιρίες;

Παρά το επίσημο χρονοδιάγραμμα της CSRD, πολλές εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει την προσπάθεια συμμόρφωσης. Αυτό οφείλεται σε δύο κύριους παράγοντες:

Η CSRD απαιτεί πολλές εσωτερικές αλλαγές μέσα σε μια εταιρεία, συμπεριλαμβανομένης μιας διαφορετικής νοοτροπίας από όλο το προσωπικό. Η εξοικείωση με νέα σύνολα δεδομένων (datasets) και νέες λειτουργικές δραστηριότητες απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, και πολλές εταιρείες αναγνωρίζουν ότι δεν έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους.

Η συμμόρφωση με μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης αποτελεί μέρος της αλυσίδας αξίας μιας εταιρείας. Σε μεγάλο βαθμό, οι ενέργειες μιας εταιρείας υπαγορεύονται από τους συνεργάτες της (upstream and downstream), και επομένως δεν έχουν την πολυτέλεια της αναμονής για το επίσημο χρονοδιάγραμμα της CSRD.

Με δεδομένες αυτές τις απαιτήσεις, η έγκαιρη έναρξη της προσαρμογής και της συμμόρφωσης αποτελεί ουσιώδη παράγοντα για την επιτυχία και τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

*Ο Τάσος Νικολάου είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Net Zero Analytics

*Η Net Zero Analytics υποστηρίζει τους πελάτες στην προετοιμασία στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης και συμμόρφωσης τους με περιβαλλοντικές και κλιματικές διατάξεις για την επίτευξη των στόχων κλιματικής ουδετερότητας. Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν συμβουλευτική υποστήριξη για τη δημιουργία εκθέσεων βιώσιμης ανάπτυξης, αξιολογήσεις κλιματικού κινδύνου και EU Taxonomy disclosures, PCAF, στοχοθεσία βάσει SBTi, κα.