Τι Ευρώπη άραγε θέλουμε;

Του Σπύρου Καπράλου

Ο χρόνος για τις ευρωεκλογές, που θα διεξαχθούν μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου, μετρά αντίστροφα, ενώ οι πολίτες θα καθορίσουν με τις επιλογές τους μπροστά στην κάλπη το πολιτικό στίγμα της επόμενης μέρας. Η περίοδος που διανύουμε είναι άκρως αντισυμβατική, οι αναταράξεις λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία συνεχίζονται, ενώ το αίσθημα ανησυχίας και αβεβαιότητας κυριαρχεί σε ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. 

Σε πολιτικό επίπεδο και με φόντο την κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση, οι πολιτικές δυνάμεις έχουν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: από τη μία πλευρά, οι παραδοσιακοί πολιτικοί οργανισμοί που διαδραματίζουν διαχρονικά το δικό τους ρόλο στα δρώμενα των Βρυξελλών, (κεντροδεξιοί ευρωσοσιαλιστές, Πράσινοι κλπ), ενώ από την άλλη τα κόμματα που ανήκουν στο χώρο της άκρας δεξιάς, τα οποία επιχειρούν να αξιοποιήσουν τη συγκυρία και να αυξήσουν την εκπροσώπηση τους στα έδρανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τις αρχές Σεπτεμβρίου. 

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Poll of the Polls που δημοσιεύει το έγκυρο Politico (3 Απριλίου), η πολιτική οικογένεια του ID, βρίσκεται σταθερά στην τρίτη θέση, με πρόβλεψη για κατάκτηση ογδόντα επτά εδρών στην επόμενη σύνθεση του ΕΚ. Στην ομάδα αυτή ανήκουν εξάλλου και κόμματα που πρωταγωνιστούν σε εθνικό επίπεδο όπως το RN (Γαλλία) και FPÖ (Αυστρία), τα οποία προηγούνται σε όλες τις μετρήσεις, αλλά και η "Εναλλακτική για τη Γερμανία" (AfD), στελέχη της οποίας "κατηγορούνται" πλέον για ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το πολιτικό διακύβευμα που διαμορφώνεται είναι ξεκάθαρο: μπροστά ή πίσω. Οι πολίτες που συμμετέχουν στο δημόσιο διάλογο για το ευρωπαϊκό εγχείρημα και κατ' επέκταση στις εκλογικές διαδικασίες οφείλουν να απαντήσουν με θάρρος στο παρακάτω ερώτημα: "Τί Ευρώπη θέλουμε"; Μετά από το 2020 και το ξέσπασμα της πανδημίας, το αίτημα για μια Ε.Ε. πιο ανθεκτική και πιο κοινωνική έγινε πανευρωπαϊκό. Οι λανθασμένοι χειρισμοί παλαιότερων ετών, αλλά και η αυτοσυντηρητική προσέγγιση των ευρωπαϊκών θεσμών που έδωσαν μεγαλύτερη έμφαση στον οικονομικό τομέα, αδιαφορώντας για την πολιτική ενδυνάμωση της Ένωσης προκάλεσαν κρίση στις σχέσεις μεταξύ Θεσμών και κοινωνίας, με τους δείκτες εμπιστοσύνης να μειώνονται δραστικά και την αμφισβήτηση να αυξάνεται επικίνδυνα, κυρίως στα κράτη που αντιμετώπισαν το φάσμα της δημοσιονομικής, αλλά και της μεταναστευτικής κρίσης.

Ωστόσο, οι πιο πρόσφατες έρευνες του ευρωβαρόμετρου έδειξαν πως οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να πιστεύουν στο εγχείρημα αυτό, αντιλαμβάνονται τα οφέλη του και αναμένουν περισσότερα την επόμενη μέρα. Η τρέχουσα περίοδος παρέχει μια καλή ευκαιρία στους υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ιδέας να αυξήσουν την επιρροή τους στις τοπικές κοινωνίες και να ενδυναμώσουν στην ευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα. Με πειστικές απαντήσεις και ένα ολιστικό σχέδιο για τις μεγάλες προκλήσεις, ακόμα και με διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας, όπως ο πληθοπορισμός (crowdsourcing), αλλά και με αλληλεγγύη και συνεργασία. Αυτά είναι τα κατάλληλα συστατικά για την Ευρώπη του 2030, η ενδεδειγμένη συνταγή για να αντιμετωπιστούν τα άκρα και οι νοσταλγοί του παρελθόντος. 

Κοντολογίς, η Ευρώπη οφείλει να υπερασπιστεί με κάθε τρόπο τις αρχές και τις αξίες της, θωρακίζοντας την ύπαρξη της και απαντώντας στις συνεχείς κρίσεις με ακόμη περισσότερη Ευρώπη. Ετσι θα σηκώσει και ένα ισχυρό ανάχωμα απέναντι στο λαϊκισμό και τα άκρα.

Ο Σπύρος Καπράλος είναι δημοσιογράφος-πολιτικός αναλυτής, υποψήφιος Διδάκτορας NETPOL (Netzwerk für Politische Kommunikation)